Η συμφωνία όπου προβλέπει τη δημιουργία του πρώτου συμπλέγματος datacenter στη χώρα μας (data center region), βάζει την Ελλάδα στο επίκεντρο των ψηφιακών εξελίξεων και την καθιστά πόλο έλξης σημαντικών τεχνολογικών επενδύσεων. Τα data centers είναι οι εγκαταστάσεις όπου αποθηκεύεται τεράστιος όγκος δεδομένων και υποστηρίζουν την τεχνολογία του cloud, αυτό που στα ελληνικά έχει μεταφραστεί υπολογιστικό νέφος.

Η τεχνολογία αυτή εξυπηρετεί τους πολίτες και τις επιχειρήσεις που αντί να αποθηκεύουν τα δεδομένα τους στον υπολογιστή τους ή σε κάποιον server, θα χρησιμοποιούν την εφαρμογή του cloud, η οποία υποστηρίζεται και λειτουργεί χάρη στα data centers. Αξίζει να σημειωθεί ότι η χώρα μας είναι η πρώτη στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που αποκτά data center region (πρόκειται για ένα σύμπλεγμα τριών εγκαταστάσεων datacenter). Μέχρι τώρα η Microsoft διατηρεί σε λειτουργία datacenters σε 4 χώρες της Ε.Ε., τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και την Ιρλανδία. Ακόμη, υπό κατασκευή βρίσκονται σε άλλες 3, την Πολωνία, την Ιταλία και την Ισπανία. Η Ελλάδα γίνεται συνεπώς μόλις η 8η χώρα της Ε.Ε. που επιλέγεται από τη Microsoft για να μεταφέρονται και αποθηκεύονται τα δεδομένα του Cloud και μόλις η 27η σε όλο τον κόσμο.

Η συνάντηση στο Νταβός και το χρονικό των διαβουλεύσεων

Μπορεί η συμφωνία μεταξύ της Microsoft και της Κυβέρνησης για τη δημιουργία του πρώτου datacenter region στα Βαλκάνια να κρατήθηκε μέχρι το τέλος ως επτασφράγιστο μυστικό, αλλά η προετοιμασία ήταν πυρετώδης και διήρκεσε μήνες. Για την ακρίβεια, όλα ξεκίνησαν πριν 9 μήνες όταν ο Πρωθυπουργός, επισκεπτόμενος το ετήσιο συνέδριό του Νταβός, συνάντησε για πρώτη φορά τον Πρόεδρο της Microsoft, Brad Smith. O κ. Smith, ο οποίος είχε και στο παρελθόν επισκεφθεί τη χώρα μας, σχημάτισε πολύ θετική εντύπωση για το μεταρρυθμιστικό σχέδιο που του παρουσίασε ο κ. Μητσοτάκης.

Σε αυτή τη συνάντηση ο Πρωθυπουργός του κατέθεσε ως πρόταση να κατασκευάσει η Microsoft data center στην Ελλάδα. Αν και η χώρα μας δεν βρίσκονταν στον αρχικό σχεδιασμό που είχε κάνει η Microsoft για την επέκταση του δικτύου των data centers της, αυτό άλλαξε στην πορεία. Τη συνάντηση στο Davos διαδέχθηκε η επίσκεψη του Brad Smith στην Αθήνα στα τέλη Φεβρουαρίου, στο τελευταίο ταξίδι που έκανε ο Πρόεδρος της Microsoft πριν το πρώτο κύμα της πανδημίας. Ακολούθησαν αρκετές τηλεδιασκέψεις για να φτάσουμε τελικά στη συμφωνία, η οποία επισφραγίστηκε με την από κοινού παρουσίαση της από τον Πρωθυπουργό και τον Πρόεδρο της Microsoft, στο πρώτο του ταξίδι μετά την πρώτη φάση της πανδημίας.

