Ιστορικό γιατί, κατά γενική ομολογία, ο Γκάλης, ο μόλις πέμπτος Ευρωπαίος μπασκετμπολίστας (μετά τον αείμνηστο Κρέζιμιρ Τσόσιτς και τους Σεργκέι Μπέλοφ, Ντίνο Μενεγκίν και Ντράζεν Νταλιμπάγκιτς) που έγινε μέλος του Naismith Hall of Fame χωρίς να έχει αγωνιστεί στο NBA, ήταν ο άνθρωπος που άλλαξε τη ροή της ιστορίας του ελληνικού μπάσκετ και της Εθνικής ομάδας.

Κάθε αρχή, όμως, είναι και δύσκολη. Και το ντεμπούτο του Γκάλη στην Εθνική, που επί των ημερών του και μετά την τεράστια επιτυχία του 1987 έγινε «επίσημη αγαπημένη των Ελλήνων φιλάθλων», συνάντησε δυσκολίες εντός και εκτός των τεσσάρων γραμμών του γηπέδου. Ο κορυφαίος Ελληνας αθλητής ήρθε στην πατρίδα των γονιών του, την Ελλάδα, μετά την απόρριψη από το NBA και τους Μπόστον Σέλτικς (λόγω και ενός τραυματισμού του στο καμπ της ομάδας πριν από το ντραφτ), τον Νοέμβριο του 1979 για να ενταχθεί στην ομάδα του Αρη, που την προηγούμενη σεζόν είχε στεφθεί για πρώτη φορά στην ιστορία της πρωταθλήτρια της Α’ Εθνικής.

Αρχικά αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία, αλλά γρήγορα το ταλέντο του φάνηκε, αν και τα πρώτα χρόνια υπήρχαν κριτικές για τον τρόπο του παιχνιδιού του, τον οποίο αρκετοί θεωρούσαν εγωιστικό. Δεν υπήρξε, ωστόσο, αμφιβολία ότι έπρεπε να κληθεί στην Εθνική ομάδα. Ο Γκάλης, παρότι είχε γεννηθεί στο Νιου Τζέρσεϊ των ΗΠΑ από Ελληνες γονείς με καταγωγή από τον Αγιο Ισίδωρο της Ρόδου, δεν είχε στην κατοχή του κανένα έγγραφο που να αποδείκνυε ότι είναι Ελληνας προς την Παγκόσμια Ομοσπονδία του αθλήματος (FIBA).

Η προβλεπόμενη διαδικασία για να πολιτογραφηθεί Ελληνας και να πάρει ελληνική ιθαγένεια, με δεδομένο ότι είχε γεννηθεί στο εξωτερικό, απαιτούσε χρονικό διάστημα δύο έως τριών ετών. Η Εθνική ομάδα, όμως, είχε μπροστά της την πρόκληση της πρόκρισης στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας από το Προολυμπιακό τουρνουά του Βεβέ και δεν μπορούσε να περιμένει. Πρόκληση που γινόταν ακόμη μεγαλύτερη λόγω του μποϊκοτάζ της διοργάνωσης από τις ΗΠΑ και ακόμη 64 χώρες, εξαιτίας της εισβολής της Σοβιετικής Ενωσης στο Αφγανιστάν. Το μποϊκοτάζ αύξανε τις πιθανότητες πρόκρισης της Εθνικής, η οποία από το 1956, που είχαν θεσπιστεί τα προολυμπιακά τουρνουά, δεν είχε δώσει το «παρών» σε Ολυμπιακούς Αγώνες.

Για να ενισχύσει ο Γκάλης την ελληνική ομάδα στο Προολυμπιακό του Βεβέ, ο αντιπρόεδρος της ΕΟΚ Αγης Κυνηγόπουλος μηχανεύτηκε ένα κόλπο: Προσέγγισε έναν φίλο του, δήμαρχο περιοχής γειτονικής της Θεσσαλονίκης, ο οποίος του έδωσε πιστοποιητικό ότι ο Γκάλης γεννήθηκε στο δήμο του. Ετσι, και με τη βοήθεια του τότε γενικού γραμματέα Αθλητισμού Κώστα Παπαναστασίου, εκδόθηκε ταυτότητα και διαβατήριο μιας χρήσης, προκειμένου ο Γκάλης να αγωνιστεί με την Εθνική στο Προολυμπιακό.

