1. Πότε γίνονται και η σημασία τους

Οι ομοσπονδιακές εκλογές γίνονται κάθε τέσσερα χρόνια, συνήθως τον Σεπτέμβριο, στα 16 γερμανικά κρατίδια. Αυτονόητη είναι η μεγάλη σημασία τους για την Ευρώπη και τον κόσμο. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις εμφανίζουν την Ενωση Χριστιανοδημοκρατών –Χριστιανοκοινωνιστών (CDU/CSU) να κερδίζει με διαφορά από το δεύτερο κόμμα, τους Σοσιαλδημοκράτες (36% έναντι 21,5%). Στην τρίτη θέση έρχεται το ευρωσκεπτικιστικό AfD με 11% και ακολουθούν οι Ελεύθεροι Δημοκράτες με 10%. Η Αριστερά (Die Linke) εμφανίστηκε «πεσμένη» τις τελευταίες ημέρες, στο 8,5% (από το 10% που είχε στις αρχές του μήνα). Η δύναμη των Πρασίνων φαίνεται ότι δεν ξεπερνά το 8%.

2. Τα κόμματα και οι συμμαχίες τους

Η δύναμη των κομμάτων στην απερχόμενη Βουλή (Μπούντεσταγκ) έχει ως εξής:

* Η Χριστιανική Δημοκρατική Ενωση (CDU) και το «αδελφάκι» της, η Χριστιανοκοινωνική Ενωση (CSU) της Βαυαρίας, συγκροτούν την Κεντροδεξιά (309 έδρες).

* Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) είναι το αντίπαλον δέος των Χριστιανοδημοκρατών, αλλά τα τελευταία 8 χρόνια συγκροτεί κυβερνητικό συνασπισμό με την Ενωση (193 έδρες σήμερα).

* Το Αριστερό κόμμα (Die Linke) με 64 έδρες, οι Πράσινοι με 53 έδρες, ενώ υπήρχε και 1 ανεξάρτητος.

* Δύο κόμματα περιμένουν να μπουν στη Βουλή: το αντιευρωπαϊκό-ακροδεξιό «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) και οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP).

3. Οι μηχανισμοί

Το εκλογικό σύστημα της Γερμανίας θεωρείται περίπλοκο. Διατηρεί ισορροπία μεταξύ τού «ο νικητής τα παίρνει όλα» και της αντιπροσωπευτικότητας, που επιτρέπει τη συμμετοχή μικρότερων κομμάτων στο Κοινοβούλιο. Το απαραίτητο ποσοστό εισόδου στην Μπούντεσταγκ είναι το 5%. Κυβέρνηση σχηματίζει όποιο κόμμα συγκεντρώσει το 50% +1 του συνόλου των 598 βουλευτών της Μπούντεσταγκ (Βουλή).

* Ο Γερμανός ψηφοφόρος πρέπει να ρίξει στην κάλπη δύο ψήφους: Πρώτον, βάζει σταυρό στη μια πλευρά του ψηφοδελτίου, για να επιλέξει τον υποψήφιο της περιφέρειάς του (η Γερμανία έχει 299 περιφέρειες). Με την πρώτη διασφαλίζεται η αντιπροσώπευση όλων των περιφερειών στο ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο. Ετσι εκλέγονται οι μισοί από τους 598 βουλευτές, ένας για κάθε μία από τις 299 μονοεδρικές περιφέρειες. Με τη δεύτερη ψήφο (σταυρό στην άλλη πλευρά του ψηφοδελτίου) ο ψηφοφόρος επιλέγει ένα κόμμα. Αυτό μπορεί να είναι διαφορετικό από την πρώτη επιλογή του ή να μην επιλέξει κανένα.

* Οι υπόλοιποι 299 βουλευτές εκλέγονται από τις λίστες υποψηφίων για κάθε ένα από τα 16 ομόσπονδα κρατίδια, ανάλογα με τη δύναμη των κομμάτων. Οι έδρες κατανέμονται ανάμεσα στα κόμματα τα οποία συγκέντρωσαν 5% σε εθνικό επίπεδο ή έχουν κερδίσει τουλάχιστον τρεις έδρες σε μονοεδρικές περιφέρειες και αν δεν έχουν συγκεντρώσει το 5% σε ομοσπονδιακό επίπεδο.

* Οσοι υποψήφιοι εκλογικών περιφερειών κερδίζουν, εξασφαλίζουν μια θέση στο Κοινοβούλιο, ασχέτως αν το κόμμα που εκπροσωπούν μπει στη Βουλή ή όχι (οι βουλευτές σε αυτή την περίπτωση συνιστούν πολιτική ομάδα και όχι κόμμα).

* Οταν ένα κόμμα εξασφαλίσει περισσότερους βουλευτές στην πρώτη σταυροδοσία από ό,τι στη δεύτερη, αυτοί οι βουλευτές προστίθενται στο σύνολό του, με αποτέλεσμα ο αριθμός 598 για το σύνολο των μελών της Μπούντεσταγκ να αυξάνεται.

* Το εκλογικό σύστημα καθιστά πολύ δύσκολο το σχηματισμό μονοκομματικής κυβέρνησης. Στα τελευταία 56 χρόνια αυτό έχει συμβεί μόνο μία φορά.

Αλίκη Κοτζιά

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου