Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος

Στο χθεσινό διάγγελμά του -που από μέρες είχε προετοιμαστεί, καθώς και η επίσημη βραδινή ανακοίνωσή του- διεφάνη η εξέλιξη με τη χθεσινή  πρωινή σύγκληση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Ρωσίας. Η νέα πρόκληση της Μόσχας αποτελεί συνέχεια παρόμοιων περιπτώσεων, όπως εκείνης του 2008 με την απόσχιση της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας από τον εδαφικό κορμό της Γεωργίας, μέσω του πολέμου των 5 ημερών, που επικράτησε η Μόσχα επί του αδύναμου στρατού της Γεωργίας. Και η τότε η αποσχιστική ενέργεια είχε καταδικαστεί από το σύνολο των κρατών-μελών του ΟΗΕ, ενώ μέχρι σήμερα απειροελάχιστες χώρες είχαν και έχουν αναγνωρίσει τις δύο περιοχές (Ρωσία, Νικαράγουα, Βενεζουέλα, Συρία και το νησάκι Ναούρου στον Ειρηνικό). Ανοικτή παραμένει και η περίπτωση της Υπερδνειστερίας στη Μολδαβία.

Οι συγκεκριμένες περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας τελούσαν υπό ακαθόριστο τοπικό καθεστώς τα τελευταία οκτώ χρόνια (αλλά εντός ουκρανικής εδαφικής επικράτειας επίσημα) και παρουσιάστηκαν έντονα στο προσκήνιο από το 2014, λίγους μήνες μετά την επίσης παράνομη προσάρτηση της Κριμαϊκής χερσονήσου. Παρά την εμπλοκή και παρουσία του ΟΑΣΕ (με 684 ειδικούς παρατηρητές, μεταξύ των οποίων και Ρώσους), της Γαλλίας και της Γερμανίας στα θέματα της Ανατολικής Ουκρανίας (FORMAT Nορμανδίας), η συγκεκριμένη κίνηση του Πούτιν είχε προετοιμαστεί για αρκετό χρονικό διάστημα. Η πρόσφατη απόφαση της Ρωσικής Βουλής/Δούμα, οι εισηγήσεις  και θέσεις του επικεφαλής της μυστικής υπηρεσίας FSB, Αλεξάντερ Μπορτνίκοφ, οι προτάσεις του αρχηγού του γενικού επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγού Βαλέρι Γκεράσιμοφ, ως και η συνδρομή των δύο ηγετών των «Δημοκρατιών», Πουσίλιν και Πασένιουκ, ώθησαν τον Ρώσο πρόεδρο στην επιτάχυνση της λήψης της συγκεκριμένης απόφασης.

Η ανακοίνωση του Πούτιν αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Μνημονίου της Βουδαπέστης/άρθρο 6 περί σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας (το υπέγραψαν τον Δεκέμβριο του 1994 οι τότε πρόεδροι των ΗΠΑ, της Ουκρανίας, της Ρωσίας και ο τότε Βρετανός πρωθυπουργός) στην ουγγρική πρωτεύουσα (βάσει αυτού αποπυρηνικοποιήθηκε η Ουκρανία και οι 4 χώρες εγγυήθηκαν τα σύνορά της), ενώ είναι  και παραβίαση των Πρωτοκόλλων του Μινσκ του 2014-2015, που αναφέρουν ότι οι περιοχές ανήκουν στην Ουκρανία, η οποία θα πρέπει να ρυθμίσει εσωτερικά θέματα με τις δύο περιοχές (δηλαδή επίλυση ορισμένων εσωτερικής φύσης θεμάτων). Με τη μονομερή απόφασή του ο Πούτιν ουσιαστικά τερμάτισε τις συμφωνίες του Μινσκ, ενώ αναμένονται εξελίξεις σε επιμέρους ζητήματα, στρατιωτικά, αστυνομικά, δημογραφικά κ.ά.

Επίσης, η κατεχόμενη περιοχή από τους αποσχιστές είναι περίπου το 35% του Ντονμπάς, κάτι που δεν αποκλείει στρατιωτική επέκταση προς κατάληψη ολόκληρης της εδαφικής έκτασης των δύο περιοχών, που ουσιαστικά σημαίνει πόλεμο, αφού τα αρχηγεία των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων (τα προωθημένα) βρίσκονται στο Κραματόρσκ και στη Μαριούπολη, που γεωγραφικά ανήκουν σε αυτές τις περιοχές.

Την ενέργεια του Ρώσου προέδρου θα πρέπει να τη δούμε είτε στη μορφή Αμπχαζίας και Νότιας Οσετίας, δηλαδή «ανεξάρτητες οντότητες στενά συνδεδεμένες με τη Μόσχα» είτε εναλλακτικά δεν μπορεί να αποκλειστεί και η περίπτωση της προσάρτησης στη Ρωσία, όπως έγινε με την Κριμαία. Και η μία και η άλλη περίπτωση δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν.

Ο Πούτιν ενημέρωσε νωρίτερα τηλεφωνικά τον Γερμανό καγκελάριο, Ολαφ Σολτς, και τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, οι οποίοι καταδίκασαν την παράνομη «ανεξαρτησία», ενώ βάσει των νέων δεδομένων, πέραν των ειδικών δυνάμεων του ρωσικού στρατού και των πρακτόρων της FSB, αναμένεται να αναπτυχθούν ρωσικές συμβατικές δυνάμεις στο Ντονμπάς από τα γειτονικά εδάφη της Ρωσίας (Ροστόβ οντόν).

Την απόφαση Πούτιν καταδίκασε σύσσωμος ο Δυτικός κόσμος, η Ε.Ε. (που επεσήμανε ότι θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία), ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, διεθνείς παράγοντες και άλλοι οργανισμοί. Ολα δείχνουν ότι εισερχόμαστε σε πολύ άσχημες ημέρες για την Ευρώπη και οι πολεμικές επιχειρήσεις είναι πάρα πολύ κοντά.

Εκρηξη στις τιμές πετρελαίου και βουτιά στα Χρηματιστήρια

Εκτόξευση  των τιμών πετρελαίου, πτώση στις ευρωαγορές και απώλειες στο ρωσικό Χρηματιστήριο καταγράφηκαν χθες εν μέσω της κλιμακούμενης ρωσο-ουκρανικής κρίσης που εξωθεί στο «κόκκινο» τη διεθνή οικονομία. Το διάγγελμα του Ρώσου προέδρου, στο οποίο αναγνώρισε τις περιοχές των αυτονομιστών της Ουκρανίας, οδήγησε τις τιμές του πετρελαίου στα ύψη.

Το μπρεντ έφτασε τα 96 δολάρια το βαρέλι (άνοδο 2,81%), το αμερικανικό αργό «άγγιξε» τα 94 δολάρια το βαρέλι (+2,68). Ανοδικά, κατά 7%, κινήθηκε -μετά το διάγγελμα- και η διεθνής τιμή του φυσικού αερίου. Οι διαπραγματευτές πετρελαίου σημειώνουν πως η τιμή πετρελαίου θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 100 δολάρια το βαρέλι για σημαντικό διάστημα υπό το φόβο ότι η διπλωματία δεν θα ευοδώσει.

Οι ευρωπαϊκές αγορές έκλεισαν πριν από την ανακοίνωση Πούτιν, όχι όμως χωρίς απώλειες εν αναμονή του διαγγέλματος. Οι δείκτες των ευρωπαϊκών Χρηματιστηρίων έκλεισαν στη συνεδρίαση της Δευτέρας με σημαντικές απώλειες, καθώς η κρίση προβληματίζει έντονα τους επενδυτές. Σε αυτό το κλίμα, ο πανευρωπαϊκός Stoxx 600 σημείωσε πτώση 1,30% στις 454,81 μονάδες -το χαμηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο-, ο γερμανικός Dax κατρακύλησε κατά 2,07% στις 14.731,12 μονάδες, ο γαλλικός Cac 40 έκανε βουτιά 2,04% πέφτοντας στις 6.788,34 μονάδες, ενώ ο βρετανικός FTSE 100 έχασε 0,39% κλείνοντας στις 7.484,33 μονάδες. Τους τριγμούς απέφυγε το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, που ήταν κλειστό χθες λόγω της εθνικής αργίας στις ΗΠΑ για την «Ημέρα των Προέδρων».

«Βουτιά» κατέγραψε το Χρηματιστήριο της Ρωσίας, ενώ σε μια προσπάθεια σταθεροποίησης της αγοράς, το υπ. Οικονομικών ακύρωσε για σήμερα τις εβδομαδιαίες δημοπρασίες ομολόγων. Ο μοσχοβίτικος δείκτης Moex έφτασε χθες το απόγευμα να χάνει 14,2%, μετά την είδηση ότι η Ρωσία κατέστρεψε δύο στρατιωτικά οχήματα της Ουκρανίας που είχαν εισέλθει στα εδάφη της και εν αναμονή του διαγγέλματος Πούτιν. Στη συνέχεια οι απώλειες περιορίστηκαν στο 10,50%, Σύμφωνα με στοιχεία της Refinitiv η κίνηση αυτή οδηγεί τον Moex στη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση του σε βάση κλεισίματος μετά την οικονομική κρίση του 2008.

Το ταμπλό του Χρηματιστήριου της Ρωσίας «βάφτηκε κόκκινο», καθώς, η μετοχή της πετρελαϊκής Rosneft βυθίστηκε σχεδόν κατά 20%, έχοντας χάσει από την αρχή του 2022 σχεδόν το 30% της αξίας της. Πτώση 16% κατέγραψε και η κρατική Gazprom, προτού διαγράψει μερικές από τις απώλειές της και φτάσει να χάνει από την αρχή του έτους 19%. Απώλειες 12% κατέγραψε η εταιρία παραγωγής φυσικού αερίου Novatek.

Σημαντικές απώλειες κατέγραψε και το ρούβλι, το οποίο έπεσε σε χαμηλό τριών εβδομάδων, υποχωρώντας κατά 1,5% έναντι δολαρίου και 1,6% έναντι του ευρώ.