Πριν από τη διεξαγωγή του τουρνουά, ωστόσο, ο Γκάλης έπρεπε να ταξιδέψει στις ΗΠΑ για προσωπικούς λόγους. Δεν πήρε μέρος στην προετοιμασία της Εθνικής και ταξίδεψε κατευθείαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Ελβετία για να παίξει στις αναμετρήσεις του Προολυμπιακού. Οπως ήταν φυσιολογικό, ο Γκάλης δεν γνώριζε τον τρόπο παιχνιδιού των συμπαικτών του (μεταξύ άλλων, ο Παναγιώτης Γιαννάκης, με τον οποίο στη συνέχεια έγιναν το καλύτερο δίδυμο γκαρντ στην Ευρώπη, ο «Νουρέγιεφ» Κώστας Πετρόπουλος, οι Δημήτρης Κοκολάκης, Χάρης Παπαγεωργίου, Μάνθος Κατσούλης, ο -επίσης- Ελληνοαμερικανός Κυριάκος Βίδας κ.ά.) και εκείνοι δεν είχαν προσαρμοστεί στο στιλ του νέου σταρ.

Η συνέπεια ήταν να ηττηθεί η Εθνική στην πρεμιέρα του Προολυμπιακού τουρνουά και στο ντεμπούτο του Γκάλη -ο οποίος, πάντως, ήταν πρώτος σκόρερ με 25 πόντους- με 79-71 από τη Σουηδία και, όπως θυμάται ο Βαγγέλης Νικητόπουλος, συνεργάτης του αείμνηστου Ρίτσαρντ Ντουκσάιρ, προπονητή εκείνης της ομάδας, η ήττα αυτή κόστισε στην Εθνική την πρόκριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας. Από τον όμιλο του Βεβέ προκρίνονταν δύο ομάδες στην τελική φάση του Προολυμπιακού στη Ζυρίχη και η ελληνική ομάδα με δύο ήττες, από τη Σουηδία και από εκείνη που ακολούθησε από την ισχυρή εκείνη την εποχή Τσεχοσλοβακία (80-73), και δύο νίκες (επί της Ελβετίας με 92-80 και του Λουξεμβούργου 119-46), έμεινε εκτός.

Παρά την αποτυχία, ωστόσο, η Εθνική είχε… γυρίσει σελίδα, όπως τονίζει ο Κώστας Πετρόπουλος, συμπαίκτης του Γκάλη στα πρώτα χρόνια της καριέρας του με τη φανέλα με το εθνόσημο: «Από το πρώτο λεπτό της πρώτης προπόνησής του με την Εθνική, ο Γκάλης μάς καθήλωσε, κάτι που είναι πολύ δύσκολο να πετύχει ένας αθλητής σε ομαδικό άθλημα. Δεν πιστεύαμε στα μάτια μας… Ολοι καταλάβαμε ότι έπρεπε να γίνουμε περισσότερο επαγγελματίες. Ενέπνευσε τον επαγγελματισμό. Ολοι καταλάβαμε ότι τα πράγματα γίνονται πιο σοβαρά και έγιναν πράγματι πιο σοβαρά. Ηταν επαγγελματίας στις υποχρεώσεις, αλλά και στις απαιτήσεις. Και από τη στάση του στις απαιτήσεις βγήκαμε όλοι οι παίκτες ωφελημένοι, όλοι βοηθηθήκαμε. Είναι πολύ μεγάλη προσωπικότητα ο Νίκος. Απλησίαστη».

Η ΠΑΡΘΕΝΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ

Πότε: 6 Μαΐου 1980
Πού: Βεβέ Ελβετίας
Διοργάνωση: Προολυμπιακό τουρνουά
Ματς: Ελλάδα-Σουηδία 71-79
Η σύνθεση της Εθνικής και οι πόντοι – Προπονητής Ρίτσαρντ Ντουκσάιρ, συνεργάτης Βαγγέλης Νικητόπουλος: Βίδας 4, Γιαννάκης 6, Πετρόπουλος 10, Κατσούλης 12, Σακελλαρίου 2, Παπαγεωργίου, Καρατζουλίδης 2, Κοκολάκης 10, Γκάλης 25.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής