«’Ελευθερία ή θάνατος’ ήταν το σύνθημα της Ελληνικής Επανάστασης το 1821. Patria o muerte (Πατρίδα ή θάνατος), το σύνθημα της κουβανικής Επανάστασης το 1959» είπε ο Αλέξης Τσίπρας στην κορύφωση της ρητορικής έντασης που περιέλαβε η επικήδεια ομιλία του για τον Φιντέλ Κάστρο, στην Αβάνα της Κούβας. Και ενώ στην Αθήνα βρίσκονται σε κρίσιμη φάση οι διαπραγματεύσεις με τους δανειστές της χώρας, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι «ο δρόμος προς τον σοσιαλισμό δεν είναι ανθόσπαρτος». Αλλά και να καταγγείλει, ενώπιον του λαού της Κούβας, «την απάνθρωπη λογική των νόμων της αγοράς και του νεοφιλελευθερισμού».

Ο Έλληνας πρωθυπουργός χαρακτήρισε τον Κάστρο, τον «Κομαντάντε Φιντέλ» όπως τον αποκάλεσε, ως «μεγάλο επαναστάτη του 20ου αιώνα» και συνέχισε συνδέοντας την εθνική εξέγερση του ελληνικού λαού το 1821 με την επανάσταση στην Κούβα.

Ο Αλέξης Τσίπρας απέσπασε, χλιαρές επευφημίες από το τεράστιο και πυκνό πλήθος που είχε κατακλύσει την εμβληματική Πλατεία της Επανάστασης στην Αβάνα, παρόλο που τόνισε ότι «το παράδειγμα του Φιντέλ, μάς συντροφεύει και θα μας συντροφεύει πάντα. Στις νίκες και στις ήττες μας. Στις ανατροπές και στους συμβιβασμούς μας».

Αντιθέτως, σαφώς πιο θερμά ήταν τα συγχαρητήρια που έλαβε ο πρωθυπουργός από τον διάδοχο του Φιντέλ στην εξουσία, τον Ραούλ Κάστρο, αλλά και τον αμφιλεγόμενο ηγέτη της Βενεζουέλας, Νίκολας Μαδούρο. Ικανοποίηση στους παριστάμενους αρχηγούς κρατών όπως η Ζιμπάμπουε, το Μεξικό και η Νότια Αφρική κ.α. δημιούργησε με τον λόγο του ο Έλληνας πρωθυπουργός, ιδιαίτερα όταν τόνισε ότι «όπως ο κουβανικός, έτσι και ο ελληνικός λαός δεν δίστασε σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας να σηκώσει το ανάστημά του και να παλέψει κόντρα σε ισχυρούς και παντοδύναμους αντίπαλους, για να διεκδικήσει την ελευθερία και την ανεξαρτησία του».

Με την κατάμεστη Πλατεία της Επανάστασης να σφύζει στον παλμό εκατομμυρίων Κουβανών και με τα γιγαντιαία πορτραίτα του Φιντέλ Κάστρο και του Τσε Γκουεβάρα να δεσπόζουν στο χώρο, η ατμόσφαιρα στην Αβάνα ήταν εξαιρετικά θερμή και φορτισμένη. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, σαφώς πιο συντονισμένος με το κλίμα της περίστασης από ό,τι πχ στην επίσκεψη του προέδρου Ομπάμα στην Αθήνα, ανέβηκε στο βήμα για να αποχαιρετίσει «ένα παγκόσμιο σύμβολο αγώνα και αντίστασης» όπως χαρακτήρισε τον εκλιπόντα Κάστρο -αλλά προφανώς και έναν προσωπικό του ήρωα. Άλλωστε, το ότι ο Αλέξης Τσίπρας ήταν ο μόνος Ευρωπαίος ηγέτης που παρέστη αυτοπροσώπως στο κουβανικό πένθος για τον Φιντέλ, δεν στερείται συμβολικού βάρους. Ταυτόχρονα, η απόφαση του πρωθυπουργού να μεταβεί στην Κούβα, δίνει κατ’ ανάγκην και το στίγμα της Ελλάδας στον παγκόσμιο πολιτικό χάρτη: Μια χώρα που ανήκει εξίσου στην Ευρώπη και τη Δύση, αλλά νιώθει συγγενής με την Κούβα, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της επικήδειας ομιλίας του Αλέξη Τσίπρα προς τιμήν του Φιντέλ Κάστρο:

«Hermanos y hermanas, (σσ: αδέρφια και αδερφές), γενναίε λαέ της Κούβας,
Αποχαιρετούμε σήμερα τον Κομαντάντε Φιντέλ, εδώ από την πλατεία της Επανάστασης, όπως αρμόζει σε αυτόν τον μεγάλο επαναστάτη του 20ου αιώνα. Αποχαιρετούμε ένα παγκόσμιο σύμβολο αγώνα και αντίστασης που με το παράδειγμά του ενέπνευσε τους αγώνες των λαών σε ολόκληρο το κόσμο. Τους αγώνες για ανεξαρτησία, ελευθερία, δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια.

Αποχαιρετούμε τον Φιντέλ των φτωχών, των καταπιεσμένων, των ανυπότακτων.
Τον δικό σας Φιντέλ, τον δικό μας Φιντέλ, τον Φιντέλ που ανήκει σε κάθε γωνιά του πλανήτη, τον Φιντέλ που ανήκει στην ιστορία. Είναι μεγάλη τιμή να συμμετέχω σε μια τόσο ιστορική στιγμή, εκπροσωπώντας τον ελληνικό λαό. Έναν λαό που ζει σε μια μακρινή σε εσάς γωνιά του πλανήτη, μα βρίσκεται ταυτόχρονα τόσο κοντά στις αξίες και στα ιδανικά για τα οποία κι εσείς παλέψατε και παλεύετε.

Γιατί όπως ο κουβανικός, έτσι και ο ελληνικός λαός δεν δίστασε σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας να σηκώσει το ανάστημά του και να παλέψει κόντρα σε ισχυρούς και παντοδύναμους αντίπαλους, για να διεκδικήσει την ελευθερία και την ανεξαρτησία του.
Την αξιοπρέπειά του και το δίκιο του.

«Ελευθερία ή θάνατος» ήταν το σύνθημα της Ελληνικής Επανάστασης το 1821. Patria o muerte (Πατρίδα ή θάνατος), το σύνθημα της κουβανικής Επανάστασης το 1959.
Στα χνάρια του Σιμόν Μπολίβαρ και του Χοσέ Μαρτί, παρέα με τον Τσε, ο Φιντέλ μετέτρεψε την Κούβα από μια ακόμα δικτατορία σε ένα παγκόσμιο σύμβολο αντίστασης και αξιοπρέπειας. Και αφήνει πίσω πολύτιμη κληρονομιά στον κουβανικό λαό: στην παιδεία, στη εξάλειψη του αναλφαβητισμού, στην υγεία, στο επίπεδο των επιστημών και του πολιτισμού.

Αλλά αφήνει και πολύτιμη κληρονομιά σε όλους τους λαούς: Γιατί ενέπνευσε πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές στη Λατινική Αμερική και έθεσε τις βάσεις για μια νέα, δυναμική εποχή περιφερειακής ολοκλήρωσης. Και για την ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία της Κούβας με τη Δύση.

Η Κούβα του Φιντέλ, όμως, μάς έμαθε και ότι ο δρόμος προς τον σοσιαλισμό δεν είναι ανθόσπαρτος. Έχει δυσκολίες, έχει υποχωρήσεις, έχει σκαμπανεβάσματα. Μάθαμε και από τα κατορθώματα αλλά και από τις αδυναμίες του. Μας έμαθε ότι η μάχη για τον κοινωνικό μετασχηματισμό είναι μια μάχη διαρκής και απαιτεί μεγάλες θυσίες, όπως αυτές που με ηρωισμό καταβάλατε, τα δύσκολα χρόνια του εμπάργκο, που επιβλήθηκε στη χώρα σας ως διαρκής εκβιασμός και ως τιμωρία.

Και μπορεί εμείς στην Ευρώπη να μη μπορούμε να φανταστούμε τις δυσκολίες που εσείς περάσατε, έχουμε όμως κι εμείς του δικούς μας δυνάστες: Την απάνθρωπη λογική των νόμων της αγοράς και του νεοφιλελευθερισμού. Και δίνουμε και εμείς από τη μακρινή Ελλάδα, τον δικό μας αγώνα για τη δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια. Και σε αυτόν τον αγώνα, το παράδειγμα του Φιντέλ, μάς συντροφεύει και θα μας συντροφεύει πάντα. Στις νίκες και στις ήττες μας. Στις ανατροπές και στους συμβιβασμούς μας.

Ο Φιντέλ έφυγε από τη ζωή, αλλά θα βρίσκεται για πάντα: Στους μικρούς και μεγάλους αγώνες των λαών σε όλο τον πλανήτη. Στη φλόγα της αντίστασης των καταπιεσμένων που διεκδικούν την αξιοπρέπειά τους. Στη δύναμη όσων παλεύουν με πάθος για να διεκδικήσουν το αδύνατο, προκειμένου να πάψουν να ζουν το αδιανόητο. Γυρνώντας έτσι τον τροχό της ιστορίας. Αντίο, Κομαντάντε! Hasta la victoria siempre! (σσ: Για πάντα μέχρι τη νίκη)».