Ο κ. Σαμαράς θεωρεί, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο newpost.gr, «παραμύθια για δράκους» τη ρητορική της κυβέρνησης που δαιμονοποιεί το ΔΝΤ και τον κ. Σόιμπλε για τα σημερινά αδιέξοδα της χώρας. Διαψεύδει τις «αποκαλύψεις» Βαρουφάκη ότι ο κ. Σόιμπλε είχε αποφασίσει από τον Ιούνιο του 2014 να ρίξει την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου και υπεραμύνεται της προόδου που είχε συντελεστεί στη χώρα κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του.
Ο πρώην πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας δηλώνει ότι έχει «τις καλύτερες αναμνήσεις» από τη συνεργαςία του με τον Βαγγέλη Βενιζέλο, στηρίζει τις επιλογές του Κυριάκου Μητσοτάκη και τονίζει πως σήμερα, όπως πάντα, παραμένει υπηρέτης των συμφερόντων της πατρίδας.
Tον Μάιο του 2015 – στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης της νέας τότε κυβέρνησης Τσίπρα – προβλέψατε ότι η χώρα οδηγείται σ’ ένα νέο μνημόνιο, με σκληρά προαπαιτούμενα, «τρόϊκα» και αυστηρή επιτήρηση. Οι εξελίξεις δικαίωσαν τις εκτιμήσεις σας. Σήμερα κάνετε πάλι λόγο για ένα ενδεχόμενο τέταρτο μνημόνιο, τη στιγμή που ο πρωθυπουργός εξαγγέλει ανάπτυξη της οικονομίας και καλύτερες ημέρες για τους πολίτες. Που στηρίζετε τις ανησυχίες σας;
Δεν είχα ποτέ «ψευδαισθήσεις» ή «αυταπάτες». Καταλαβαίναμε τότε πως όσα υπόσχονταν ο κ. Τσίπρας, θα έφερναν χειρότερα, και για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και για καθένα από τους πολίτες προσωπικά.
Οφείλαμε, τουλάχιστον, να προειδοποιήσουμε τον κόσμο γι’ αυτά. Και αυτό ακριβώς κάναμε. Και μας είπαν τότε ότι «κινδυνολογούσαμε».
Κι όλα εκείνα για τα οποία προειδοποιούσαμε βγήκαν αληθινά! Δυστυχώς. Σήμερα, δεν είναι εγώ που μιλάω για «ενδεχόμενο τέταρτο μνημόνιο». Ακούω άλλους, όμως, να μιλούν γι’ αυτό, όλο και περισσότερο. Κι αυτό με ανησυχεί.
Τώρα ο κ. Τσίπρας «εξαγγέλλει ανάπτυξη», πράγματι, μόνο που η ανάπτυξη δεν …«εξαγγέλλεται»! Η ανάπτυξη απαιτεί – και προϋποθέτει – μεταρρυθμίσεις, αποκρατικοποιήσεις, κλίμα εμπιστοσύνης και απαραιτήτως φορολογικές μειώσεις…
Όμως οι μεταρρυθμίσεις δεν γίνονται, οι αποκρατικοποιήσεις δεν προχωρούν, η εμπιστοσύνη κλονίζεται όλο και περισσότερο, ενώ οι φόροι αντί να μειωθούν, αυξάνονται συνέχεια όπως και οι ασφαλιστικές εισφορές. Αφήστε που οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου διογκώνονται συνεχώς, ενώ παράλληλα και οι οφειλές των πολιτών προς το κράτος εκτοξεύονται και εκείνες. Άρα…
Η κυβέρνηση δείχνει να στοχοποιεί τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας για τις δυσχέρειες που αντιμετωπίζει η χώρα σε ένα έντιμο και υποφερτό κλείσιμο της αξιολόγησης και την καλύτερη διευθέτηση του χρέους. Είναι μάλιστα διάχητη η εντύπωση, σε ένα τμήμα της κοινωνίας, ότι ο κ. Σόϊμπλε αποτελεί πηγή δεινών για τον τόπο, ότι επιδιώκει να δεσμεύσει τη χώρα σε σκληρά μέτρα και πέραν του υφιστάμενου Προγράμματος. Πόσο θεωρείτε ότι οι εμμονές του ισχυρού αυτού παράγοντα είναι αυτές που τελματώνουν τη χώρα σε αδιέξοδα;
Αντώνης Σαμαράς: Το παρασκήνιο της διαγραφής του και οι τρεις ατάκες που έσπασαν το ραγισμένο γυαλί
Πολύ απλά. Όποιος τα έχει κάνει μαντάρα, δαιμονολογεί!
Ανεξαρτήτως των απόψεων του κ. Σόϊμπλε, δεν φταίει αυτός, ούτε το ΔΝΤ ούτε κανένας «ξένος», για το γεγονός ότι ο κ. Τσίπρας ανέτρεψε όλες τις μεταρρυθμίσεις που είχαν γίνει, φρέναρε όλες τις αποκρατικοποιήσεις που είχαμε δρομολογήσει, κι όσα δεν τα ματαίωσε, σήμερα τα έχει βαλτώσει! Δεν φταίει κανένας «ξένος» που ο κ. Τσίπρας αύξησε το χρέος μας κατά δεκάδες δισεκατομμύρια!
Κι εμείς την ίδια Τρόϊκα είχαμε απέναντι. Αλλά προσέξτε. Πιάναμε τους στόχους, χωρίς να αυξάνουμε συνεχώς το ΦΠΑ (αντίθετα σε κάποιες περιπτώσεις, όπως η Εστίαση, το μειώναμε). Πιάναμε τους στόχους, χωρίς να μειώσουμε το αφορολόγητο, αντίθετα το είχαμε αυξήσει. Πιάναμε τους στόχους, χωρίς να τριπλασιάζουμε τους ασφαλιστικές εισφορές ή να διπλασιάζουμε την προκαταβολή φόρου. Και βεβαίως, χωρίς capital controls στις τράπεζες. Ενώ το χρέος μας ήταν βιώσιμο τότε! Πράγμα που παραδέχθηκε εκ των υστέρων και το ΔΝΤ.
Μπορεί να έχει κανείς ό,τι διαφωνία θέλει με τους δανειστές συνολικά ή με τον καθένα εξ αυτών προσωπικά…
Αλλά για όσα συνέβησαν από τις αρχές του 2015 μέχρι και τώρα, μέσα στη χώρα είναι το μεγαλύτερο φταίξιμο: Τα λάθη και τις ιδεοληψίες της κυβέρνησης Τσίπρα πληρώνει σήμερα ο Ελληνικός λαός. Και τα πληρώνει πολύ ακριβά. Κι όσο συνεχίζονται αυτά τα λάθη, ο «λογαριασμός» θα μεγαλώνει.
Όλα τα άλλα είναι παραμύθια για «δράκους».
Αν πιστέψουμε τον κ. Γιάνη Βαρουφάκη, δεν θα πρέπει και σεις να είχατε τις καλύτερες των εντυπώσεων από τον κ. Σόϊμπλε. Ισχυρίζεται δημόσια ο κ. Βαρουφάκης ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών του αποκάλυψε πως είχε αποφασίσει,από τον Ιούνιο του 2014, να σας ρίξει…
Δεν λέει την αλήθεια! Είχαμε κι εμείς τις κόντρες μας κατά καιρούς και με την Τρόϊκα και με τον κ. Σόιμπλε. Αλλά επί δικής μας κυβερνήσεως, το Νοέμβριο του 2014, δηλαδή πολύ αργότερα απ’ ό,τι ισχυρίζεται τώρα ο κ. Βαρουφάκης, το Εurogroup και ο κ. Σόϊμπλε, ψήφισανομόφωνα ότι η Ελλάδα μπορούσε να βγει οριστικά από τα Μνημόνια! Και μάλιστα ένα χρόνο και πλέον νωρίτερα απ’ ό,τι προέβλεπε τότε το Πρόγραμμα…
Και μας ενέκριναν τότε «πιστοληπτική γραμμή στήριξης» για ένα χρόνο, ώστε να μπορέσουμε να βγούμεομαλά στις αγορές, χωρίς κινδύνους από «εξωγενείς διακυμάνσεις». Συνεπώς, τι μας λέει ο κ. Βαρουφάκης;
Απλά θέλει να δώσει «άλλοθι» στον εαυτό του και στο ΣΥΡΙΖΑ! Ό,τι τάχα «δεν φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ» που μας ανέτρεψε τότε με την Προεδρική εκλογή, αλλά «κάποιος άλλος» που είχε πάρει «προ πολλού την απόφαση» να μας ανατρέψει απ’ έξω…
Ε λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ μας ανέτρεψε! Και όσοι τότε μέσα στη Βουλή, αρνήθηκαν να εκλέξουμε Πρόεδρο Δημοκρατίας. Και ιδιαίτερα εκείνοι που θα μπορούσαν να έχουν αποτρέψει την καταστροφή…
Τα ψέματα του ΣΥΡΙΖΑ ανέκοψαν την έξοδο της Ελλάδας από το Μνημόνιο. Η «διαπραγμάτευση» ΣΥΡΙΖΑ και ο κ. Βαρουφάκης προσωπικά, ευθύνονται που οδηγηθήκαμε στο τρίτο, χειρότερο Μνημόνιο και στα capital controls. Κανείς άλλος…
Μπορεί να πει κανείς ότι την κρίσιμη στιγμή που βγαίναμε, κάποιοι απ’ έξω δεν μας βοήθησαν. Ότι η διαφορά για να κλείσει η πέμπτη και τελευταία αξιολόγηση είχε περιοριστεί κάτω από 600 εκατομμύρια. Αλλά όλα αυτά δεν αλλάζουν το πιο βασικό:
Την Ελλάδα την οδήγησε σε εκτροχιασμό ο ΣΥΡΙΖΑ, ο λαϊκισμός του, τα ψέματά του, η ανευθυνότητά του και όσοι τότε ταυτίστηκαν μαζί του…
Ωστόσο, προς το τέλος του 2014 βρέθηκε και η δική σας κυβέρνηση σε εξαιρετικά δύσκολες στιγμές σε ό,τι αφορά την τότε αξιολόγηση, σε βαθμό που να κάνετε δημόσια λόγο για «απαράδεκτες απαιτήσεις» των δανειστών..
Μη συγκρίνετε ανόμοια πράγματα. Εμείς κλείσαμε τέσσερις αξιολογήσεις σε 2,5 χρόνια!Η κυβέρνηση Τσίπρα έκλεισε μία αξιολόγηση σε δύο χρόνια. Και τώρα παλεύει να κλείσει τη δεύτερη.
Κάθε αξιολόγηση έχει δυσκολίες. Υπάρχουν πάντα διαφωνίες στα νούμερα, υπάρχουν εμμονές, υπάρχουν ακαμψίες. Αυτά όλα είναι συνηθισμένα πράγματα. Αλλά στην περίπτωση της κυβέρνησης Τσίπρα, δεν μιλάμε για τέτοια «συνηθισμένα πράγματα».
Εδώ μας παρουσιάζουν «πρωτογενή πλεονάσματα» ενώ αυξάνονται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου! Στη διάρκεια της δικής μας διακυβέρνησης πληρώναμε και μειώναμε συνεχώς τα «φέσια» του δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα. Σήμερα η κυβέρνηση μας εμφανίζει ότι οι φόροι «υπέρ-αποδίδουν», την ώρα που αυξάνονται συνεχώς οι οφειλές των πολιτών στις εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία! Εμείς μειώναμε τις ασφαλιστικές εισφορές! Η τωρινή κυβέρνηση τις έχει εκτοξεύσει. Εμείς βελτιώναμε την θέση της Ελλάδας στη διεθνή κατάταξη ανταγωνιστικότητας, η σημερινή κυβέρνηση την επιδεινώνει συνεχώς!
Εδώ μιλάμε για εντελώς αντεστραμμένη «δυναμική».
Τα όποια προβλήματα στις αξιολογήσεις που αντιμετωπίζαμε εμείς, δεν έχουν καμία σχέση με τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα.
Καμία απολύτως!
Από τις εξελίξεις που ακολούθησαν την πτώση της κυβέρνησής σας, νοιώθετε «πικρία», «δικαίωση», αναγνωρίζετε ενδεχομένως κάποια σφάλματα χειρισμών ;
Πριν μιλήσουμε για «πικρία» η «δικαίωση» ή «πιθανά σφάλματα», κοιτάξτε τη «μεγάλη εικόνα». Μερικούς αριθμούς θα σας δώσω μόνο:
Πήραμε τη χώρα με την ύφεση να τρέχει 7,2% και σε δυόμιση χρόνια φέραμε ανάπτυξη! Ένα χρόνο νωρίτερα απ’ ό,τι προέβλεπε το Πρόγραμμα. Πήραμε τη χώρα με το έλλειμμα να τρέχει 9,5% και σε δυόμιση χρόνια το μειώσαμε στο 2,6%! Πήραμε τη χώρα με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τους ιδιώτες 9 δισεκατομμύρια και σε δυόμισι χρόνια τα μειώσαμε γύρω στα 3! Πήραμε τις καταθέσεις 150 δισεκατομμύρια, και σε δυόμιση χρόνια τις αυξήσαμε στα 165 δισεκατομμύρια. Κι ύστερα, επί Τσίπρα και Βαρουφάκη, σε ένα μόνο εξάμηνο,μειώθηκαν οι καταθέσεις στα 120 δισεκατομμύρια και επιβλήθηκαν capital controls! Πήραμε το χρέος στα 345 δισεκατομμύρια και μέσα σε δυόμιση χρόνια το περιορίσαμε στα 309!
Αυτή είναι η «μεγάλη εικόνα»!
Συν οι μεταρρυθμίσεις που κάναμε και οι αποκρατικοποιήσεις που ξεκινήσαμε.
Φυσικά όποιος κυβερνά κάνει και σφάλματα. Φυσικά κάποια πράγματα θα μπορούσαν να είχαν γίνει διαφορετικά. Φυσικά υπήρχαν και παραλήψεις κι ό,τι άλλο θέλετε. Αλλά παραδώσαμε τη χώρα από κάθε άποψη πολύ καλύτερα απ’ ό,τι την παραλάβαμε. Και μετά από ένα ολόκληρο «Μαραθώνιο», βρεθήκαμε λίγα μέτρα πριν τον «τερματισμό», πριν την οριστική έξοδο από την κρίση και τα Μνημόνια.
Κι ύστερα ανατράπηκαν τα πάντα!
Αυτό πράγματι προκαλεί «πικρία». Όχι προσωπική πικρία για μένα. Θα μπορούσα να σας πω, ότι το έργο που κάναμε τότε αναγνωρίζεται σήμερα περισσότερο από ποτέ…
Πικρία, όμως, για τη χώρα, ναι! Γιατί με τόσες θυσίες, φτάσαμε τόσο κοντά στην οριστική έξοδο από τη δοκιμασία. Για να πέσουμε τελικά στο σημερινό εφιάλτη…
Αν μπορούσατε να γυρίσετε το χρόνο πίσω, στο δεύτερο μισό του 2014, τι θα αλλάζατε στην πολιτική σας;
Σας απαντώ ευθέως. Αυτό που λέγεται, ότι τάχα το τελευταίο εξάμηνο του 2014… «τραβήξαμε χειρόφρενο στις μεταρρυθμίσεις», είναι πέρα για πέρα ανακριβές, για να το πω ευγενικά.
Σας θυμίζω ότι το τελευταίο εξάμηνο του 2014 ξεμπλοκάραμε το «Ελληνικό» (μια τεράστια επένδυση που στοίχειωνε για 15 χρόνια), Το τελευταίο εξάμηνο του 2014 προχωρήσαμε στην σύμβαση παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων (συνολικού οφέλους, μόνο για το δημόσιο ταμείο, πάνω από 1,3 δισεκατομμύρια),
Το τελευταίο εξάμηνο προχωρήσαμε στην πιο δύσκολη μεταρρύθμιση: τη μικρή ΔΕΗ! Με λυσσαλέες αντιστάσεις τότε, αν θυμάστε. Σας θυμίζω ότι εκείνη ακριβώς την εποχή, το τελευταίο εξάμηνο του 2014, έρχονταν στην Ελλάδα συνεχώς ξένοι επενδυτές και υπέβαλλαν σοβαρά σχέδια. Και τους υποδεχόμουν, συχνά, εγώ ο ίδιος.
Για να μην αναφερθώ στην ηλεκτρονική ενοποίηση των Ασφαλιστικών ταμείων που ολοκληρώθηκε κι εκείνη τότε. Προσθέτω ότι τη χρονιά εκείνη (2014), κατά τις εκτιμήσεις της Τρόϊκας – και τις πιο αυστηρές εκτιμήσεις,ειδικά του ΔΝΤ – η Ελλάδα ήταν πάνω από τους στόχους και σε ανάπτυξη και σε πρωτογενή πλεονάσματα.
Και για να μη σας πω ακόμα, ότι το Νοέμβριο του 2014 έγινε και η πολύ επιτυχημένη συνάντηση κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου στο Κάϊρό, με μεγάλες και ευνοϊκές για τα ελληνικά συμφέροντα συμφωνίες για την οριοθέτηση της Ελληνικής ΑΟΖ.
Τότε έγιναν όλα αυτά. Το τελευταίο εξάμηνο της διακυβέρνησής μας! Και θα ακολουθούσαν πολύ περισσότερα και πολύ σημαντικότερα, αν μας είχαν αφήσει να ολοκληρώσουμε το έργο μας.
Ναι, θα μπορούσαν να είχαν γίνει, ενδεχομένως κι άλλα. Ή κάποια θα μπορούσαν να είχαν γίνει διαφορετικά. Αλλά εκείνη την περίοδο – το δεύτερο εξάμηνο του 2014 – το έργο μας της προηγούμενης περιόδου είχε αρχίσει να φαίνεται και να αποδίδει και να επιταχύνεται Και τότε μας έριξαν! Και με έριξαν με αφορμή την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας. Αυτή είναι η αλήθεια.
Ο νέος αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, ζητάει επίμονα εκλογές για να βγεί – όπως λέει – η χώρα από το σημερινό αδιέξοδο. Το ζητάει παρά το γεγονός ότι το εκλογικό σώμα δεν φαίνεται να επιθυμεί, στην πλειοψηφία του, πρόωρες εκλογές ή εν πάση περιπτώσει είναι διχασμένο. Στηρίζετε αυτή την επιλογή του;
Οι δημοσκοπήσεις που έχω υπ’ όψιν μου, λένε διαφορετικά πράγματα: Ότι το μισό εκλογικό σώμα περίπου (λίγο παραπάνω ή λίγο παρακάτω, δεν έχει σημασία) ζητάει εκλογές για να απαλλαγεί από την κυβέρνηση Τσίπρα!
Και πρέπει να σας πω, ότι αυτό είναι πρωτοφανές. Ποτέ στο παρελθόν στα δύο χρόνια διακυβέρνησης δεν ζήτησε τόσο υψηλό ποσοστό ψηφοφόρων πρόωρες εκλογές. Κι αυτό κάτι σημαίνει…
Όπως ποτέ στο παρελθόν δεν συνέβη ο εν ενεργεία Πρωθυπουργός να υστερεί σε μέτρηση «καταλληλότητας» από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ποτέ! Και σήμερα για πρώτη φορά ο Κυριάκος Μητσοτάκης προηγείται μέχρι και δέκα μονάδες του κ. Τσίπρα σε «καταλληλότητα» για πρωθυπουργός. Κι αυτό επίσης κάτι σημαίνει…
Τι σημαίνει; Ότι απλούστατα ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας – τώρα πλέον πλειοψηφικό -καταλαβαίνει πως όσο μένει ο κ. Τσίπρας, η κατάσταση συνεχώς επιδεινώνεται, η ζημιά που γίνεται μεγαλώνει και ο «λογαριασμός» ανεβαίνει. Ασφαλώς και στηρίζω την επιλογή Μητσοτάκη να ζητάει εκλογές!
Ποιός θα μπορούσε στις σημερινές συνθήκες να κάνει κάτι διαφορετικό;
Θεωρείτε αρκετά ισχυρή τη Ν.Δ. σήμερα ώστε να διεκδικήσει την κυβέρνηση σε ενδεχόμενες εκλογές; Ακούμε κάποιες φήμες για την επιδίωξη πολιτικής διεύρυνσης της παράταξής σας προς τις δυνάμεις του «Κέντρου». Είναι κάτι που το θεωρείται πολιτικά ή εκλογικά αναγκαίο;
Τι θα πει «αρκετά ισχυρή»; Όταν ένα κόμμα της αντιπολίτευσης, ενάμιση χρόνο μετά τις εκλογές,προηγείται κατά 8-12 μονάδες από το κυβερνητικό κόμμα και η διαφορά συνεχώς μεγαλώνει, τι άλλο θέλετε;
Και βέβαια θέλω «διεύρυνση επιρροής» της Νέας Δημοκρατίας. Τώρα μάλιστα που κατέρρευσαν τόσο δραματικά τα ψέματα του ΣΥΡΙΖΑ η διεύρυνση αυτή είναι φυσική και αναπόφευκτη.
Άλλωστε, κι εγώ έκανα διεύρυνση. Αμφίπλευρη διεύρυνση μάλιστα: Από τον Άδωνι και το Μάκη Βορίδη(παλαιότερα βουλευτές του ΛΑΟΣ), μέχρι το Βασίλη Οικονόμου που είχε εκλεγεί προηγουμένως με τη ΔΗΜΑΡ.
Σήμερα, που η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος θέλει να φύγει ο Τσίπρας, μεγάλες μάζες ψηφοφόρων ξέρουν ότι ο πιο άμεσος και πιο ασφαλής τρόπος να γίνει αυτό, είναι ψηφίζοντας Νέα Δημοκρατία.
Ενώ όσοι ψήφισαν ΝΔ στις εκλογές του 2015 είναι, ίσως οι μόνοι που δεν νιώθουν… τύψεις για την επιλογή τους τότε!
Οπότε η διεύρυνση όχι μόνο είναι αναγκαία. Είναι και αναπόφευκτη.
Ποιά είναι η εμπειρία της δικής σας «ιστορικής συγκατοίκισης» με τον άσπονδο αντιπαλό σας, το ΠΑΣΟΚ, και τον πρόεδρό του Ευάγγελο Βενιζέλο; Ποιά ήταν η καλύτερη και ποιά η πιό δύσκολή στιγμή αυτής της συνεργασίας;
Ήμασταν αντίπαλοι. Και σε πολλά πράγματα εξακολουθούμε να έχουμε διαφορετικές προσεγγίσεις. Αλλά για σκεφτείτε. Για πρώτη φορά μετά το 1950, δημιουργήθηκε στην Ελλάδα κυβέρνηση συνεργασίας με έργο χειροπιαστό και για να σώσουμε τον τόπο!
Συνεργαστήκαμε πολύ καλά επί δυόμιση χρόνια. Υπηρετώντας, στις πιο αντίξοες συνθήκες, το εθνικό συμφέρον. Μαζί και με άλλους υπουργούς που δεν προήρχοντο από τη ΝΔ. Με ρωτάτε για τις «καλύτερες» και για τις «πιο δύσκολες στιγμές» αυτής της συνεργασίας. Θα σας πω μόνο τούτο.
Ότι οι καλύτερες στιγμές ήταν, παραδόξως, και οι πιο δύσκολες: Όταν βάζαμε τα πράγματα κάτω, τα συζητάγαμε και παίρναμε τις πιο τολμηρές αποφάσεις, θέτοντας πάνω απ’ όλα τα συμφέροντα της χώρας.
Αυτό, όποιος δεν το έχει ζήσει δυσκολεύεται να το πιστέψει. Εγώ είχα την τύχη να το ζήσω. Κι έχω τις καλύτερες αναμνήσεις από τη συνεργασία μου με το Βαγγέλη. Παρά τις δυσκολίες που υπήρχαν σε κάθε μας βήμα.
Κι αυτό δεν θέλω να το «πιστωθώ» μόνον εγώ. Αισθάνομαι την υποχρέωση να το «πιστώσω» και στον κ. Βενιζέλο.
Επιτρέψτε μου και μια «προσωπική» ερώτηση: Επειδή είστε σε μια πολιτικά ενεργή ηλικία, αισθάνεστε ότι είστε «χρυσή εφεδρεία» για την παράταξη και τον τόπο ή ένας «πολύτιμος πρώην»;
Ειλικρινώς, δεν ξέρω τι ακριβώς σημαίνει «χρυσή εφεδρεία», δεν ξέρω τι σημαίνει «πολύτιμος πρώην», ούτε καταλαβαίνω ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στα δύο. Εκείνο που με νοιάζει είναι να υπηρετήσω το συμφέρον της Πατρίδας μου. Αυτός ήταν πάντα ο μπούσουλάς μου. Τον ίδιο μπούσουλα έχω και τώρα.