Οι ενδοκρινείς αδένες δεν πρέπει, ωστόσο, να συγχέονται με άλλους αδένες, όπως για παράδειγμα οι σιελογόνοι αδένες που εκκρίνουν σίελο (σάλιο) στην στοματική κοιλότητα, ή οι λεμφαδένες που δεν εκκρίνουν κάποια ουσία, αλλά εξασφαλίζουν την άμυνα του οργανισμού έναντι εξωτερικών λοιμώξεων.

Η ανατομία του πιο «δημοφιλή» αδένα

Ο θυρεοειδής είναι αναμφισβήτητα ο πιο δημοφιλής και ο πιο προβεβλημένος και «εκλαϊκευμένος» ενδοκρινής αδένας. Οι περισσότεροι άνθρωποι τον γνωρίζουν, ειδικά οι γυναίκες, και όχι άδικα, αφού περισσότεροι από 8 στους 10 πάσχοντες από θυρεοειδικά νοσήματα είναι γυναίκες.

Ο φυσιολογικός θυρεοειδής αδένας είναι μικρός και πρακτικά όχι ψηλαφούμενος. Βρίσκεται στην βάση του λαιμού μέσα στο «λακκάκι» που σχηματίζεται από την πάνω άκρη του στέρνου, τις δύο κλείδες πλαγίως και την τραχεία πίσω.

Τις περισσότερες φορές που με τα δάχτυλα πιάνει κάποιος «εξογκώματα» στην περιοχή του λαιμού του, δεν είναι ο θυρεοειδής, αλλά λεμφαδένες, εφήμερα αυξημένων διαστάσεων λόγω κάποιας φλεγμονής του φάρυγγα ή των δοντιών.

Επιπλέον,τις περισσότερες φορές που βλέπει κάποιος διόγκωση του λαιμού, δεν είναι ο θυρεοειδής του, αλλά λίπος υποδόριο στο πλαίσιο αρχόμενης ή εγκατεστημένης παχυσαρκίας.

Η διόγκωση που υποδηλώνει βρογχοκήλη

Υπάρχει όμως και μια πάθηση με διόγκωση του θυρεοειδή. Αυτή ονομάζεται βρογχοκήλη. Πολύ συχνά σχηματίζονται μέσα στον θυρεοειδή μικροί και μεγάλοι όγκοι που ονομάζονται οζίδια και όζοι.

Αν η βρογχοκήλη είναι σχετικά μικρή, ίσως να μη χρειάζεται θεραπεία. Στο παρελθόν, χορηγούσαν στον ασθενή ιώδιο ή δισκία θυροξίνης. Κανένα όμως από τα δύο δεν είναι τόσο αποτελεσματικό.

Ο γιατρός θα συνεχίσει να ελέγχει τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα σας, καθώς μπορεί να εμφανίσετε υπερθυρεοειδισμό κάποια στιγμή μέσα στα επόμενα 20 χρόνια.

Αν υπάρχει περίπτωση κακοήθειας, αν η βρογχοκήλη εμφανίζει ευμεγέθεις όγκους ή αν συμπιέζει την τραχεία, η πιο αποτελεσματική θεραπεία είναι η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του μεγαλυτέρου μέρους του θυρεοειδούς. Στην περίπτωση αυτή θα χρειαστεί να ακολουθήσετε αγωγή με θυροξίνη εφ’ όρου ζωής.

Ο… Hashimoto

Πάρα πολύ συχνά ο αδένας γίνεται ανομοιογενής κάτι που οφείλεται σε χρόνια φλεγμονή που ονομάζεται θυρεοειδίτιδα, γνωστή με το όνομα του Ιάπωνα Hashimoto. Είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα όπου το ανοσοποιητικό σύστημα δεν αναγνωρίζει τα κύτταρα του θυρεοειδή αδένα ως δικά του, τους επιτίθεται και σταδιακά τα καταστρέφει, οδηγώντας τελικά σε υποθυρεοειδισμό.

Η συνήθης θεραπευτική προσέγγιση αφορά στην παρακολούθηση όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα και στη χορήγηση θυρεοειδικών ορμονών (λεβοθυροξίνης) όταν ο θυρεοειδής υπολειτουργεί. Η παρακολούθηση της ρύθμισης γίνεται με μετρήσεις της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) και αξιολόγηση της κλινικής εικόνας του ασθενούς, 2-3 φορές το χρόνο.

Υποθυρεοειδισμός και υπερθυρεοειδισμός

Εκτός από τις «ανατομικές» αυτές ανωμαλίες υπάρχουν και οι «λειτουργικές» ανωμαλίες. Οι πιο γνωστές είναι ο υποθυρεοειδισμός και ο υπερθυρεοειδισμός.
   Υποθυρεοειδισμός. Ο «υπό», όπως χαϊδευτικά τον λένε οι χιλιάδες ασθενείς που πάσχουν από αυτόν, είναι συχνότατος αλλά εύκολα αντιμετωπίσιμος. Είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής σας αδένας δεν παράγει αρκετή ποσότητα ορισμένων σημαντικών ορμονών, με συνέπεια να αναστατώνεται η φυσιολογική ισορροπία των χημικών αντιδράσεων στο σώμα σας. Οι γυναίκες, ιδίως όσες είναι άνω των 60 ετών, είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν υποθυρεοειδισμό.

Σπανίως προκαλεί συμπτώματα στα αρχικά του στάδια, αλλά, με την πάροδο του χρόνου και εφόσον δεν αντιμετωπιστεί, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από προβλήματα υγείας, όπως παχυσαρκία, πόνο στις αρθρώσεις, στειρότητα και καρδιοπάθειες.

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν ακριβείς εξετάσεις λειτουργίας του θυρεοειδούς για τη διάγνωση του υποθυρεοειδισμού, του οποίου η θεραπεία με συνθετικές ορμόνες του θυρεοειδούς είναι συνήθως απλή, ασφαλής και αποτελεσματική, μόλις ο γιατρός σας να βρει την σωστή δόση για εσάς.

   Υπερθυρεοειδισμός. Ο υπερθυρεοειδισμός είναι ευτυχώς σπάνιος, διότι η θεραπεία του είναι πιο σύνθετη. Πολλοί ασθενείς τον φοβούνται εξ αιτίας του γεγονότος ότι κάποιες φορές συνδυάζεται με «εξώφθαλμο», δηλαδή με πρόπτωση οφθαλμών. Υπάρχουν πολλές θεραπείες για τον υπερθυρεοειδισμό. Οι γιατροί χρησιμοποιούν συνήθως φαρμακευτική αγωγή και ραδιενεργό ιώδιο για να επιβραδύνουν τεχνητά την παραγωγή ορμονών από τον θυρεοειδή. Μερικές φορές, η θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του συνόλου ή μέρους του αδένα.

Και ο σπάνιος, αλλά ιάσιμος καρκίνος του θυροειδούς

Τέλος, πολύ σπάνια, διαγιγνώσκουμε και καρκίνο του θυρεοειδή. Ευτυχώς, εάν η διάγνωση είναι έγκαιρη, ο καρκίνος αυτός είναι απόλυτα ιάσιμος και δεν υπάρχει φόβος μεταστάσεων.

Ο Ενδοκρινολόγος είναι ο ενδεδειγμένος ιατρός για να εξετάσει τον ασθενή, να συστήσει τον κατάλληλο αιματολογικό και υπερηχογραφικό έλεγχο και τη θεραπεία σε κάθε θυρεοειδική πάθηση.