Και οι δασικές πυρκαγιές που μαίνονται τέσσερις μήνες τώρα στην Αυστραλία εξελίσσονται στον μεγαλύτερο εφιάλτη για ολόκληρο τον πλανήτη. Οι έως τώρα απώλειες σε δασικές και ημι-δασικές εκτάσεις καλύπτουν περίπου δύο Βέλγια, ή μία Ιρλανδία ή το ένα τρίτο της Ελλάδας! Σε βιοποικιλότητα, έχουν αφανιστεί περί τα 1,25 δισεκατομμύρια ζώα, κυρίως θηλαστικά, πουλιά και ερπετά (είναι η τελευταία εκτίμηση του World Wildlife Fund Australia, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα βατράχια, τα έντομα και τα άλλα ασπόνδυλα). Όσο για τις συνέπειες στην υγεία των ανθρώπων, την ποιότητα του νερού και το κλίμα, είναι ακόμη πολύ νωρίς για να φανούν… Το σίγουρο είναι ότι δεν υπολογίζονται…

«Ακούμε μία καμπάνα! Η Αυστραλία είναι το show room της κλιματικής αλλαγής. Το πρώτο θύμα μιας επερχόμενης πλημμυρίδας κλιματικών φαινομένων, που αύριο θα χτυπήσει στην Αμερική, την Κίνα, την Αφρική, την Ευρώπη… ‘Αγνωστο πού. Αλλά μιλάμε για την αρχή» σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ από τον τραυματισμένο τόπο των Αβοριγίνων, όπου ερευνά προηγμένα κλιματολογικά μοντέλα, ο καθηγητής Φυσικής στο πανεπιστήμιο της Αθήνας, επισκέπτης καθηγητής της Σχολής Θετικών και Κοινωνικών Επιστημών του Μητροπολιτικού Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Ματθαίος Σανταμούρης, συμπληρώνοντας τη ζοφερή δήλωση του συναδέρφου του της Χερσαίας Οικολογίας στο πανεπιστήμιο του Σίδνεϋ, Κρίστοφερ Ντίκμαν: «Η Αυστραλία υφίσταται συνήθως πρώτη τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Αυτές οι φωτιές θα μπορούσαν να είναι η προεπισκόπηση του τι πρόκειται να συμβεί παγκοσμίως…».

«Η ανώτατη θερμοκρασία που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια της ξηρασίας στο κέντρο του Σίδνεϋ είναι 48,7 βαθμοί Κελσίου, ενώ τους 54 βαθμούς δείχνει το θερμόμετρο σε αρκετές περιοχές της ενδοχώρας. Κάθε χρόνο, η θερμοκρασία στην Αυστραλία αυξάνεται κατά μισό βαθμό! Η ενδοχώρα αποψιλώνεται από πληθυσμό. Υπολογίζουμε ότι η θερμοκρασία γύρω από τις καμένες εκτάσεις θα αυξηθεί κατά 2 με 2,5 βαθμούς. Σε λίγα χρόνια, αρκετές πόλεις θα γίνουν αβίωτες. Θα ερημώσουν. Είναι τουλάχιστον θλιβερό να καταγράφει κανείς τέτοιες εικόνες σε έναν άλλοτε παραδεισένιο τόπο, με τέτοια καταπληκτική βιοποικιλότητα. Θεωρώ δεδομένο ότι μετά το τέλος των πυρκαγιών, θα έχουμε αφανισμό αρκετών ειδών της αυστραλιανής πανίδας» τονίζει ο κ. Σανταμούρης.

«Αυτό που βιώνει η Αυστραλία εδώ και τρεις και πλέον μήνες δεν είναι ούτε οργή θεού, ούτε εκδίκηση της φύσης. Είναι αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης που ευθύνεται για εκτεταμένες ξηρασίες, πλημμύρες, ακραία καιρικά φαινόμενα. Οι δασικές πυρκαγιές που καίνε την Αυστραλία από τον Σεπτέμβρη δεν έχουν προηγούμενο. Ξεκίνησαν, δε, νωρίτερα (η περίοδος των πυρκαγιών ξεκινά τον Γενάρη!) και σε συνδυασμό με ξηρασία και ψηλές θερμοκρασίες έφεραν τα καταστροφικά αποτελέσματα που βλέπουμε» τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επικεφαλής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, Νίκος Χαραλαμπίδης.

