Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Η επιχείρηση Allied Refugees (OAR) άρχισε στις 17 Ιουλίου 2021, με σκοπό μέσω πτήσεων να συνδράμει στη μετεγκατάσταση Αφγανών υπηκόων και των οικογενειών τους που πληρούν τις προϋποθέσεις για την παροχή καθεστώτος Ειδικής Μεταναστευτικής Βίζας (SIVs). Στις 12 Αυγούστου 2021, εν όψει της δραματικής επιδείνωσης της κατάστασης εσωτερικής ασφάλειας στο Αφγανιστάν, ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, στρατηγός εν αποστρατεία Λόιντ Οστιν, και ο υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν ενημέρωσαν τον Γκανί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αρχίσουν να μειώνουν κάθετα την παρουσία τους στην Καμπούλ ενώ θα επιταχύνουν τη διαδικασία για την ειδική θεώρηση μετανάστευσης (SIV). Η ταχεία κατάρρευση της αφγανικής στρατιωτικής δύναμης και η επακόλουθη κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν (για πολλούς παρατηρητές) υπογράμμισε ότι τα σχέδια για την εκκένωση του προσωπικού των ΗΠΑ και των Αφγανών εταίρων έπρεπε να επιταχυνθούν.

Τρία τάγματα πεζικού

Σε υποστήριξη των εκκενώσεων οι Αμερικανοί προχώρησαν στην αποστολή τριών ενισχυμένων ταγμάτων πεζικού και δύο αντιστοίχων των πεζοναυτών που θα αναπτύσσονταν στο διεθνές αεροδρόμιο Hamid Karzai. Επίσης μία δύναμη 1.000 περίπου ατόμων εστάλη ως εφεδρεία στο Κατάρ και άλλη μία στο Κουβέιτ (δηλαδή σε δύο συμμάχους των ΗΠΑ). Δύο από τα τάγματα της 82ης αερομεταφερόμενης μεραρχίας από τη Βόρεια Καρολίνα θα αναπτύσσονταν απευθείας στο Αφγανιστάν.

Οι αναλυτές του Πενταγώνου επεσήμαναν ότι από τις 17 Αυγούστου 2021 περίπου 4.000 στρατιώτες είχαν φτάσει στην Καμπούλ ως μέρος της αύξησης της υποστήριξης για τις επιχειρήσεις αποχώρησης-εκκένωσης. Οπως σε όλες τις περιπτώσεις, οι Αμερικανοί στρατιώτες είχαν και έχουν το νόμιμο δικαίωμα της αυτοάμυνας σε περίπτωση επίθεσης. Και οι Ταλιμπάν όλα αυτά τα χρόνια τους Αμερικανούς (και μόνο) υπολόγιζαν και φοβόντουσαν.

1 Η καθίζηση της Αφγανικής Δύναμης Εθνικής Αμυνας και Ασφάλειας (ANDSF) και της κυβέρνησης Γκανί έθεσε σε αμφιβολία πολλά από τα επιμέρους στοιχεία και επιλογές σχετικά με τις εσωτερικές και περιφερειακές εξελίξεις στο Αφγανιστάν καθώς και πώς διαμορφώθηκαν τα τελευταία χρόνια.

Ποιες ήσαν οι στρατιωτικές επιλογές των ΗΠΑ; Η κυβέρνηση Τραμπ κατέληξε με τους Ταλιμπάν σε συμφωνία αποχώρησης τον Φεβρουάριο του 2020 στην Ντόχα του Κατάρ που -μεταξύ άλλων- μέσα σε 4 σελίδες αναφέρει ότι οι αμερικανικές δυνάμεις καλούνται να αποχωρήσουν από το Αφγανιστάν έως τις 31 Μαΐου 2021, με αντάλλαγμα ορισμένες αντιτρομοκρατικές διαβεβαιώσεις του ανταρτικού κινήματος (εξαρτάται από πολλούς παράγοντες αν θα υλοποιηθούν).

Η κυβέρνηση Μπάιντεν επέλεξε να καθυστερήσει την ημερομηνία αποχώρησης με χρονικό ορίζοντα την 31η Αυγούστου 2021. Ορισμένοι αναλυτές ισχυρίζονται ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα μπορούσε να αγνοήσει τη συμφωνία και να διατηρήσει ένα μικρό στρατιωτικό αποτύπωμα/δύναμη στο Αφγανιστάν που να περιλαμβάνει μερικές χιλιάδες στρατιώτες με σκοπό να ωθήσει στην επίτευξη μιας καλύτερης ειρηνευτικής συμφωνίας. Σύμφωνα με αυτήν την άποψη, το κόστος διατήρησης μιας τέτοιας δύναμης 5.000 ανδρών θα ήταν ελάχιστο συγκριτικά με τους κινδύνους για την ασφάλεια που σχετίζονται με την τωρινή κατάρρευση του Αφγανιστάν.

Αντίθετα, ο Μπάιντεν υποστήριξε ότι η διατήρηση μιας τέτοιας παρουσίας θα ήταν ανέφικτη γιατί ο μικρός αριθμός των στρατευμάτων δεν θα ήταν επαρκής για να αποτρέψει τις δυνάμεις των Ταλιμπάν στις 34 επαρχίες, οπότε τελικά θα απαιτούνταν ένα δεύτερο SURGE, δηλαδή όπως εκείνο του Ομπάμα, που σημαίνει μία ποσοτική και ποιοτική αύξηση στρατιωτικών δυνάμεων και δυνατοτήτων στο Αφγανιστάν.

