Οπως είχε προαναγγείλει εδώ και μήνες, ο Τραμπ κατήγγειλε τη συμφωνία που είχε υπογράψει με την Τεχεράνη ο προκάτοχός του, Μπαράκ Ομπάμα, το 2015. Την απόφαση Τραμπ χαιρέτισε το Ισραήλ, ενώ οι Ευρωπαίοι ηγέτες που είχαν συνυπογράψει τη συμφωνία (Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία) ανησυχούν για κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή.
Σε διάγγελμά του, ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε ότι θα επαναφέρει όλες τις οικονομικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράν – που είχαν αρθεί στο πλαίσιο της συμφωνίας των Εξι με τον Ιράν. Ο Τραμπ προειδοποίησε ότι κυρώσεις θα υποστούν και όσες χώρες βοηθήσουν το Ιράν στο πυρηνικό του πρόγραμμα. Ειδική «μεταχείριση» επεφύλαξε για τον πρώην πρόεδρο Ομπάμα, τονίζοντας ότι η συμφωνία που είχε υπογράψει (μαζί με τους Ευρωπαίους, τη Ρωσία και την Κίνα, από την πλευρά των διεθνών εγγυητών) ήταν «καταστροφική και μεγάλη ντροπή για κάθε Αμερικανό πολίτη». Οπως τόνισε, «ήταν ψέμα η υπόσχεση του Ιράν ότι το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας θα έχει μόνο ειρηνικούς σκοπούς», επισημαίνοντας ότι η Τεχεράνη, στο διάστημα των τριών ετών από την υπογραφή της συμφωνίας, κατασκεύασε νέους πυραύλους ενώ υποστήριξε τρομοκρατικές οργανώσεις και σκότωσε Αμερικανούς στρατιώτες, υπογράμμισε.

Για «κακή» συμφωνία με το Ιράν μίλησε και ο επικεφαλής της Γερουσίας, Μιτς ΜακΚόνελ, προδιαγράφοντας τη στήριξη που θα έχει ο πρόεδρος από τους Ρεπουμπλικανούς στο Κογκρέσο. Ο Τραμπ υπέγραψε αμέσως το σχετικό διάταγμα, στηρίζοντας την απόφασή του.

Αν και ενδέχεται να μεσολαβήσει αρκετό χρονικό διάστημα μέχρι να φανούν οι συνέπειες από την ανακοίνωση της αποχώρησης των ΗΠΑ -με την επαναφορά των σκληρών κυρώσεων εναντίον της Τεχεράνης, που «είχαν χαλαρώσει» μετά το 2015, όταν υπεγράφη η συμφωνία- ωστόσο, το διεθνές κλίμα θα επιβαρυνθεί και η αναζωπύρωση των περιφερειακών κρίσεων θεωρείται δεδομένη. Οπως ανακοίνωσε το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, οι κυρώσεις κατά του Ιράν θα εφαρμοστούν εντός 90 -180 ημερών. Το Ιράν κατήγγειλε ως «παράνομη» την απόφαση του Τραμπ και η Τουρκία απέρριψε τις αμερικανικές οδηγίες.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η επαναφορά των κυρώσεων κατά της Τεχεράνης θα απειλήσει την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και θα αυξήσει την ένταση με τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ στην Ευρώπη, αλλά και με την Κίνα και τη Ρωσία. Οι διεθνείς αντιδράσεις εκφράστηκαν αμέσως στην απόφαση της αμερικανικής διοίκησης. Ο Γάλλος πρόεδρος έχει προειδοποιήσει για επικίνδυνη κλιμάκωση των εχθροπραξιών στη Μέση Ανατολή αν τιναχτεί στον αέρα η συμφωνία. Ολη την προηγούμενη εβδομάδα, οι αγορές «χόρευαν» στο ρυθμό των ανακοινώσεων του Λευκού Οίκου και η τιμή του πετρελαίου αυξήθηκε πολύ πάνω από τα 70 δολάρια, για να πέσει χθες στα 67 δολάρια το βαρέλι, μόλις ανακοινώθηκε ότι ίσως ο Τραμπ δεν αποχωρήσει από τη συμφωνία.

Η απόφαση του Τραμπ φέρνει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη σε αντίπαλα στρατόπεδα. Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι, απηύθυνε έκκληση στη διεθνή κοινότητα να παραμείνει στη συμφωνία με το Ιράν, παρά την αμερικανική απόφαση.

«Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι αποφασισμένη να διατηρήσει τη συμφωνία, μαζί με την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα», δήλωσε η Μογκερίνι, εκφράζοντας την ανησυχία της για το μέλλον. Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, ανακοίνωσε ότι η Γαλλία θα εργαστεί με τις υπόλοιπες δυνάμεις για να επιτηρεί τη δραστηριότητα του Ιράν και να καθορίσει τη στάση του και μετά το 2025 (μέχρι τότε, ορίζεται η συμμόρφωση του Ιράν στις διεθνείς προδιαγραφές). Ο Γάλλος πρόεδρος, η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ και η πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι βρίσκονται σε ανοικτή επαφή για τις επόμενες κινήσεις των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών που συμμετείχαν στην υπογραφή της συμφωνίας.

Το Ισραήλ βρίσκεται σε υψηλή επαγρύπνηση για το ενδεχόμενο ιρανικών κινήσεων εναντίον του και μετακινεί στρατεύματα σε ευαίσθητες περιοχές. Το σχοινί τραβά με τις ΗΠΑ και η Τουρκία, στο θέμα του Ιράν. Το υπουργείο Οικονομικών της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι η χώρα θα συνεχίσει κανονικά τις εμπορικές σχέσεις της με την Τεχεράνη και «δεν θα δώσει λογαριασμό σε κανέναν!»

Αλίκη Κοτζιά
[email protected]

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]