«Ένας ολόκληρος πλανήτης παρακολουθεί συγκλονισμένος τις μεγάλες πυρκαγιές που μαίνονται από τον Σεπτέμβριο στην Αυστραλία, εξαφανίζοντας στο πέρασμά τους τεράστιες δασικές εκτάσεις και θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο πολύτιμα οικοσυστήματα της περιοχής. Κι ακόμα τίποτα δεν έχει τελειώσει. Μήνες παρατεταμένης ξηρασίας και υψηλές θερμοκρασίες-ρεκόρ, που σύμφωνα με τις προβλέψεις θα συνεχιστούν και τις επόμενες ημέρες, πυροδότησαν τις καταστροφικές αυτές πυρκαγιές, ενώ ο κίνδυνος για επιδείνωση της οικολογικής αυτής καταστροφής βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ» προειδοποιεί μέσω του ΑΠΕ-ΜΠΕ, από την πλευρά του ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF) στην Ελλάδα, Δημήτρης Καραβέλας.

Οι δραματικές εικόνες, από τον πύρινο εφιάλτη, που διασπείρονται σωρηδόν σε όλο τον πλανήτη, είναι φτωχές. Η πραγματικότητα δεν χωράει στην αποτύπωση της στιγμής. Ο πιο ευφάνταστος νους δεν θα καταφέρει να ζήσει ό,τι βιώνουν οι Αυστραλοί αυτό το καλοκαίρι. Πράγματι, κατά τους ειδικούς επιστήμονες, η θλιβερή λίστα των επιπτώσεων των σε εξέλιξη θηριωδών πυρκαγιών είναι κατά χρονική προτεραιότητα: υγεία, άμεσες έμμεσες συνέπειες (βροχή, νερό), βιοποικιλότητα, κλίμα.

Διαβάστε επίσης: Συνολάκης στον «Ε.Τ»: Εισπράττουμε ήδη τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής

Ο καθηγητής της Σχολής Έρευνας Παγκόσμιας Περιβαλλοντικής Υγείας του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας, Σωτήρης Βαρδουλάκης, εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Ο καπνός που προέρχεται από τα καμένα δένδρα και το γρασίδι περιέχει από τα ορατά τέφρα και σωματίδια έως τα αθέατα με γυμνό μάτι σωματίδια και αέρια. Αυτά τα πολύ μικρά επηρεάζουν περισσότερο την υγεία, καθώς εισπνέονται και καταλήγουν βαθύτερα στους πνεύμονες. Οι κάτοικοι, που βρίσκονται μακριά από το μέτωπο της φωτιάς, θα ανακάμψουν γρήγορα από οποιαδήποτε συμπτώματα. Κάποιοι θα παρατηρήσουν ερεθισμό στα μάτια, ρινική καταρροή ή πονόλαιμο. Κάποιοι άλλοι θα παρουσιάσουν αλλαγή στην αναπνοή ή βήχα. Σημειώστε, ωστόσο, ότι η έκθεση στον καπνό σε μεγάλες χρονικές περιόδους (αρκετές εβδομάδες ή μήνες) και κοντά στο μέτωπο της φωτιάς, αυξάνει τον κίνδυνο πνευμονικής νόσου. Επιπλέον, μπορεί να προκαλέσει άγχος και αγωνία. Αλλά κάποιοι Αυστραλοί πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί για να ελαχιστοποιήσουν την έκθεσή τους στον καπνό. Μιλώ για άτομα με αναπνευστικές ασθένειες, όπως άσθμα, βρογχίτιδα ή και εμφύσημα. Η έκθεσή τους στον καπνό μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή και δυσκολία στην αναπνοή. Επίσης, υπάρχει κίνδυνος για άτομα με καρδιακές παθήσεις. Η έκθεση στον καπνό αυξάνει τον κίνδυνο της στηθάγχης (θωρακικό άλγος), της καρδιακής προσβολής, του εγκεφαλικού επεισοδίου και του ακανόνιστου καρδιακού ρυθμού».

Η Αυστραλία είναι μια αραιοκατοικημένη χώρα με μεγάλη έκταση. Οι κάτοικοι της νέας Νότιας Ουαλίας, που έχει πληγεί περισσότερο από τις πυρκαγιές, πρόλαβαν να απομακρυνθούν σε περιοχές μακριά από την εμβέλεια των πύρινων γλωσσών και του καπνού. Στην πραγματικότητα ο κίνδυνος για την υγεία, διαγράφεται μετά το τέλος της καταστροφής. Όταν καπνός και αιωρούμενα σωματίδια καταλήξουν στην ανώτερη ατμόσφαιρα και πέσουν, ως βροχή, στη γη.

Οι επιπτώσεις στην υγεία από μια τέτοια οικολογική καταστροφή συναγωνίζονται εκείνες από την υψηλή ρύπανση στην Κίνα και την Ινδία. Τα τοξικά αέρια, το διοξείδιο του άνθρακα, τα σωματίδια -προειδοποιούν οι ειδικοί επιστήμονες- θα αναζητούνται αύριο και στην Αυστραλία ως γενεσιουργά αίτια καρκινογενέσεων.

«Δεν θα μιλήσω για τις ήδη καμένες εκτάσεις, για τα σπίτια, για τους ανθρώπους και τα ζώα που χάθηκαν… Δεν θα μιλήσω καν για τον φόβο των ανθρώπων. Ξέρετε τι είναι να μη βλέπεις στα 50 μέτρα; Να μην μπορείς να αναπνεύσεις, να πιεις νερό, να μπεις σε μια καθημερινότητα που απαιτεί τα στοιχειώδη;» περιγράφει ο κ. Σανταμούρης και συνεχίζει: «Δυστυχώς, η συνέχεια θα είναι χειρότερη. Δηλαδή, οι μικρές εστίες του Σεπτεμβρίου, που θέριεψαν με την αυξημένη θερμοκρασία και την ξηρασία, συναντήθηκαν σε ένα μέτωπο, που εκτείνεται σε μία απόσταση από την Αθήνα ίσαμε τη Λαμία! Και μιλάμε για φλόγες ύψους 12 μέτρων! Αυτή η φωτιά δεν σβήνει, παρά μόνον με βροχή. Και σ΄ αυτή την περίπτωση, με τις τοξικές ουσίες και τα μικροσωματίδια που έχουν απελευθερωθεί στην ανώτερη στιβάδα της ατμόσφαιρας, η βροχή θα είναι όξινη. Θα ποτίσει τις λίμνες, τη θάλασσα, τα επιφανειακά νερά. Αυτά που θα πιούμε!».

Ο Έλληνας πανεπιστημιακός σημειώνει πως δεν υπάρχει τρόπος για αναπλήρωση του χαμένου πλούτου της Αυστραλίας, αλλά οι άνθρωποι θα πρέπει να αποκομίσουν κάτι από την καταστροφή… «Αυτά είναι πρωτόγνωρα φαινόμενα, που δεν τα έχουμε συναντήσει στο παρελθόν. Ας αρχίσουμε τουλάχιστον μια προσπάθεια εντοπισμού των εργαλείων, που θα μας χρησιμεύσουν στο μέλλον. Γνωρίζουμε ότι εναέριες επιχειρήσεις ρίψης νερού είναι αναποτελεσματικές. Οι φλόγες είναι πολύ ψηλές κι έως ότου το νερό φτάσει κάτω εξατμίζεται. Χρειάζεται η επέμβαση αεροσκαφών ρίψης επιβραδυντικού υγρού, το οποίο όμως στην Αυστραλία των τεράστιων εκτάσεων, δεν είναι εύκολο να βρεθεί εγκαίρως. ‘Αρα, θα πρέπει με κάποιον τρόπο να υπάρχει δυνατότητα έγκαιρης τροφοδοσίας αυτών των αεροσκαφών. Σημειώστε, ακόμη ότι σε αυτή τη χώρα, που δεν μπορεί να έχει βοήθεια από αέρος, ποσοστό 80% των δασοπυροσβεστών είναι εθελοντές. Να, άλλη μία σημαντική παράμετρος. Ο εθελοντισμός. Και όχι μόνο για την Αυστραλία».

Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος εγκλήματος (;)

Η καταστροφή στην Αυστραλία δεν είναι μια δραματική ιστορία που ξεκίνησε από μία σπίθα, μια φονική δέσμη ηλιακών ακτίνων ή μια ανθρώπινη απροσεξία. Πρόκειται για το σκηνικό ταινίας θρίλερ, που στήνεται χρόνια τώρα στο περιβάλλον της γης των Aβοριγίνων. Η ιστορία έδειξε ότι, στο πέρασμα των χρόνων, οι περιβαλλοντικές πολιτικές των Αυστραλών ηγετών λειτούργησαν περισσότερο ως δούρειος ίππος για πελατειακή… άλωση των αντίπαλων στρατοπέδων, παρά ως δεσμεύσεις για την προστασία του πλανήτη, στη ρύπανση του οποίου, η Αυστραλία κατέχει τη δεύτερη θέση μετά τις ΗΠΑ.

Ο 25ος πρωθυπουργός της χώρας και επί τέσσερις θητείες ηγέτης της, Τζον Χάουαρντ, ήταν ο πρώτος που αμφισβήτησε τα οφθαλμοφανή συμπτώματα της κλιματικής αλλαγής, τη δεκαετία του ΄90, και αρνήθηκε να υπογράψει το πρωτόκολλο του Κιότο (δεσμεύσεις των χωρών του πλανήτη για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος που προκαλείται λόγω της αύξησης των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου), τοποθετώντας τον εαυτό του στη λίστα των ηγετών «περιορισμένης ευαισθησίας σε θέματα περιβάλλοντος». Ο 26ος πρωθυπουργός της χώρας, Κέβιν Ραντ, υπέγραψε το πρωτόκολλο για την κλιματική αλλαγή, αλλά η ευθυγραμμισμένη ενεργειακή πολιτική της χώρας και η οικονομική εξάρτησή της από ρυπογόνες πηγές ενέργειας και lobbies, που οδήγησαν τον πρωθυπουργό σε παλινωδίες, ειδικά στο ακανθώδες θέμα φορολόγησης των υψηλών κερδών της βιομηχανίας εξόρυξης μεταλλευμάτων, του έδειξαν την πύλη εξόδου. Σημειώνεται ότι πρωτογενής και κύρια πηγή ενέργειας για την Αυστραλία είναι ο άνθρακας, μέσω του οποίου προκύπτει ποσοστό τουλάχιστον 80% της συνολικής παραγωγής ενέργειας της χώρας. ‘Αλλες πηγές είναι ο λιγνίτης, το αργό πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και το ουράνιο. Υπάρχει και ένα ποσοστό ενέργειας που προκύπτει από ανανεώσιμες πηγές, πλην όμως είναι αρκετά μικρό.

Χρόνια τώρα, μία πανστρατιά οικολογικών οργανώσεων είναι σε θέση «μάχης» απέναντι στον Αυστραλό πρωθυπουργό και την πολιτική του, ενώ αμερικανικά και ευρωπαϊκά ΜΜΕ υψηλής επιρροής, υπό τον γενικό αποκαλυπτικό τίτλο «follow the money» («ακολούθησε το χρήμα») καταγγέλλουν «μεθοδεύσεις υπέρ της ενεργειακής πολιτικής της Αυστραλίας, που καταστρέφει τον πλανήτη».

Ο επικεφαλής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace καταγγέλλει: «Ο Αυστραλός πρωθυπουργός, θιασώτης της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας μέσα από τη χρήση και -κυρίως- εξαγωγή κάρβουνου, πρωτοστατεί στις προσπάθειες για να μη ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την έγκαιρη αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Είναι από τους πιο ένθερμους αρνητές της κλιματικής αλλαγής και – ακόμα και σήμερα – εξακολουθεί να αρνείται τη σύνδεση της τραγωδίας που ζει η χώρα του με την κλιματική κρίση! Ανάμεσα σε επιστήμη/κοινή λογική και συγκεκριμένα βραχυπρόθεσμα καταστροφικά οικονομικά συμφέροντα έχει επιλέξει το δεύτερο. Δεν είναι ο μόνος. Το ίδιο κάνει και ο Αμερικανός πρόεδρος».

Σε πρόσφατο δημοσίευμά του ο Guardian παρουσίαζε την πλουσιότερη γυναίκα της Αυστραλίας, τη «βασίλισσα των εξορύξεων» Gina Rinehart, ως βασική χρηματοδότη του Ινστιτούτου Δημόσιων Υποθέσεων (ΙΡΑ), που αποτελεί συνεπή υποστηρικτή του σκεπτικισμού έναντι των επιστημονικών προειδοποιήσεων για το κλίμα. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο ανώτατο δικαστήριο της νέας Νότιας Ουαλίας και τα οποία επικαλείται το δημοσίευμα, το Ινστιτούτο διατηρεί στενούς δεσμούς με το κυβερνών Φιλελεύθερο Κόμμα και μάλιστα συνεργάτες του (δύο φιλελεύθεροι, ένας βουλευτής και ένας γερουσιαστής υπήρξαν στελέχη του IPA) εμφανίζονται τακτικά στα ΜΜΕ του Αυστραλού μεγιστάνα Ρούπερτ Μέρντοχ, με τον οποίο επίσης φέρεται σε σφικτό εναγκαλισμό η αυστραλιανή ηγεσία.

Επιστρέφοντας, πάντως, εσπευσμένα από οικογενειακές διακοπές στη Χαβάη, ο Αυστραλός πρωθυπουργός, έσπευσε να επισκεφθεί κοινότητες ανθρακωρύχων, διαβεβαιώνοντάς τους ότι «όλα θα πάνε καλά» και να μην ανησυχούν. Δέχθηκε, ωστόσο, τα «πυρά» Αυστραλών πολιτών περί «χαλαρής απάντησης στις καταστροφικές πυρκαγιές της χώρας», τις οποίες αποδίδουν και οι ίδιοι στην ανύπαρκτη περιβαλλοντική πολιτική της κυβέρνησής τους.