του Δημητρίου Νίκα

Διευθυντή Β΄ Καρδιοχειρουργικού Τμήματος, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center

Οι παθήσεις των βαλβιδοπαθειών είναι στενώσεις ή ανεπάρκειες και στις μεν στενώσεις το αίμα έχει δυσχέρεια προώθησης προς τα όργανα του ανθρωπίνου σώματος, στη δε ανεπάρκεια το αίμα παλινδρομεί προς τα πίσω (πνεύμονες, κοιλιά , κάτω άκρα).

Η αιτιολογία των βαλβιδοπαθειών οφείλεται κυρίως σε εκφύλιση η οποία είναι απότοκος των ιδίων παραγόντων που προκαλούν την αθηρωμάτωση στα αγγεία δηλαδή κάπνισμα, υπέρταση, χοληστερίνη, σάκχαρο και γήρανση. Επίσης οφείλεται σε φλεγμονώδη νοσήματα όπως ρευματικός πυρετός, αυτοάνοσα, λοιμώδη ενδοκαρδίτιδα καθώς επίσης φάρμακα και τραύμα. Σε ένα μικρό ποσοστό και συγγενείς καρδιοπάθειες οι οποίες εκδηλώνονται αργότερα στην ενήλικη ζωή.

Τα συμπτώματα που εκδηλώνονται στις βαλβιδοπάθειες είναι αρχικά η κόπωση κι όσο χειροτερεύουν ο ασθενής παρουσιάζει δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια) που φτάνει ενδεχομένως μέχρι πνευμονικό οίδημα, θωρακικό πόνο, συγκοπτικό επεισόδιο (λιποθυμία), αιφνίδιο θάνατο και οιδήματα στα κάτω άκρα. Η διάγνωση των βαλβιδοπαθειών γίνεται με απεικονιστικές εξετάσεις όπως διαθωρακικός υπέρηχος, διοισοφάγειος υπέρηχος, μαγνητική καρδιάς και άλλες εξειδικευμένες εξετάσεις.

Η θεραπεία των βαλβιδοπαθειών στα μεν αρχικά στάδια περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή μόνο και αργότερα όταν καθίστανται σοβαρές τη χειρουργική θεραπεία. Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει κυρίως διουρητικά και αγγειοδιασταλτικά φάρμακα. Η χειρουργική θεραπεία όταν η βαλβιδοπάθεια είναι σοβαρή περιλαμβάνει στην αντικατάσταση βαλβίδος ή την επιδιόρθωση. Η αντικατάσταση βαλβίδος γίνεται με τεχνητές βαλβίδες (προσθετικές) οι οποίες είτε είναι μηχανικού τύπου (το υλικό αποτελείται από πυρολιτικό άνθρακα, ο οποίος είναι στερεωμένος σε κυκλοτερή δακτύλιο από τιτάνιο ο οποίος επικαλύπτεται από υλικό υφασμάτινο από PTFE πολυμερές φθοροαιθυλένιο) είτε είναι βιολογικού τύπου (από περικάρδιο βωός ή από χοίρο). Το πλεονέκτημα των μηχανικών βαλβίδων είναι ότι διατηρούνται για πάντα, αλλά το μεγάλο μειονέκτημα είναι η δια βίου λήψη αντιπηκτικής αγωγής (sintrom) και τακτικός δια βίου έλεγχος INR.Tο πλεονέκτημα των βιολογικών βαλβίδων είναι η μη λήψη αντιπηκτικής αγωγής αλλά το μεγάλο μειονέκτημα είναι η εκφύλισή τους μετά από ορισμένα χρόνια που οφείλεται σε χρόνια απόρριψη αντιγονικής φύσεως.

Τελευταία σε πειραματικό επίπεδο που βρίσκεται σε πολύ καλά στάδια, αναπτύσσονται βαλβίδες βιολογικές με επικάλυψη καλλιεργημένων ενδοθηλιακών κυττάρων του ιδίου οργανισμού και δι’ αυτού του τρόπου αποφεύγεται η εκφύλισής τους και κατ’ επέκταση η απόρριψή τους (tissue engineer valve).

Η επιδιόρθωση των βαλβίδων λαμβάνει χώρα χωρίς να αντικατασταθεί η βαλβίδα του ασθενούς χρησιμοποιώντας τεχνικές πλαστικής βαλβίδων με το μεγάλο πλεονέκτημα ότι δεν χρειάζονται αντιπηκτική αγωγή. Αυτό ισχύει ιδίως για τη μιτροειδή βαλβίδα και λιγότερο για την αορτική και είναι εφικτό σε ποσοστό 80-90% για τη μιτροειδή.

Τελευταία όμως η επαναστατική ανακάλυψη είναι η τοποθέτηση βιολογικών βαλβίδων μέσω της μηριαίας αρτηρίας διαδερμικά (ΤΑVI) χωρίς χειρουργείο κυρίως σε άτομα άνω των 75 ετών με πολύ καλά αποτελέσματα.

Οι βαλβίδες στους ενήλικες είναι μία συνεχώς αυξανόμενη πάθηση η οποία με έγκυρο διάγνωση αντιμετωπίζεται άκρως επιτυχώς.