Στο μεγαλύτερο σε έκταση και σοβαρότητα θέμα, το δημοσιονομικό κενό για τη διετία 2018-2019 προέκυψαν νέα προβλήματα. Σε ό,τι αφορά το κενό των 700 εκατ. ευρώ για το 2018, η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα επιχείρησε να πείσει ότι θα κλείσει με μέτρα όπως η φορολόγηση της ενοικίασης ιδιωτικών παραθεριστικών κατοικιών μέσω της πλατφόρμας Air BnB και της εφαρμογής του claw back και του rebate στις δαπάνες Υγείας.

Τα υπόλοιπα 200 εκατ. ευρώ θα έκλειναν από την υπεραπόδοση της οικονομίας και την ανασκόπηση των δαπανών των υπουργείων (spending review), που θα έχει έτοιμη το υπουργείο Οικονομικών μέσα στο καλοκαίρι.

Οι δανειστές απέρριψαν τη φορολόγηση των ενοικιάσεων Air BnB αφού το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει ακόμη τη δυνατότητα να παρακολουθήσει το σύστημα, ενώ οι εκ των υστέρων περικοπές στην Υγεία θα μπορούσαν να «κλείσουν» ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα μεταφέροντας το βάρος στο ΕΣΥ, που αντικειμενικά δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην επιπλέον ζήτηση. Εκεί η συζήτηση περιστράφηκε στο ενδεχόμενο εφαρμογής της περικοπής του αφορολόγητου από το 2018 ώστε να κλείσει με μία κίνηση το κενό για τον επόμενο χρόνο. Η ελληνική πλευρά το αρνήθηκε και το αίτημα αποσύρθηκε, αφού επίσημα τα δύο νέα μέτρα (μείωση των συντάξεων και του αφορολογήτου) είχε συμφωνηθεί να εφαρμοστούν για το 2019. Ωστόσο, το θέμα παραμένει ανοιχτό.

Πόρτα σε μείωση «λογαριασμού»

Σε ό,τι αφορά το κενό του 2019, που βλέπει το ΔΝΤ στο 2% του ΑΕΠ, δηλ. 3,6 δισ. ευρώ, η ελληνική πλευρά έπαιξε το «χαρτί» της υπεραπόδοσης και τα επόμενα χρόνια, αλλά μάλλον δεν έπιασε. Οπως ήταν αναμενόμενο, το ΔΝΤ χαρακτήρισε συγκυριακές τις καλές επιδόσεις της οικονομίας λόγω υπερφορολόγησης και συντηρητικών εκτιμήσεων για τα αποτελέσματα των μέτρων. Το συγκυριακό τεκμηριώθηκε από τη συνεχή αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών επιχειρήσεων και νοικοκυριών προς την εφορία, που συνιστά χαμηλή φοροδοτική ικανότητα και χαμηλή φορολογική συμμόρφωση που καταγράφεται από όσους πληρώνουν φόρους.

Σε ό,τι αφορά το ασφαλιστικό, τόνισαν χαρακτηριστικά στους Ελληνες υπουργούς ότι φαίνεται ότι έπιασε το στόχο της εξοικονόμησης του 1% του ΑΕΠ επειδή δεν εφαρμόστηκε. Με άλλα λόγια, οι περίπου 50.000 νέοι συνταξιούχοι παίρνουν ακόμη προσωρινές -άρα σημαντικά χαμηλότερες- συντάξεις συμπιέζοντας προς τα κάτω και τις δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων. Αν όμως όλοι αυτοί πάρουν κανονικές συντάξεις, το έλλειμμα του συστήματος θα αυξηθεί κατακόρυφα.

Με αυτά, το ΔΝΤ επιμένει σε αφορολόγητο στα 5.900-6.000 ευρώ σε μέσα επίπεδα, το οποίο θα μπορεί να είναι χαμηλότερο για όσους είναι ανύπαντροι και τους συνταξιούχους και υψηλότερο για αυτούς που έχουν προστατευόμενα μέλη, όπως ζητά η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα.

Στις συντάξεις ζητούν μείωση τουλάχιστον κατά 50% της προσωπικής διαφοράς στις παλιές συντάξεις και προστασία των συντάξεων στα 500-550 ευρώ, οι οποίες διαμορφώνουν ετήσια εισοδήματα κοντά στο όριο της φτώχειας.

Η πρόταση της ελληνικής πλευράς για εφαρμογή της μείωσης του αφορολογήτου από το 2019 και της περικοπής των συντάξεων από το 2020 βρίσκεται ακόμη σε διαπραγμάτευση, αλλά αποκλείστηκε η περικοπή της προσωπικής διαφοράς να είναι σταδιακή.

Τα αντίμετρα

Την περασμένη Τετάρτη, σε συνάντηση που είχαν ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο αναπληρωτής κ. Γιώργος Χουλιαράκης και η υπουργός Εργασίας κ. Εφη Αχτσιόγλου, παραδόθηκε η πλήρης λίστα με τα προτεινόμενα «αντίμετρα» της ελληνικής πλευράς.

Η λίστα αυτή περιλαμβάνει:

-Τη «μετάταξη» των συσκευασμένων τροφίμων από το 24% στο 13% όπου βρίσκονται και τα νωπά τρόφιμα.

-Τη μείωση του ΦΠΑ στην ενέργεια (υγρά καύσιμα, φυσικό αέριο, ηλεκτρική ενέργεια) από το 13% που είναι σήμερα στο 6%.

-Τη μείωση του ΦΠΑ στις μεταφορές (τρένα, αεροπλάνα, καράβια) από το 24% στο 13%.

-Την επαναφορά της έκπτωσης του 30% στο ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου.

-Τη μείωση του ΦΠΑ σε μηχανήματα και πρώτες ύλες σε γεωργία, κτηνοτροφία (σπόροι, λιπάσματα, ζωοτροφές κτλ.) από το 24% στο 13%.

Η αρχική σκέψη για μείωση του ΕΝΦΙΑ, που έγραφε το πρώτο non paper του Μαξίμου, απορρίφθηκε τελικά αφού κάποιος είχε ξεχάσει ότι είχε αρχίσει να «επικοινωνείται» η αλλαγή του βασικού φόρου για τα ακίνητα με ένα φόρο περιουσίας που θα προκύψει από το περιουσιολόγιο. Ενα δεύτερο πακέτο μέτρων, το οποίο παραδόθηκε στους δανειστές, αφορούσε μέτρα τα οποία θα ισοσκελίζουν τις απώλειες στις συντάξεις:

-Κατάργηση της συνεισφοράς των ασφαλισμένων στα φάρμακα.

-Επανεξέταση των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών.

-Μείωση του μη μισθολογικού κόστους για επιχειρήσεις κατά 5%.

-Χρηματοδότηση δράσεων ενεργού απασχόλησης για τη μείωση της ανεργίας με αμιγώς εθνικούς πόρους.

Η απάντηση των θεσμών ήταν ότι όσα αφορούν στη μείωση του μη μισθολογικού κόστους και τη μείωση των εισφορών στους ελεύθερους επαγγελματίες μπορούν να εφαρμοστούν. Ζήτησαν να μάθουν το όφελος στο κόστος παραγωγής από τη μείωση του ΦΠΑ σε ενέργεια και μεταφορές αλλά και το σχεδιασμό για τη χρηματοδότηση νέων θέσεων εργασίας.

Ολα τα υπόλοιπα τα απέρριψαν ως επιδοματικά, χωρίς σοβαρή επίπτωση στην ανάπτυξη, παρά μόνο μια έμμεση θετική επίδραση στην ιδιωτική κατανάλωση. Η αντιπρόταση ήταν να μειωθούν προς τα κάτω όλοι οι συντελεστές φορολογίας για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις.

Τα άλλα θέματα

Κατά τη διαπραγμάτευση είχαμε αλλά δύο «νέα» θέματα, με σημείο αναφοράς όμως την παλιά ατζέντα της δεύτερης διαπραγμάτευσης.

Ενα άλλο θέμα είναι αυτό της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας που αφορά κυρίως στο μέλλον της ΔΕΗ. Οι δανειστές ζητούν εκτός από την αποκρατικοποίηση του 17% της επιχείρησης και την πώληση υδροηλεκτρικών και λιγνιτικών μονάδων σε ιδιώτες παραγωγούς. Το υπουργείο Ενέργειας επανήλθε με πρόταση για αυξημένες δημοπρασίες ηλεκτρικής ενέργειας και η ΔΕΗ με πρόταση για εκχώρηση του 50% του χαρτοφυλακίου των πελατών της. Και αυτό το θέμα διερευνάται από τα τεχνικά κλιμάκια.

Το τρίτο -εντελώς καινούργιο- θέμα είναι ότι οι δανειστές δείχνουν προβληματισμένοι για τις αλλαγές των προσλήψεων και τις προσλήψεις που έχουν ανακοινωθεί από πολλά υπουργεία. Στην κατεύθυνση αυτή σκοπεύουν να διερευνήσουν αν τηρείται ακόμη ο κανόνας των πέντε απολύσεων για μία πρόσληψη. Μέσα στην εβδομάδα θα ανοίξουν και το δύσκολο θέμα της αναμόρφωσης των ειδικών μισθολογίων.

Τάσος Δασόπουλος

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής