Η διήμερη συνεδρίαση των Ευρωπαίων ηγετών, την Πέμπτη και την Παρασκευή στις Βρυξέλλες, δημιούργησε θετικές προσδοκίες. Επιφυλάξεις και διαφωνίες πάντα θα υπάρχουν σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση, και τώρα υπάρχουν, αλλά η επικρατούσα αντίληψη από τη συντριπτική πλειονότητα των χωρών είναι πως πρέπει να αλλάξουν πολλά πράγματα στην Ευρώπη.

Η οικονομική συγκυρία είναι εξαιρετική κι αυτό κάνει ευκολότερη τη συζήτηση για αλλαγές, γιατί δεν υπάρχει εσωτερική πολιτική πίεση στις κυβερνήσεις.

Από την άλλη, καλύτερη πολιτική ηγεσία για αλλαγές από τη σημερινή στη Γερμανία και τη Γαλλία δεν θα μπορούσε να φανταστεί ούτε ο πιο αισιόδοξος ευρωπαϊστής. Ο Μακρόν έχει τις αλλαγές στην ευρωζώνη ως βασική προτεραιότητα πριν ακόμη εκλεγεί, ενώ η Μέρκελ στην τέταρτη τετραετία της δεν έχει τίποτα να χάσει πολιτικά στο εσωτερικό της χώρας.

Η συζήτηση που έγινε την Παρασκευή στη συνάντηση των ηγετών της ευρωζώνης επιβεβαίωσε ότι όλα είναι έτοιμα για τις πρώτες δύο αποφάσεις στην επόμενη Σύνοδο, στις 27 Ιουνίου. Τέθηκαν επίσης οι βάσεις για τις άλλες αλλαγές που θα ακολουθήσουν σε δεύτερο στάδιο, αφού προηγουμένως ωριμάσουν και υπάρξει η απαραίτητη συναίνεση.

Οι ηγέτες της ευρωζώνης συμφώνησαν ότι τον Ιούνιο θα αποφασίσουν την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ενωσης, αλλά και τη μετεξέλιξη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (ΕΝΤ).

Η Τραπεζική Ενωση για να ολοκληρωθεί χρειάζεται να υιοθετηθεί ο τρίτος πυλώνας, που είναι η πανευρωπαϊκή εγγύηση των καταθέσεων. Οι άλλοι δύο πυλώνες, που είναι η εποπτεία των τραπεζών και η εξυγίανση και η εκκαθάριση των προβληματικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, έχουν ήδη υιοθετηθεί.

Μέχρι τώρα αντιδρούσαν στην εγγύηση των καταθέσεων οι χώρες του Βορρά, οι οποίες έθεταν ως προϋπόθεση για την αποδοχή αυτού του εξαιρετικά σημαντικού μέτρου την προηγούμενη δραστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) στον Νότο της ευρωζώνης (Ελλάδα, Κύπρος, Ιταλία, Πορτογαλία, Σλοβενία) και την Ιρλανδία. Η πρόσφατη δέσμη μέτρων της Κομισιόν για την αντιμετώπιση του ζητήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων ανοίγει το δρόμο για επίτευξη συνολικής συμφωνίας.

Η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ενωσης θα είναι η σημαντικότερη εξέλιξη από συστάσεως της ΟΝΕ γιατί θα θωρακίσει τις καταθέσεις μέχρι 100.000 όπου βρίσκονται. Δεν θα ξαναδούμε μαζική φυγή κεφαλαίων στην επόμενη κρίση. Την πραγματική διάσταση της εξέλιξης αυτής την έχει δώσει ο επικεφαλής του ΕΜΣ, Κλάους Ρέγκλινγκ, υπογραμμίζοντας πρόσφατα ότι, εάν υπήρχε η Τραπεζική Ενωση, οι χώρες που μπήκαν σε προγράμματα διάσωσης (Μνημόνια) θα χρειάζονταν τα μισά δάνεια από εκείνα που πήραν.

