Είναι γεγονός ότι οι επιθέσεις των 19 καμικάζι αεροπειρατών (οι 15 Σαουδάραβες) στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον έχουν διαχρονική και μόνιμη επίδραση σε όλα τα μέρη του πλανήτη και σε συντριπτικό βαθμό σε όλους τους επιμέρους τομείς (πολιτικό, οικονομικό, ασφάλειας, άμυνας, υγειονομικό, αεροπορικό, κοινωνικό, ψυχολογικό, θρησκευτικό, αντιτρομοκρατικό κ.ά.) του παγκόσμιου πολέμου, αλλά και της τζιχαντιστικής τρομοκρατίας διεθνώς, με ιδιαίτερη περιφερειακή εστίαση στη Μέση Ανατολή, τη Νότια Ασία και την Ευρώπη. Εκατοντάδες βιβλία και δεκάδες χιλιάδες άρθρα έχουν γραφεί έκτοτε.

Οι αναλυτές εκτενώς συζητούν επί χρόνια τη διαρκή «κληρονομιά» και τις επιπτώσεις/προεκτάσεις της 11ης Σεπτεμβρίου όσον αφορά στις πολεμικές συγκρούσεις, την περιφερειακή αστάθεια, τις ασύμμετρες και υβριδικές απειλές και μεθόδους, τον τζιχαντισμό, την αντιτρομοκρατική πολιτική, αλλά και την παγκόσμια ηγεσία των ΗΠΑ, που οπωσδήποτε -μετά το Περλ Χάρμπορ τον Δεκέμβριο του 1941- δέχθηκαν βαρύ πλήγμα επί αμερικανικού εδάφους (με 3.000 νεκρούς και μεγάλες καταστροφές).

Η απάντηση των ΗΠΑ στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου ήταν η άμεση επέμβαση στο Αφγανιστάν, που είχε βαθιά αποσταθεροποιητική επίδραση στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, καθώς και περιορισμένα αποτελέσματα. Εκτός από το θάνατο δεκάδων χιλιάδων Αφγανών και άλλων από την ευρύτερη περιοχή, καθώς και την εμφάνιση νέων τρομοκρατικών ομάδων (ISIS κ.ά.), η στάση των ΗΠΑ πυροδότησε ένα ισχυρό κύμα αντιαμερικανισμού σε ολόκληρη την περιοχή από την Κεντρική Ασία μέχρι τη Βόρεια Αφρική, ενώ τρομοκρατικές επιθέσεις με πολλά θύματα έλαβαν χώρα σε Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ηνωμένο Βασίλειο κ.ά.

Η παγκόσμια απειλή της τρομοκρατίας «αναβοσβήνει κόκκινο». Ισλαμιστικές βίαιες εξτρεμιστικές ομάδες αξιοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις νέες τεχνολογίες για να στρατολογήσουν ξένους μαχητές και η γρήγορη ανακατάληψη του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν το 2021 έδωσε ώθηση στα μηνύματα των ριζοσπαστικών και εξτρεμιστικών κύκλων και οργανώσεων. Η διάδοση ριζοσπαστικών ιδεολογιών και ακραίων αφηγημάτων είναι ένας από τους κύριους μοχλούς στρατολόγησης τρομοκρατών.

Ασφαλώς υπήρξαν στρατιωτικές επιτυχίες των ΗΠΑ και της Δύσης κατά των ηγετών της Αλ Κάιντα και του ISIS σε Αφγανιστάν, Ιράκ, Πακιστάν κ.ά., οι περισσότεροι εκ των οποίων έχασαν τη ζωή τους από τις Ειδικές Δυνάμεις των ΗΠΑ, όμως τα προβλήματα παραμένουν. Κάποιοι άλλοι αναλυτές προτείνουν μία διαφορετική στρατηγική για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας ως και του βίαιου εξτρεμισμού, που πρέπει να βασίζεται στην «ήπια ισχύ», να πολεμά τον πόλεμο ιδεών, ως και με την ενίσχυση των αντι-αφηγημάτων που έχουν ειδικότερο αντίκτυπο.

Είναι απαραίτητο να κατανοηθούν επαρκώς και να συλλεχθούν πολυποίκιλα «lessons lerned» από τις εξελίξεις των τελευταίων 22 χρόνων. Τώρα υπάρχουν τέσσερις φορές περισσότερες τρομοκρατικές ομάδες τζιχαντιστών σαλαφιστών από ό,τι πριν από είκοσι χρόνια. Ενώ οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους υποβάθμισαν τις δυνατότητες της Αλ Κάιντα και των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, έκαναν λίγα για να αντιμετωπίσουν τις «βαθύτερες» αιτίες της τρομοκρατίας. Τα τελευταία 22 χρόνια, τα αυταρχικά καθεστώτα επενδύουν δισεκατομμύρια δολάρια για να προσηλυτίσουν ορισμένες ακραίες ιδέες όπως ο ουαχαμπισμός και ο τζιχαντι-σαλαφισμός. Μια αντιτρομοκρατική στρατηγική που βασίζεται αποκλειστικά στη στρατιωτική δύναμη (έχει σχετική επιτυχία), αλλά παραμελεί τους ιδεολογικούς παράγοντες που στηρίζουν τα εξτρεμιστικά κινήματα. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες γίναμε επίσης μάρτυρες της παγκοσμιοποίησης της τρομοκρατίας (όλων των ειδών και ακραίων κινημάτων) ως και χρήσης του Διαδικτύου (κυβερνο-τρομοκρατίας κ.ά).

Η στρατολόγηση ξένων μαχητών εξακολουθεί να είναι η κύρια αιτία για τη διαρκή επέκταση των τρομοκρατικών ομάδων (Τσετσενία, Συρία, Ιράκ, Πακιστάν, Αφγανιστάν, Υποσαχάρια Αφρική κ.ά.). Σύμφωνα με αναλυτές, η Αλ Κάιντα (Η Βάση) έχει υποβαθμιστεί, αφού έχει πληγεί από απώλειες της ηγετικής ομάδας. Τώρα είναι μικρότερη από αυτήν που ήταν στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν το 1998-1999, αλλά έχει μία παγκόσμια αποκεντρωμένη δομή με στοιχεία πολλαπλασιαστικού εξτρεμισμού σε Σαχέλ, Αφρικανικό Κέρας και ετοιμάζεται για τον επόμενο γύρο (είτε με μικρές ομάδες ή με «μοναχικούς λύκους»).

Η «ήπια ισχύς» της Δύσης

Οι ΗΠΑ, ως και οι περιφερειακοί/παγκόσμιοι σύμμαχοί τους μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο μέλλον του Αφγανιστάν και στην απειλή του παγκόσμιου τρόμου, ενώ οι Ταλιμπάν, που απολαμβάνουν μια ταχεία επιστροφή στην εξουσία, έχουν τεράστια προβλήματα στο να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τη σοβαρότατη οικονομική κρίση. Η Δύση πρέπει επίσης να αξιοποιήσει την «ήπια ισχύ» της για να αντιμετωπίσει τις εξτρεμιστικές θέσεις. Υπάρχουν βασικές αφηγήσεις που χρησιμοποιούν οι τρομοκράτες. Αντιμετωπίζουν «παράπονα», που δεν είναι μόνο οικονομικά, αλλά ακόμη και παράπονα που σχετίζονται με τη θρησκευτική ταυτότητα.

Με αυτόν τον τρόπο, η χρήση της ήπιας δύναμης ως αντίθετης δύναμης είναι, κατά κάποιο τρόπο, το πιο σημαντικό μέτωπο. Η ιδεολογία δεν έχει ακόμη αμφισβητηθεί, αφού η Δύση έχει συμμάχους σε όλο τον αραβικό κόσμο, για αυτό και πρέπει να στηρίξει -πέραν των ενεργών και στοχευμένων επιχειρήσεων- και εκείνες που αδρανοποιούν τη θεωρητική ατζέντα των τρομοκρατών.

Ειδήσεις σήμερα