Πληροφορίες του υπογράφοντα φέρουν, χθες το πρωί, να συνομίλησε με τον Τσαβούσογλου από το κάστρο Ελμάου της Βαυαρίας, όπου βρίσκεται για την 48η Σύνοδο Κορυφής του G7 (συνοδεύοντας τον Μπάιντεν), ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν. Υπήρξε ενημέρωση από τον Μπλίνκεν για τα νέα πακέτα στρατιωτικής συνδρομής των ΗΠΑ, Γερμανίας, Μ. Βρετανίας και Νορβηγίας στο Κίεβο (πυραυλικά, Πυροβολικό κ.ά.).
Ο Αμερικανός αξιωματούχος τόνισε ότι το ΝΑΤΟ από τη Σύνοδο θα πρέπει να εξέλθει ισχυρό και ενιαίο απέναντι στη Ρωσία και πάντοτε στο πλευρό της Ουκρανίας. Λέγεται ότι του έθεσε τα ζητήματα του Αιγαίου και τις πάγιες θέσεις των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, ως και ότι πρέπει να αποφευχθούν οι εντάσεις. Μετά την τηλεφωνική επαφή, ο Μπλίνκεν ενημέρωσε τηλεφωνικά τον γ.γ./ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, και τον Ισπανό ομόλογό του, ενώ πριν τη Σύνοδο, την Πέμπτη, ο πρόεδρος Μπάιντεν θα συναντηθεί με τον οικοδεσπότη πρωθυπουργό, Πέδρο Σάντσεθ, για όλα τα θέματα της τελικής ατζέντας. Επίσης, οι δύο υπουργοί Εξωτερικών θα συναντηθούν στο Μπαλί της Ινδονησίας, στις 7-8 Ιουλίου, στο πλαίσιο της Συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του G20.
Αργά το Σάββατο, ο Στόλτενμπεργκ είχε επαφή από τις Βρυξέλλες με τον Ερντογάν (διάρκειας 45 λεπτών) και συζήτησαν αποκλειστικά θέματα των αιτημάτων της Σουηδίας και της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ. O γ.γ./ΝΑΤΟ χαρακτήρισε «καλή» την επικοινωνία, ανέφερε ότι σήμερα και αύριο θα επικοινωνήσουν εκ νέου, ενώ θα υπάρξουν στην έδρα της Συμμαχίας διπλωματικο-στρατιωτικές επαφές (σε επίπεδο μόνιμων αντιπροσώπων πρέσβεων στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, αλλά και επαφές με τον διευθυντή του προσωπικού γραφείου του γ.γ., Σ. Γένσεν). Παράλληλα, ο Στόλτενμπεργκ ανέφερε ότι θα δει εκ των πρώτων τον Ερντογάν στη Μαδρίτη. Αμέσως μετά την επαφή, ο Ερντογάν είχε 35λεπτη συνομιλία με την πρωθυπουργό της Σουηδίας, Μαγκνταλένα Αντερσον, για το περιεχόμενο της οποίας δεν έγιναν σχόλια ή δηλώσεις.
Η εικόνα που μετέφεραν στον υπογράφοντα το τελευταίο διήμερο ανώτατοι νατοϊκοί επιτελείς συγκλίνει στο ότι αν δεν λάβει χώρα «υποχώρηση-έκπληξη» του Ερντογάν, θεωρείται βέβαιο ότι η περίπτωση Τουρκίας-Σκανδιναβών-ΝΑΤΟ θα επιλυθεί μέχρι το πολύ τα μέσα Σεπτεμβρίου. Την ίδια στιγμή, τα δύο σκανδιναβικά κράτη έχουν ενισχύσει πολύ τις αμυντικές τους δυνατότητες, ως και την ετοιμότητα απέναντι στις ρωσικές προκλήσεις (ειδικά στη Βαλτική, ως και στην εκτενή μεθοριακή γραμμή Φινλανδίας-Ρωσίας).
Αν και το όλο θέμα είναι αυστηρά πολιτικο-διπλωματικό, ανώτατοι διοικητές των στρατηγικών επιτελείων του ΝΑΤΟ σε Μονς, Νόρθγουντ, Νάπολη και Μπρούνσουμ) ήταν και είναι σε συνεχείς επαφές με ανώτατους στρατιωτικούς επιτελείς της Αγκυρας (ας μη λησμονούμε ότι στα ανατολίτικα παζάρια του Ερντογάν είναι ειδικά τα αεροπορικά εξοπλιστικά της Τουρκίας).
Τέλος, λόγω της έκρυθμης κατάστασης στις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας, πληροφορίες του υπογράφοντα φέρουν να είναι πάντοτε σε ετοιμότητα ο νατοϊκός μηχανισμός αποκλιμάκωσης θερμής κατάστασης (όπως και το 2020), την ευθύνη του οποίου έχει ο αναπληρωτής πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής, Αμερικανός αντιπτέραρχος, Λανς Λάντρουμ (USAF).