Σχετικά με τη μετεξέλιξη του ΕΜΣ σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, όλες οι χώρες συμφωνούν επί της αρχής, να αναλάβει δηλαδή ο εν λόγω οργανισμός αποκλειστικά τη διάσωση χωρών της ευρωζώνης, απομακρύνοντας οριστικά από την Ευρώπη το ΔΝΤ, το οποίο με τις εμμονές και τις «συνταγές» του διέλυσε τον κοινωνικό ιστό σε όποια χώρα μπήκε στη διάρκεια της τελευταίας κρίσης. Μέχρι τον Ιούνιο αναμένεται να κλείσουν κάποια ανοιχτά θέματα με αυτή τη μετεξέλιξη, που έχουν να κάνουν με τη διακυβέρνηση του νέου οργανισμού, ώστε να υπάρχουν επικαλύψεις με τις αρμοδιότητες της Κομισιόν.

Οι ηγέτες της ευρωζώνης δεν έχουν φτάσει ακόμη σε συμφωνία, αλλά εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσουν μέχρι τον Ιούνιο σε σχέση με την προικοδότηση της ευρωζώνης με ένα χρηματοδοτικό εργαλείο, το οποίο θα μπορούσε να έχει και τη μορφή προϋπολογισμού.

Αυτή τη στιγμή στο «τραπέζι» υπάρχουν δύο προτάσεις, μια προωθημένη του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, να υπάρξει χωριστός προϋπολογισμός της ευρωζώνης, ο οποίος θα χρηματοδοτεί με χορήγηση χαμηλότοκων δανείων την πραγματική οικονομία και τις δημόσιες επενδύσεις σε περίπτωση απρόβλεπτης κρίσης σε μια χώρα, ώστε να μην εισέλθει στο φαύλο κύκλο των μέτρων λιτότητας και την ύφεση. Η άλλη πρόταση είναι του προέδρου της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος, για να πείσει εκείνες τις χώρες που έχουν επιφυλάξεις για το χρηματοδοτικό εργαλείο, εισηγείται να μην υπάρχει ειδικός προϋπολογισμός της ευρωζώνης, αλλά μια ειδική γραμμή στον υφιστάμενο προϋπολογισμό.

Και οι δύο προτάσεις είναι θετικές, γιατί κινούνται προς την κατεύθυνση της αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης.

Οι όποιες αντιδράσεις προέρχονται από τον Ολλανδό πρωθυπουργό, Μαρκ Ρούτε, ο οποίος, έχοντας χάσει πλέον την Ανγκελα Μέρκελ από σύμμαχο, ηγείται μιας κίνησης με στόχο τον περιορισμό των αλλαγών στην ευρωζώνη. Ο Ρούτε, που είναι μέλος της σχολής των Φιλελευθέρων με θατσερικές αντιλήψεις για την οικονομία και αντίπαλος της πολιτικής ολοκλήρωσης της Ευρώπης, έχει κινητοποιήσει κάποιες μικρές χώρες της ευρωζώνης (Ιρλανδία, Φινλανδία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία), καθώς επίσης και δύο εκτός ευρώ (Δανία, Σουηδία), οι οποίες προσπαθούν να περιορίσουν στο ελάχιστο της αλλαγές. Μάλιστα, οι παραπάνω χώρες έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους και εγγράφως στην Κομισιόν και στο Εurogroup.

Ωστόσο, η εκτίμηση που κυριαρχεί στις Βρυξέλλες είναι πως οι αντιρρήσεις θα καμφθούν και τον Ιούνιο θα υπάρξει απόφαση υπό μορφή οδικού χάρτη και για το χρηματοδοτικό εργαλείο.

Αντίθετα, παραπέμπονται για το απώτερο μέλλον άλλες προχωρημένες προτάσεις, όπως η σύσταση θέσης Ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών, και για το πολύ απώτερο η αμοιβαιοποίηση μέρους του δημόσιου χρέους των χωρών της ευρωζώνης.

Νίκος Μπέλλος

Βρυξέλλες

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου 

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]