Οι συντελεστές της προετοιμασίας της επένδυσης

Πολλοί συντέλεσαν στο σημαντικό αυτό αποτέλεσμα: Από το Μαξίμου κεντρικό συντονιστικό ρόλο είχε ο Προιστάμενος του Οικονομικού Γραφείου Αλέξης Πατέλης, ο οποίος ήταν και στην αρχική συνάντηση στο Νταβός αλλά και σε όλες τις επόμενες. Καίριος ήταν ακόμη ο ρόλος του Διευθυντή του Πρωθυπουργικού Γραφείου Γρηγόρη Δημητριάδη στις εμπιστευτικές επαφές. Από την πλευρά της Microsoft, κλειδί στην υποστήριξη της χώρας μας στον πολυεθνικό κολοσσό είχε ο CEO της Microsoft Ελλάδος, Θεοδόσης Μιχαλόπουλος και η ομάδα πέριξ του, που στήριξαν με κάθε τρόπο την προσπάθεια να έρθει η επένδυση στην Ελλάδα. Ενώ ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης και ο αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης Νίκος Παπαθανάσης ανέλαβαν διαπραγματεύσεις με τις ομάδες της Microsoft ανα τον κόσμο οι οποίες έπρεπε να πειστούν και για την τεχνολογική και επιχειρησιακή ετοιμότητα της χώρας.

O οδικός χάρτης της επένδυσης

Η data center region, όπως ονομάζονται τα συμπλέγματα data center της Microsoft, θα χωροθετηθεί στην Αττική. Η κατασκευή τριών διακριτών μονάδων επιλέγεται ως λύση για να τηρηθούν οι πολύ αυστηρές προδιαγραφές ασφαλείας και να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία τους ακόμη και σε περίπτωση βλάβης σε ένα εξ αυτών λόγω φυσικής καταστροφής (π.χ. σεισμός) ή άλλον λόγο. Παράλληλα, λόγω και της πολιτικής του «αρνητικού αποτυπώματος» CO2 (carbon negative) της εταιρείας, θα αξιοποιηθεί στο έπακρο η πράσινη ενέργεια για τη λειτουργία τους.

Η Ελλάδα στην 4η βιομηχανική επανάσταση

Αν και το ύψος της επένδυσης δεν μπορεί ακόμη να προσδιοριστεί με ακρίβεια, εκτιμάται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή των data centers και σε δεκάδες για τη λειτουργία τους. Το οικονομικό αποτύπωμα τέτοιας επένδυσης υπολογίστηκε στο 1 δισ. στην Πολωνία και 1,5 δισ. στην Ιταλία. Αρκετές θα είναι και οι καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν. Να σκεφτούμε μόνο ότι η ίδια η εταιρεία θα εκπαιδεύσει 100.000 άτομα, όχι για να προσληφθούν προφανώς από την Microsoft, αλλά είναι ενδεικτικό της ζήτησης που δημιουργεί η 4η βιομηχανική επανάσταση, πόσο μάλλον για όλες τις έμμεσες θέσεις εργασίας. Μάλιστα επενδύσεις όπως αυτή της Microsoft ή της Pfizer στη Θεσσαλονίκη, οι οποίες προϋποθέτουν την πρόσληψη επιστημόνων υψηλής εξειδίκευσης, ενισχύουν τις προσπάθειες της κυβέρνησης για αναστροφή του brain drain και την επιστροφή των νέων επιστημόνων που έφυγαν από την Ελλάδα την περίοδο της κρίσης.

Τα πιο σημαντικά οφέλη, όμως, εν προκειμένω δεν προκύπτουν ούτε από το κεφάλαιο που θα επενδυθεί αλλά ούτε και από τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν. Αντίθετα θα είναι προϊόν της λειτουργίας των data centers στη χώρα μας. Η επένδυση αυτή έχει διαφορετική ποιότητα. Κινητοποιεί τον μετασχηματισμό υπολοίπων επιχειρήσεων. Το Cloud (ή υπολογιστικό νέφος στα ελληνικά) επιτρέπει σε πολλές επιχειρήσεις να εκσυγχρονιστούν και να ενισχύσουν σημαντικά την ανταγωνιστικότητα τους. Δεν είναι τυχαίο ότι τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα πολλές μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις επιλέγουν, αντί των «παραδοσιακών» servers, να αποθηκεύσουν τα ψηφιακά δεδομένα τους στο Cloud. Μέχρι τώρα τα δεδομένα του Cloud που προέρχονταν από την Ελλάδα κατέληγαν σε χώρες όπως ή Ολλανδία ή η Ιρλανδία.

Πλέον θα αποθηκεύονται στα datacenters που θα δημιουργηθούν στη χώρα μας. Η εξέλιξη αυτή έχει αρκετά πλεονεκτήματα, με κυριότερα τα εξής δύο: πρώτον αυξάνεται ο βαθμός ασφάλειας καθώς και αυτό που θα μεταφράζαμε κάπως αδόκιμα στα ελληνικά ως ανθεκτικότητα (από το αγγλικό resilience).

Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το ότι τα ψηφιακά αρχεία του cloud θα βρίσκονται επί ελληνικού εδάφους αλλά και με την εξάλειψη τεχνικών προβλημάτων που είχαν να κάνουν με το «ταξίδι» που έκαναν τα δεδομένα στο εξωτερικό. Και φυσικά οι πληροφορίες που θα αποθηκεύονται στο cloud θωρακίζονται τόσο από τους πολύ αυστηρούς κανόνες που θέτει η ίδια η Microsoft όσο και από το θεσμικό πλαίσιο του GDPR που διασφαλίζει την ιδιωτικότητα στη διακίνηση προσωπικών δεδομένων. Το δεύτερο σημαντικό πλεονέκτημα είναι η αύξηση της ταχύτητας μετάδοσης των δεδομένων που επιτρέπει την ανάπτυξη νέων τεχνολογικών εφαρμογών και την αύξηση της παραγωγικότητας συνολικά για την ελληνική οικονομία. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η διεύρυνση της χρήσης του Cloud θεωρείται προϋπόθεση για την ανάπτυξη κλάδων που έχουν ταυτιστεί με την 4η βιομηχανική επανάσταση όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική, το machine learning και τα «μεγάλα δεδομένα» (big data).

Σε κάθε περίπτωση, πολλές ελληνικές επιχειρήσεις που διερευνούσαν το ενδεχόμενο υιοθέτησης του cloud αλλά δίσταζαν λόγω της αποθήκευσης των αρχείων τους σε data centers στο εξωτερικό, θα έχουν πλέον ένα πολύ σημαντικό κίνητρο να κάνουν τη μετάβαση στη νέα εποχή.

Πέρα από τον θετικό αντίκτυπο που έχει η επένδυση στην ελληνική οικονομία, είναι βέβαιο πως η επιλογή της Ελλάδος από τη Microsoft έχει πολλαπλά θετικά οφέλη. Αν και η απόφαση για τη χωροθέτηση των data centers στην Αττική υπαγορεύθηκε από αμιγώς οικονομικούς λόγους, είναι βέβαιο πως η αποθήκευση δεδομένων του Cloud στην Ελλάδα, συμβάλλει στην ενίσχυση του γεωστρατηγικού ρόλου της χώρας μας στην ευρύτερη περιοχή.

Πέρα από τα datacenters

Η εγκατάσταση του συμπλέγματος των data centers εντάσσεται στη στρατηγική συμφωνία #GrforGrowth η οποία περιλαμβάνει πολλές ακόμη δράσεις. Η πιο σημαντική είναι η κατάρτιση και πιστοποίηση δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, όπως επίσης φοιτητών και ανέργων. Συγκεκριμένα, η εταιρεία σχεδιάζει να εκπαιδεύσει πάνω από 20 χιλ δημοσίους υπαλλήλους και 20 χιλ. από ιδιωτικές επιχειρήσεις. Στόχος είναι να καταρτιστούν συνολικά 100 χιλ.

Ακόμη, υπό εξέλιξη βρίσκεται συνεργασία μεταξύ της Microsoft και του Υπουργείου Πολιτισμού με στόχο την ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς μέσω ψηφιακών εφαρμογών που αξιοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη και την επαυξημένη πραγματικότητα (augmented reality) στην Αρχαία Ολυμπία.