Κανείς δεν ξέρει τι θα ακολουθήσει αυτή η συνταρακτική πολιτική αλλαγή στις ΗΠΑ και στον πλανήτη, υπάρχουν όμως λόγοι να ανησυχήσουν πολλοί για πολλά.

Σε ό,τι αφορά τη δική μας «ειδική περίπτωση» το προφανές είναι ότι η πολυαναμενόμενη επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα στην Αθήνα την επόμενη εβδομάδα δεν έχει πια τη σημασία που θα θέλαμε. Ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ επρόκειτο να μιλήσει στην Πνύκα για την ανάγκη ενός σχεδίου Μάρσαλ υπέρ της πιο υπερχρεωμένης χώρας της ευρωζώνης και να μεταφέρει το ίδιο μήνυμα στο Βερολίνο, το οποίο θα επισκεφθεί αμέσως μετά. Τι νόημα, όμως, έχουν πια αυτά, πέρα από την υψηλή συμβολική τους αξία, όταν ο Ντ. Τραμπ έχει ήδη μιλήσει για το ελληνικό χρέος και έχει προκρίνει το δόγμα «δεν ανακατευόμαστε, ας το αφήσουμε στον Σόιμπλε»:

-«Εμείς δεν έχουμε καμιά δουλειά με την Ελλάδα. Ας αφήσουμε τη Γερμανία να ασχοληθεί με το θέμα αυτό, που άλλωστε το γνωρίζει καλύτερα. Ή ακόμα και τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τη Ρωσία. Αυτοί μπορούν να χειριστούν την κατάσταση».

-«Η Ελλάδα θα έπρεπε να έχει γυρίσει στο εθνικό της νόμισμα. Ηταν ο μόνος τρόπος για να καταφέρει να ορθοποδήσει» και είχε δηλώσει ότι έθεσε υποψηφιότητα γιατί εάν συνέχιζε το χρέος των ΗΠΑ να μεγαλώνει «θα γίνουμε σαν την Ελλάδα».

Αλλά ακόμη και αν προκύψει μεγάλη διαφορά μεταξύ του προεκλογικού και του μετακλογικού Τραμπ και πάλι το διαχρονικό δόγμα των Ρεπουμπλικανών είναι ο απομονωτισμός, που σημαίνει λιγότερες συνέργειες και λιγότερη διατλαντική αλληλεγγύη. Κυβερνητικές πηγές λένε ότι πρόθεση είναι να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση και να ανακοινωθούν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος σύντομα, δηλαδή μέσα στον Δεκέμβριο και πριν εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο. Αφήνουν να εννοηθεί δηλαδή ότι τα πράγματα θα τρέξουν πριν ο 45ος Ρεπουμπλικανός πρόεδρος, με πλήρη έλεγχο στη Βουλή και τη Γερουσία, πάρει πάνω του το παιχνίδι.

Διπλωματικές πηγές θυμίζουν πόση έγνοια είχε η διοίκηση Ομπάμα για το Κυπριακό και πόσο ενθάρρυνε την ανάπτυξη της δυναμικής που καταγράφεται τώρα στις συνομιλίες Αναστασιάδη-Ακιντζί, ενώ δεν ξεχνούν την άποψη Τραμπ ότι όλες οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ πρέπει να πληρώσουν τα έξοδα προστασίας τους, δηλαδή να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Αλλά όλα αυτά είναι απόρροια του παλιού τρόπου ανάλυσης της διεθνούς πραγματικότητας με βάση διάφορα κλισέ, από το πόσοι ελληνικής καταγωγής υπάρχουν στο επιτελείο του Τραμπ μέχρι ότι το αμερικανικό κατεστημένο έχει αυτονομία και τελικά ελέγχει τους ηγέτες του ώστε να αποκλείεται να ξεφύγουν τελείως.

Το βέβαιο είναι ότι σε ένα διεθνές περιβάλλον αστάθειας προστέθηκε ένας ακόμη, πολύ μεγάλος, παράγοντας αβεβαιότητας και αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, ειδικά για τους πιο ευάλωτους που κρατιούνται πάνω από το νερό με τη στήριξη εταίρων και συμμάχων, όπως η χώρα μας.

Μπορεί κανείς να υποθέσει ότι η νίκη Τραμπ θα ενισχύσει τον δεξιόστροφο και ακροδεξιό λαϊκισμό στην Ευρώπη και γι’ αυτό η Λεπέν και ο Ορμπαν τον συνεχάρησαν πρώτοι πρώτοι με ενθουσιασμό. Αν αυτό συμβεί, τότε η Ε.Ε. θα μπει σε μια υπαρξιακού περιεχομένου κρίση από την οποία δεν είναι σίγουρο ότι θα βγει ολόκληρη και όρθια – δεν είναι σίγουρο γιατί τίποτα δεν είναι σίγουρο.

Πολύ πιθανό είναι επίσης ότι η άγρια στάση του Ντ. Τραμπ στο μεταναστευτικό θα είναι μεταδοτική και θα ενισχύσει τις ξενοφοβικές δυνάμεις των κλειστών συνόρων.

Το Reuters έγραψε για «τσουνάμι λαϊκισμού» και είναι λογικό να αναρωτηθούν οι επαγγελματίες δημαγωγοί στη «γηραιά ήπειρο» ότι αφού τα κατάφερε ο Τραμπ γιατί όχι και εγώ.

Ο πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Μαλλιάς, ο οποίος έκανε το τελευταίο του πόστο στην Ουάσιγκτον, τονίζει ότι η μεγαλύτερη αλλαγή που αναμένεται στην αμερικανική εξωτερική πολιτική είναι «η αποκατάσταση λειτουργικής συνεργασίας Ρωσίας-ΗΠΑ και αυτό μπορεί να συμβάλει στη σταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής».

Αποψή του είναι ότι «η Ελλάδα δεν πρέπει να περιμένει, αλλά από τώρα μια ομάδα έμπειρων προσώπων να μεταβούν στην Ουάσιγκτον τον Ιανουάριο για επαφές στις παρυφές της νέας εξουσίας, σε think tanks και λόμπι με επιρροή, ώστε να ενισχυθεί η θέση μας στα νομοθετικά σώματα».

Ο Αλ. Μαλλιάς προτείνει να κωδικοποιηθούν τέσσερα βασικά μηνύματα για μια πλατφόρμα συνεννόησης με τη νέα αμερικανική διοίκηση:

1. Η σημασία που έχει για την οικονομία των ΗΠΑ και της Ε.Ε. η σταθερότητα στην ευρωζώνη.
2. Το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη αμυντική δαπάνη σε σχέση με τον πληθυσμό της σε όλο το ΝΑΤΟ.
3. Τη σημασία των ναυτικών διευκολύνσεων στη Σούδα, η οποία είναι αναντικατάστατη ως το βασικό κλειδί για τις ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο.
4. Το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση προσπάθησε διαχρονικά να αναδείξει την ανάγκη διαύλων επικοινωνίας με τη Μόσχα.

Η αλήθεια είναι ότι στη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, τον Σεπτέμβριο, ο ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς είχε κάνει επαφές με τα επιτελεία Κλίντον και Τραμπ παρόλο που υπήρχαν και αντίθετες εισηγήσεις στο Μέγαρο Μαξίμου, να μη γίνει καμία κίνηση προς την πλευρά των Ρεπουμπλικανών. Ομως ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας πήρε την απόφαση να μην κινηθεί θυμικά αλλά πολιτικά και κάπως έτσι έγινε μια πρώτη προσέγγιση που μπορεί στη συνέχεια να αποδειχθεί χρήσιμη.

Συμπερασματικά: Στην ερώτηση τι σημαίνει η εκλογή Τραμπ για την Ελλάδα η μόνη ακριβής απάντηση είναι ότι «δεν ξέρουμε». Οπως δεν ξέραμε ότι θα κερδίσει το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών και μετά ότι θα κερδίσει, όπως δεν ξέραμε ότι θα γίνονταν αιματοχυσίες στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες από τζιχαντιστές, ότι θα ερχόταν το Brexit, ότι η Λεπέν θα διεκδικούσε πρωτιά στις γαλλικές προεδρικές εκλογές της επόμενης άνοιξης.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΠΑΝΟΥ

aspanou@e–typos.com

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

Διαβάστε τα πάντα για τις αμερικανικές εκλογές στο EleftherosTypos.gr κάνοντας κλικ στην σημαία!