Η ατζέντα Ερντογάν
Ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται ότι δεν επιθυμεί να αντιληφθεί ότι η Σύνοδος Κορυφής της Ατλαντικής Συμμαχίας στη Μαδρίτη στις 28-30 Ιουνίου έχει να επικεντρωθεί σε ευρωατλαντικά και παγκόσμια ζητήματα, στη δημοσίευση της νέας Στρατηγικής Αντίληψης/Δόγματος του ΝΑΤΟ, στο ρόλο της Κίνας, καθώς και στη βάναυση ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Από την πλευρά του, και προφανώς για να στρέψει το ενδιαφέρον στη χώρα του (εκτός απρόοπτων αλλαγών της τελευταίας στιγμής, ισχυρών αμερικανικών πιέσεων και αντιδράσεων από τους βαθείς γραφειοκρατικούς μηχανισμούς της Συμμαχίας) -βάσει πάντα πληροφοριών του οξύτατου και ακρότατου τουρκικού Τύπου (π.χ. «Γενί Σαφάκ», «Μιλιέτ», «Σαμπάχ» κ.ά.)- προτίθεται να θέσει τη δική του ατζέντα θεμάτων, στην οποία έχει συμπεριλάβει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
- Το αίτημα της Σουηδίας και της Φινλανδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Η Αγκυρα αντιστέκεται σθεναρά στην ένταξη και τονίζει ότι οι δύο χώρες «υποστηρίζουν με διάφορα μέσα την κουρδική και γκιουλενική/FΕTO τρομοκρατία». Ως αυτή την ώρα, δεν υπάρχει κάτι εντυπωσιακό που να άρει συνολικά το αδιέξοδο.
- Η ανάγκη για καθορισμό διαδρόμου για τη διέλευση των μεταφορικών πλοίων από τα λιμάνια της Οδησσού μέχρι τα Στενά και τη Μεσόγειο (που είναι φορτωμένα με τα ουκρανικά σιτηρά) για να φθάσουν στην Αφρική και στη Μέση Ανατολή.
- Ο πόλεμος στην Ουκρανία, για τον οποίο ο Ερντογάν θα έχει συναντήσεις με κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ (ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία κ.ά.).
- Οι «προβοκάτσιες» της Ελλάδας (!) που αφορούν, σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, «την παράνομη κατοχή των νησιών από την Ελλάδα και την παράνομη στρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου».
- Πιθανότατα να θέσει στη Σύνοδο της Μαδρίτης την ενδεχόμενη, τέταρτη στρατιωτική επιχείρηση στη Βόρεια Συρία (η οποία είναι έτοιμη να επέμβει σε Μανμπίτζ κ.α.).
Ελληνική απάντηση
Ετοιμη να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε πιθανή πρόκληση από την τουρκική πλευρά στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ είναι η ελληνική διπλωματία. Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατέστησε σαφές ότι στην ατζέντα της Συνόδου δεν περιλαμβάνονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά εάν ο Ερντογάν θελήσει να προκαλέσει με το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών θα λάβει τις δέουσες απαντήσεις στην πιο αυστηρή μορφή τους.
Η ελληνική πλευρά προετοιμάζεται για όλα τα σενάρια, καθώς, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, έχει ν’ αντιμετωπίσει έναν κατεξοχήν απρόβλεπτο παίκτη. «Οι Τούρκοι θα θέσουν πιθανά θέματα που θα έχουν σχέση με την Ελλάδα, αν δουν ότι η διαπραγμάτευση με τη Δύση δεν πάει καλά. Το πιο πιθανό είναι αυτό να έχει να κάνει με την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, ένα θέμα που οι Τούρκοι έχουν πολύ ψηλά στην ατζέντα», εκτίμησε ο διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος.
Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, στον κ. Ερντογάν έχει διαμηνυθεί από τον διεθνή παράγοντα ότι δεν θα πρέπει να εμφανιστεί στη Μαδρίτη φορτώνοντας το τραπέζι με περαιτέρω αιτιάσεις και θέσεις που μπορούν να προκαλέσουν εσωτερικό ρήγμα στη Συμμαχία, την ώρα που το ζητούμενο είναι η ενότητα. Αντίστοιχο μήνυμα έχει φτάσει και στην Αθήνα, η απάντηση, όμως, από μέρους μας είναι ότι, σε περίπτωση πρόκλησης, θα δοθεί η δέουσα απάντηση.
Ρόλο στις προσπάθειες να μην «εγκλωβιστεί» στα Ελληνοτουρκικά φέρεται να έπαιξε ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος, στις αρχές της εβδομάδας, είχε τηλεφωνικές συνομιλίες και με τον κ. Ερντογάν και με τον κ. Μητσοτάκη.
Σήμερα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί στις 12:00, στο Μέγαρο Μαξίμου, με τον υπουργό Εξωτερικών της Αρμενίας, Αραράτ Μιρτζογιάν, ενώ στη συνέχεια ο πρωθυπουργός θα έχει συνάντηση με την εκτελεστική αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργκρέτε Βεστάγκερ, στο πρωθυπουργικό γραφείο.
Παραλήρημα δίχως τέλος
Τη σκυτάλη των απύθμενων και αδιανόητων προκλήσεων σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου πήρε χθες ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας, Φουάτ Οκτάι (που πραγματοποιεί επίσκεψη στην Αλγερία). Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Μιλιέτ», μεταξύ άλλων, έριξε περισσότερο «λάδι στη φωτιά» λέγοντας προκλητικά και ανερυθρίαστα ότι «τα νησιά θα πρέπει να αποστρατιωτικοποιηθούν, γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα ξεκινήσει η αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους! Ως Τουρκία, θα το κάνουμε αυτό. Θα τα αμφισβητήσουμε. Κι όπου φτάσει αυτή η αμφισβήτηση της κυριαρχίας… Αυτό εξαρτάται από την Ελλάδα και η Ε.Ε. πρέπει να δει αυτό το λάθος».
Ο Οκτάι είπε πως η Αγκυρα κάνει υπομονή εδώ και 100 χρόνια, από τη Συνθήκη της Λωζάννης και μετά (!), ενώ με απίστευτη θρασύτητα υποστήριξε ότι η Αθήνα πρέπει να κάνει πίσω, αφού υπάρχει και η προϊστορία στις αρχές του 20ού αιώνα (Μικρασιατική Καταστροφή), αλλά και η πρόσφατη του 1974 στην Κύπρο. Απτόητος, συνέχισε υποστηρίζοντας ότι «η Ελλάδα θα συμμαζέψει τα μυαλά της και δεν θα επηρεαστεί από τους άλλους (Δυτικούς)… Είναι ξεκάθαρο τι έκανε στις αρχές του 1900 και τι κάναμε εμείς ως αποτέλεσμα του αγώνα μας για ανεξαρτησία. Τα 100 χρόνια δεν είναι μεγάλο χρονικό διάστημα στην ιστορία των εθνών. Ζήσαμε με την Κύπρο και αυτή είναι πιο πρόσφατη μνήμη από αυτά που έκαναν σε βάρος των Τουρκοκυπρίων», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Για Καστελλόριζο
Ο αντιπρόεδρος του Ερντογάν δεν παρέλειψε… να αναφερθεί και στο Καστελλόριζο/Μεγίστη, λέγοντας ότι η Ελλάδα στρατιωτικοποιεί τα νησιά κάτω από τη μύτη της Τουρκίας και δεν πρόκειται να το ανεχθούν. Συμπλήρωσε το κρεσέντο των αναθεωρητικών θέσεών του και αμείωτων προκλήσεων υποστηρίζοντας ότι «ευελπιστούμε η Ελλάδα σύντομα να βάλει μυαλό και την προειδοποιούμε να μην επηρεαστεί από τους άλλους, γιατί αυτοί είναι που θα την εγκαταλείψουν πρώτοι. Ερχεται από απόσταση 600 χιλιομέτρων μακριά και στο Καστελλόριζο που βρίσκεται ακριβώς δίπλα μας (περιοχή Κας), σε απόσταση 2 χιλιομέτρων, και μιλάει για παραβίαση εναέριου χώρου και με νευρικό τρόπο παραβιάζει τον δικό μας εναέριο χώρο. Η Τουρκία δεν μπορεί να αποδεχθεί τέτοια προσέγγιση», είπε ο Οκτάι.
Και επειδή είναι ο πιο συχνός Τούρκος επισκέπτης στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου, ο Οκτάι απάντησε προκλητικά στη θέση που εξέφρασε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, περί Βαρωσίων/Αμμοχώστου και αεροδρομίου Ερτζάν λέγοντας: «Μα σε ποιον ανήκουν τα Βαρώσια; Στη “Βόρεια Κύπρο”. Σε ποιον ανήκει το αεροδρόμιο Ερτζάν; Στη “Bόρεια Κύπρο”. Ποιος είσαι εσύ που θα πεις στη “Bόρεια Κύπρο”: “Δώσε μου τα Βαρώσια και θα σε αφήσω να χρησιμοποιήσεις το αεροδρόμιο;”. Αυτό είναι αλαζονεία. Είναι αυθάδεια».