Το σχέδιο για τη μεταρρύθμιση στους κανόνες μετανάστευσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα έχει περιορισμένο αντίκτυπο στη μείωση του μεταναστευτικού φορτίου για τα μέλη της στον Νότο σε μια περίοδο που αντιμετωπίζουν σοβαρή οικονομική ύφεση. Θα οδηγήσει, επίσης, σε νέες διαφωνίες μεταξύ των κρατών της Νότιας και της Ανατολικής Ευρώπης, χωρίς να μειώσει σημαντικά την επιρροή που έχουν η Τουρκία και άλλες χώρες στο μπλοκ. Στις 23 Σεπτεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε ένα νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Ασυλο. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες της Ε.Ε., το κράτος-μέλος στο οποίο εισέρχεται για πρώτη φορά ένας μετανάστης (στην Ε.Ε.) είναι υπεύθυνο, γεγονός που ασκεί σημαντική πίεση σε χώρες της Μεσογείου, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Μάλτα και η Κύπρος. Το νέο σύμφωνο δεν καταργεί αυτήν την αρχή, καλώντας τα υπόλοιπα μέλη της Ε.Ε. να παράσχουν μεγαλύτερη οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη στις μεσογειακές χώρες.

• Η Ευρωπαϊκή Ενωση απέτυχε να εισαγάγει μεταρρυθμίσεις στον τομέα της μετανάστευσης μετά τη (μεταναστευτική) κρίση του 2015, όταν χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης απέρριψαν το ευρωπαϊκό σχέδιο για αυτόματη διανομή μεταναστών και αιτούντων άσυλο σε ολόκληρη την Ενωση. Τα τελευταία πέντε χρόνια, μέλη της Ε.Ε., όπως η Γερμανία, δέχονται μετανάστες από χώρες, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, σε εθελοντική βάση.
• Ο αριθμός των αφίξεων μεταναστών στην Ευρωπαϊκή Ενωση από τη θάλασσα μειώθηκε από περίπου ένα εκατομμύριο το 2015 σε περίπου 123.000 το 2019.
• Από τον Ιανουάριο έως τα μέσα Σεπτεμβρίου, τα κύρια σημεία εισόδου μεταναστών από τη θάλασσα ήταν η Ιταλία (υποδοχή περίπου 22.400 μεταναστών), η Ισπανία (17.200 μετανάστες) και η Ελλάδα (12.600 μετανάστες).
• Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης είναι από τις πλέον πληγείσες από την ύφεση που προκάλεσε η πανδημία στην Ευρώπη, με την οικονομία της Ιταλίας να αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 11,2%, της Ισπανίας κατά 10,9% και της Ελλάδας κατά 9% φέτος.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα παραμείνει ένας ελκυστικός προορισμός για τους αιτούντες άσυλο και τους οικονομικούς μετανάστες και τα κράτη-μέλη θα συνεχίσουν να αγωνίζονται για την απέλασή τους. Το νέο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προτείνει τη θέσπιση αποτελεσματικότερων μηχανισμών για την επεξεργασία αιτήσεων ασύλου και μετανάστευσης και ταχύτερου επαναπατρισμού των μεταναστών, των οποίων τα αιτήματα απορρίπτονται. Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα αυξήσουν τις προσπάθειές τους για τον επαναπατρισμό των παράνομων μεταναστών, αλλά θα παραμείνουν τα οικονομικά προβλήματα, αλλά και αυτά σε επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής. Στο μεταξύ, η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών σε χώρες με μεγάλους προσφυγικούς πληθυσμούς, όπως η Τουρκία και ο Λίβανος, καθώς και σε κράτη διέλευσης μεταναστών, όπως η Λιβύη, η Τυνησία και το Μαρόκο, σημαίνει ότι χιλιάδες αιτούντες άσυλο και οικονομικοί μετανάστες θα συνεχίσουν να προσπαθούν να φτάσουν στην Ενωση μέσω θαλάσσης.

• Μόνο το 38,1% των «πρωτοβάθμιων» αιτήσεων ασύλου που έλαβε η Ευρωπαϊκή Ενωση το 2019 είχε θετικά αποτελέσματα.
• Μόνο ένα μικρό ποσοστό των μεταναστών των οποίων τα αιτήματα ασύλου ή μετανάστευσης απορρίπτονται επαναπατρίζεται στην πραγματικότητα και οι περισσότεροι μένουν στην Ευρώπη παράνομα. Αυτό συμβαίνει επειδή τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεν έχουν την ικανότητα να παρακολουθούν κάθε παράνομο μετανάστη ή να επιβάλλουν αποφάσεις επαναπατρισμού.
• Αρκετές χώρες της Ε.Ε. έχουν προγράμματα εθελοντικού επαναπατρισμού για παράνομους μετανάστες, αλλά τα περισσότερα έχουν ανασταλεί από την αρχή της πανδημίας του COVID-19.

Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν εισάγει μηχανισμό για τη διανομή των μεταναστών σε ολόκληρη την Ενωση, πράγμα που σημαίνει ότι οι χώρες της Μεσογείου θα συνεχίσουν να σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος. Οι χώρες που δεν επιθυμούν να δεχτούν μετανάστες καλούνται να παρέχουν οικονομική βοήθεια σε εκείνες τις χώρες με τους περισσότερους μετανάστες και να συμμετάσχουν στη διαδικασία επαναπατρισμού. Ενώ κάτι τέτοιο θα βοηθούσε οικονομικά χώρες, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα και η Ισπανία, παράλληλα τα κράτη αυτά θα συνεχίσουν να είναι το βασικό σημείο εισόδου για τους μετανάστες και, ως εκ τούτου, θα παραμείνουν υπεύθυνα για τις περισσότερες αιτήσεις ασύλου και μετανάστευσης. Αυτό θα επιτρέψει στην Τουρκία να συνεχίσει τις απειλές να αφήσει μεγαλύτερο αριθμό μεταναστών να φτάσουν στην Ελλάδα, στην Κύπρο και τη Βουλγαρία ως μοχλός πίεσης στις συναλλαγές της με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Χώρες, όπως το Μαρόκο και η Λιβύη, θα χρησιμοποιήσουν, επίσης, τη μετανάστευση ως εργαλείο διαπραγμάτευσης, όταν ζητούν οικονομική βοήθεια από μέλη της Ε.Ε., όπως η Ισπανία και η Ιταλία.

• Στις 23 Σεπτεμβρίου, η ελληνική και η ισπανική κυβέρνηση δήλωσαν ότι θα επιμείνουν στην εισαγωγή υποχρεωτικών μετεγκαταστάσεων μεταναστών στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Χώρες, όπως η Αυστρία, η Τσεχία και η Σλοβακία, στο μεταξύ, χαιρέτισαν το γεγονός ότι το προτεινόμενο σχέδιο της Επιτροπής δεν περιλαμβάνει την υποχρεωτική μετεγκατάσταση.
• Το σχέδιο της Επιτροπής θα απαιτήσει επικύρωση από το Συμβούλιο της Ε.Ε. και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να τροποποιηθεί ή ακόμη και να ακυρωθεί τους επόμενους μήνες.

Από την έντυπη έκδοση

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr