Την Τρίτη, οι ηγέτες της αποσχισθείσας Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάνσκ ανακοίνωσαν ότι θα εφαρμόσουν μονομερή κατάπαυση του πυρός τα μεσάνυχτα της 15ης Σεπτεμβρίου, προτρέποντας παράλληλα τις ουκρανικές δυνάμεις να τηρήσουν την εκεχειρία. Η ανακοίνωση σηματοδοτεί την πρώτη φορά που οι υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία αυτονομιστές ξεκίνησαν κατάπαυση του πυρός στη μακροχρόνια σύγκρουση της Ουκρανίας. Αν και η προτεινόμενη κατάπαυση του πυρός αποτελεί μόνο ένα πρώτο -δειλό- βήμα προς την ειρήνευση στην Ουκρανία, αντιπροσωπεύει ωστόσο πρόοδο για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία.

Μόσχα και η Ουάσιγκτον έχουν φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο στις διαπραγματεύσεις τους για τη Συρία και την Ουκρανία, δύο από τις πιο επίμαχες περιοχές της αντιπαράθεσής τους. Με μόλις τέσσερις μήνες να απομένουν από το τέλος της δεύτερης θητείας του Μπαράκ Ομπάμα στο προεδρικό αξίωμα, ο χρόνος τελειώνει για τους δύο αντιπάλους να σημειώσουν πρόοδο στα εν λόγω μέτωπα, προτού χρειαστεί να ξεκινήσουν από την αρχή με τη νέα κυβέρνηση. Παρά το γεγονός ότι η κατάπαυση του πυρός έχει μόλις ξεκινήσει στη Συρία, αλλά όχι ακόμη στην Ουκρανία, εντούτοις αποδεικνύεται ότι υπάρχει εναρμονισμένη διπλωματική προσπάθεια από τη Μόσχα και την Ουάσιγκτον να φτάσουν σε συμφωνία σύντομα. Αλλωστε, και οι δύο πλευρές έχουν να κερδίσουν από το να υπάρξει σημαντική πρόοδος στις συγκρούσεις, πριν ο Ομπάμα φύγει από την προεδρία. Καθώς ο χρόνος κυλά αντίστροφα για την προεδρία του, ο Ομπάμα αφήνει «κληρονομιά» να το εξετάσει. Η Ρωσία, στο μεταξύ, έχει συμφέρον να ασχολείται με το «διάβολο που γνωρίζει» προτού ένας άγνωστος διαπραγματευτικός εταίρος αναλάβει την εξουσία στην Ουάσιγκτον.

Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες θα σημειώσουν σημαντική πρόοδο σε κάποιο από αυτά τα ζητήματα. Αρκετοί παράγοντες θα περιπλέξουν τα σχέδιά τους για τον τερματισμό των καθημερινών συγκρούσεων στη Συρία και την Ουκρανία – πολύ δε περισσότερο στο να επιτευχθεί μόνιμη λύση. Αν και η ατζέντα τους για τη Συρία μπορεί στην παρούσα φάση να ευθυγραμμίζεται σε μεγάλο βαθμό με τη Ρωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα δυσκολευτούν να απομονώσουν τις επαναστατικές ομάδες που προτείνουν να έχουν ως στόχο από κοινού με τη Μόσχα. Η Τουρκία θα παραμείνει επικεντρωμένη στον περιορισμό της επέκτασης των Κούρδων και θα χρησιμοποιήσει την κατάπαυση του πυρός στη Συρία ως ευκαιρία να ενισχύσει τις ομάδες ανταρτών που στηρίζει. Ταραγμένη από την ευθυγράμμιση ΗΠΑ-Ρωσίας για τη Συρία που ευνοεί το Ιράν, η Σαουδική Αραβία θα προσπαθήσει επίσης να ενισχύσει τις ομάδες ανταρτών που στηρίζει. Είναι απίθανο, εξάλλου, το Ιράν και η Συρία να φτάσουν σε συμφωνία για τον καταμερισμό της εξουσίας.