Αλλοι πάλι υποστήριζαν ότι ακόμη και αν υποθέσουμε ότι θα μπορούσε να είναι εφικτή μία μικρή και σχετικά υπολογίσιμη στρατιωτική παρουσία, δεν αξίζει να διακινδυνεύσουμε επιπρόσθετους πόρους και ζωές στρατιωτών των ΗΠΑ.

2 Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τις προσπάθειες συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας; Μια βασική πτυχή της εκστρατείας των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στο Αφγανιστάν μετά τα καίρια πλήγματα που επέφεραν στην Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν και σε άλλες περιοχές τα πρώτα 7-8 χρόνια, ήταν η εκπαίδευση και ο εξοπλισμός μιας βιώσιμης ANDSF. Ωστόσο, αναλυτές είχαν εντοπίσει τις μακροχρόνιες ελλείψεις και αδυναμίες σε πολλούς επιμέρους τομείς της ANDSF και αμφισβητούσαν την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών των ΗΠΑ για την αναβάθμιση της ικανότητας των Αφγανών συμμάχων. Σύμφωνα με αυτή τη λογική, τα πρόσφατα γεγονότα στο Αφγανιστάν υποδηλώνουν ότι τέτοιες προσπάθειες και σχέδια οικοδόμησης ξένων στρατών είναι προβληματικά και ότι οι ΗΠΑ πρέπει να είναι προσεκτικές όταν προσπαθούν να δημιουργήσουν ξένους στρατούς και μάλιστα εν μέσω ασύμμετρων και μη γραμμικών πολεμικών επιχειρήσεων.

3 Ποια ήταν η στρατηγική εξόδου των ΗΠΑ από το χαοτικό Αφγανιστάν; Υπήρχαν τουλάχιστον δύο τάσεις αναφορικά με τη στρατηγική εξόδου. Σε στρατηγικό επίπεδο ορισμένοι αναλυτές υποστήριζαν ότι η κατάρρευση της ANDSF ήταν αναπόφευκτη, δεδομένου ότι με την πάροδο του χρόνου οι ΗΠΑ είχαν δημιουργήσει μια αφγανική δομή ασφαλείας που εξαρτιόταν σε όλα από τους Αμερικανούς ενώ την επόπτευαν διεφθαρμένες, ακατάλληλες και διαχρονικά αποτυχημένες ηγεσίες. Αλλοι ισχυρίζονταν ότι οι ΗΠΑ ουδέποτε έλαβαν πλήρως υπόψη την πραγματική λήξη του πολέμου (αν υπάρχει) και δεν είχαν θέσει χρονικό ορίζοντα λήξης της εμπλοκής τους. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, ορισμένοι παρατηρητές αμφισβητούν τη στιβαρότητα του σχεδίου αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και εκτιμούν ότι πολλά επιμέρους σχέδια θα εξελίσσονται με την αμερικανική Αεροπορία και τις Ειδικές Δυνάμεις να πρωτοστατούν στις επικείμενες ενέργειες που θα δούμε σύντομα.

4 Ποιες νέες απειλές μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα αυτής της απόσυρσης; Ο αρχικός αντικειμενικός σκοπός του πολέμου στο Αφγανιστάν μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 ήταν η διασφάλιση ότι η Αλ Κάιντα δεν θα μπορούσε ποτέ ξανά να επιτεθεί εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών ή των συμμάχων τους και ως εκ τούτου οι Ταλιμπάν θα έπρεπε να υποστούν καταιγιστικά πλήγματα. Είκοσι χρόνια μετά οι Ταλιμπάν ελέγχουν μεγαλύτερο τμήμα του Αφγανιστάν απ’ ό,τι πριν από την επέμβαση των ΗΠΑ το φθινόπωρο του 2001. Ορισμένοι αναλυτές (συμπεριλαμβανομένου και του υπογράφοντα) ανησυχούν ότι ο εξοπλισμός των δυνάμεων της ANDSF, που παρεχόταν αφειδώς όλα αυτά τα χρόνια από τους Αμερικανούς και τώρα έχει πέσει στα χέρια των Ταλιμπάν, καθώς και οι χιλιάδες κρατούμενοι της αφγανικής κυβέρνησης, μερικοί από τους οποίους συνδέονται με την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος και αφέθηκαν ελεύθεροι, είναι μια απειλή σε δυναμική εξέλιξη, άρα δεν αποκλείονται νέα χτυπήματα σε δυτικούς στόχους σε λίγο καιρό. Επίσης μπορεί η επικράτηση των Ταλιμπάν να ισχυροποιήσει και να δώσει ώθηση σε άλλα δίκτυα τρομοκρατών και σε ανταρτικά κινήματα το έναυσμα νέων φονικών επιθέσεων σε πολλά σημεία του παγκόσμιου χάρτη.

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ELEFTHEROSTYPOS.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις 

Ειδήσεις σήμερα

• Κορονοϊός: Στο «κόκκινο» ο Σεπτέμβριος – Τι λένε στον Ε.Τ. Παρασκευής και Παγώνη
• Ανασχηματισμός: Πότε θα γίνει, ποιοι υπουργοί αλλάζουν – Όλο το παρασκήνιο
• Ο Τσίπρας βάζει στον πάγο τον Πολάκη;
• Οικονομία: Τρεις στάσεις μακριά από την επιστροφή στην κανονικότητα
• Άκης Τσοχατζόπουλος: Η γνωριμία με τον Ανδρέα, το ΠΑΣΟΚ και η φυλακή

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr

Ακολουθήστε το EleftherosTypos.gr σε Instagram, Facebook και Twitter