Γράφει ο Πέτρος Ιωαννίδης*

Τελικά νίκησε η οργή απέναντι στο κατεστημένο και όχι ο φόβος προς τη μισαλλοδοξία σε μια εκλογική αναμέτρηση που κυριολεκτικά χώρισε την Αμερική στα δύο. Αν εξετάσουμε τα ποιοτικά στοιχεία των exit polls, αυτό είναι κάτι περισσότερο από εμφανές. Η υποψήφια των Δημοκρατικών κέρδισε με μεγάλη διαφορά (59%-35%) τα αστικά κέντρα και συνετρίβη στις αγροτικές περιοχές (34% – 62%), ήταν πρώτη στις γυναίκες (54% – 42%), αλλά έχασε στους άνδρες (41% – 53%), είχε μεγάλη διαφορά στους ψηφοφόρους κάτω των 45 ετών (52% – 40%), αλλά έχασε καθαρά στις μεγαλύτερες ηλικίες (44% -53%).

O διαχωρισμός επεκτείνεται και στην φυλετική ψήφο. Στους λευκούς ψηφοφόρους ο Τραμπ έλαβε 58% και η Κλίντον 37% , ενώ στους μη λευκούς η Κλίντον 74% και ο Τραμπ 21%. Οι θρησκευόμενοι επέλεξαν Τραμπ με 54% και Κλίντον με 42%, ενώ όσοι δεν πηγαίνουν συχνά στην εκκλησία έδωσαν το προβάδισμα στους Δημοκρατικούς (54% – 40%). Οι Αμερικανοί ψήφισαν διαφορετικά και με βάση το μορφωτικό τους επίπεδο. Οι απόφοιτοι κολλεγίου προτίμησαν την Κλίντον (52% – 43%), ενώ όσοι δεν έχουν πάει κολλέγιο ψήφισαν ανάποδα (44% – 52%). Βεβαίως οι προτιμήσεις των ψηφοφόρων διαφέρουν και με βάση την οικονομική τους κατάσταση. Όσοι κερδίζουν μέχρι 50 χιλιάδες δολάρια τον χρόνο ψήφισαν Κλίντον 52% και Τραμπ 41%, ενώ οι πλουσιότεροι προτίμησαν τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικάνων όπως παραδοσιακά κάνουν (49% – 47%).

Το ότι στην ατζέντα της τελευταίας προεκλογικής εβδομάδας κυριάρχησε το θέμα με τα emails της Χίλαρι Κλίντον φαίνεται πως έπαιξε και αυτό το ρόλο του, αφού σε όσους αποφάσισαν τι θα ψηφίσουν την τελευταία στιγμή ο Τραμπ έλαβε 47% και η Κλίντον 42%. Θα μπορούσαμε συνοψίζοντας να πούμε ότι συνολικά η ατζέντα συζήτησης ευνόησε τον Τραμπ. Όμως το αποτέλεσμα θα πρέπει να ερμηνευθεί περαιτέρω. Η ριζοσπαστικοποίηση των Αμερικανών είχε ξεκινήσει από τις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών για τις εκλογές του 2008, όταν ο Ομπάμα ενώ ξεκίνησε τη μάχη με τεράστια διαφορά από τους αντιπάλους κέρδισε το χρίσμα και τελικά και τις αμερικανικές εκλογές. Παράλληλα, την ίδια περίπου περίοδο είχαμε την αύξηση της επιρροής του Tea Party εντός του Ρεπουμπλικανικού στρατοπέδου και στη συνέχεια την επιλογή του Τραμπ ως υποψηφίου και τελικά την εκλογή του. Βεβαίως, δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι μόνο μια φορά τις τελευταίες δεκαετίες ένα κόμμα κέρδισε 3 συνεχόμενες φορές την προεδρική εκλογή. Και το αίτημα για αλλαγή παίζει καθοριστικό ρόλο στο εκλογικό αποτέλεσμα, πολύ περισσότερο όταν ο ένας εκ των δύο διεκδικητών είναι σύζυγος πρώην Προέδρου και υποστηρίζεται από σχεδόν όλο το «σύστημα».

Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε πλέον να πούμε ότι σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, οι αντι-συστημικές τάσεις (ακόμα και υπέρ ενός ουσιαστικά συστημικού παίκτη όπως ο Τραμπ) ενισχύονται τόσο στην Αμερική όσο και αλλού. Και όσο προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε τη νέα πραγματικότητα μόνο με παραδοσιακά εργαλεία, θα βρισκόμαστε ένα βήμα πίσω της.

*ο Πέτρος Ιωαννίδης είναι πολιτικός αναλυτής της aboutpeople