Ομοίως, στην Ουκρανία, μια κατάπαυση του πυρός είναι απλώς το πρώτο από τα πολλά βήματα που τιμούν τις συμφωνίες του Μινσκ. Στις εκεχειρίες του παρελθόντος, οι αυτονομιστές τήρησαν ορισμένες προϋποθέσεις των πρωτοκόλλων του Μινσκ, αποσύροντας, για παράδειγμα, το βαρύ οπλισμό. Η Μόσχα ωστόσο δεν έχει αποσύρει πλήρως τις στρατιωτικές δυνάμεις της και δεν έχει αποκαταστήσει, σύμφωνα με τη συμφωνία, τον έλεγχο των συνόρων μεταξύ της Ρωσίας και των αποσχισθεισών περιοχών στην Ουκρανία. Επιπλέον, όταν οι προηγούμενες εκεχειρίες κατέρρευσαν και οι μάχες στην ανατολική Ουκρανία ξανάρχισαν, οι αυτονομιστές στα σίγουρα επέστρεψαν το βαρύ οπλισμό τους στη γραμμή επαφής.

Πέρα από την ασφάλεια, υπάρχουν επίσης μεγάλα πολιτικά εμπόδια αναφορικά με την ειρηνευτική συμφωνία. Ρωσία και Ουκρανία έχουν φτάσει σε αδιέξοδο σχετικά με το καθεστώς των αποσχισθεισών περιοχών. Μόσχα και αυτονομιστές επιμένουν ότι το Κίεβο θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη αυτονομία στο Ντονμπάς για τον τερματισμό των εχθροπραξιών, την ώρα που η Ουκρανία αρνείται να κάνει οποιεσδήποτε πολιτικές παραχωρήσεις, προτού εφαρμοστούν οι όροι περί ασφαλείας των συμφωνιών του Μινσκ. Επίσης, το Κίεβο επιμένει ότι δεν θα αναγνωρίσει οποιαδήποτε εκλογική διαδικασία στις αποσχιθείσες επικράτειες, εκτός και αν τις παρακολουθήσουν παρατηρητές από την Ουκρανία και τον οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Η ηγεσία των αυτονομιστών, ωστόσο, έχει ανακοινώσει ότι θα διεξαγάγει, χωρίς τη συγκατάθεση του Κιέβου, προκριματικές εκλογές στις αρχές Οκτωβρίου.
Λαμβάνοντας υπόψη τις πολλές άλυτες διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών της ουκρανικής σύγκρουσης, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι τους επόμενους μήνες θα υπάρξει μια σημαντική πρόοδος στη συμφωνία, ανεξάρτητα από τις προθέσεις της Μόσχας και της Ουάσιγκτον. Στην πραγματικότητα, η ανακοίνωση κατάπαυσης του πυρός μπορεί να ήταν κάτι λίγο περισσότερο από μια προσπάθεια εκ μέρους της Μόσχας και των ανταρτών να φανούν ότι συνεργάζονται, έτσι ώστε να μπορούν να επιρρίψουν ευθύνες στην Ουκρανία στην περίπτωση που καταρρεύσει η εκεχειρία. Η Ρωσία επίσης θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει αυτό σε μια προσπάθεια αποδυνάμωσης της στήριξης της Δύσης στο Κίεβο, ιδιαίτερα όσο πλησιάζει η επόμενη ψηφοφορία της Ε.Ε. για το μέλλον των ρωσικών κυρώσεων, που λήγουν στις αρχές του 2017.

Αν και είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα καταφέρουν να φτάσουν στην επίτευξη μιας συνολικής ειρηνευτικής συμφωνίας, Ηνωμένες Πολιτείες και Ρωσία προσπαθούν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις τελευταίες ημέρες της κυβέρνησης Ομπάμα. Και οι προσπάθειές τους δεν είναι μάταιες. Αλλωστε, μια κατάπαυση του πυρός αποτελεί μικρό αλλά απαραίτητο βήμα προς τον τερματισμό της μιας ή της άλλης σύγκρουσης.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής