Το τέταρτο χειρότερο Δημόσιο σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητά του, εντός Ε.Ε., διαθέτει η Ελλάδα, σύμφωνα με έκθεση του ΚΕΠΕ σχετικά με τους πολλαπλασιαστές των δημόσιων επενδύσεων και τη σπουδαιότητα της λειτουργίας του δημόσιου τομέα.

Η θέση κοντά στον «πάτο» της μέτρησης, η οποία μάλλον δεν εκπλήσσει κανέναν, βρίσκεται πολύ κοντά σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, όπου η αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα είναι ανάλογα χαμηλή.

Συγκεκριμένα, μία θέση πάνω από την Ελλάδα είναι η Κύπρος ενώ η Ισπανία και η Ιταλία είναι τρεις και τέσσερις θέσεις αντίστοιχα πιο πάνω από την Ελλάδα. Δύο θέσεις πάνω από την Ελλάδα βρίσκεται η Βουλγαρία ενώ χειρότερα από το Ελληνικό Δημόσιο είναι εκείνα της Κροατίας, της Ρουμανίας και της Σλοβακίας.

Τα κριτήρια που χρησιμοποιεί ο ερευνητής Σωτήρης Παπαϊωάννου για να μετρήσει την απόδοση της δημόσιας δαπάνης σε σχέση με τις παρεχόμενες υπηρεσίες είναι τέσσερα:

1. Ο τομέας της διοίκησης. Η αποτελεσματικότητα των δημόσιων υπηρεσιών, όπου περιλαμβάνονται το ποσοστό διαφθοράς, της προστασίας των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και της δικαστικής ανεξαρτησίας. Στο δείκτη αυτό η Ελλάδα συγκεντρώνει βαθμολογία 0,63 και χάνει μία θέση σε σχέση με τη γενική της βαθμολογία έχοντας πίσω της μόνο την Κροατία και τη Ρουμανία. Πρώτες σε αυτόν το δείκτη εμφανίζονται η Σουηδία, η Φινλανδία και η Δανία με βαθμολογία 0,96.

2. Η επίδραση των δημόσιων επενδύσεων στον πληθωρισμό (ο οποίος αντικατοπτρίζει και την ιδιωτική ζήτηση), την ανεργία και την αύξηση του ΑΕΠ. Στο δείκτη αυτό το Δημόσιο καταλαμβάνει την προτελευταία θέση με βαθμολογία 0,35, μετά την Ισπανία που έχει βαθμολογία 0,25, με πρώτες τη Σουηδία, το Βέλγιο και τη Φινλανδία με 0,99.

3. Η απόδοση των δημόσιων δαπανών εκπαίδευσης, με κριτήριο το ποσοστό που έχει πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σε αυτόν τον τομέα η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση με βαθμολογία 0,99 μαζί με την Εσθονία, το Βέλγιο και τη Φινλανδία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία. Το ερώτημα που θέτει ο ερευνητής είναι αν οι δημόσιες επενδύσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι στο σύνολό τους δημόσιες, αφού αν κανείς θέλει να έχει ρεαλιστική βάση υπολογισμού θα πρέπει να προσθέσει και τις ιδιωτικές δαπάνες κάθε είδους που θα πρέπει να κάνει κάποιος μέχρι να περάσει το κατώφλι του πανεπιστημίου.

4. Η ύπαρξη και συμπλήρωση υποδομών (δρόμοι, Διαδίκτυο, τηλεπικοινωνίες) από τις δημόσιες επενδύσεις, όπου η Ελλάδα με βαθμολογία 0,40 βρίσκεται κάπου στη μέση του πίνακα παίρνοντας τη 12η θέση λόγω και των εισροών από την Ε.Ε. Σε αυτήν την κατάταξη στην πρώτη θέση με βαθμολογία 0,99 βρίσκονται η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Εσθονία.

Επενδύσεις

Στην όγδοη θέση ανάμεσα στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. εμφανίζεται η Ελλάδα σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα των δημόσιων επενδύσεων στην αύξηση του ΑΕΠ. Με βάση τις εκτιμήσεις της έρευνας η Ελλάδα (η οποία ευεργετείται για περίπου 30 χρόνια με ένα από τα υψηλότερα αναλογικά ποσοστά κοινοτικών κονδυλίων) επιτυγχάνει έναν πολλαπλασιαστή δημόσιων επενδύσεων 1,13. Δηλαδή για κάθε ευρώ δημόσιας επένδυσης έρχεται 0,13 ευρώ ως καθαρή απόδοση επένδυσης. Παρά το γεγονός ότι το κέρδος είναι μικρό, εμφανίζεται υψηλότερο ακόμη και από χώρες της ευρωζώνης όπως η Γαλλία (0,48), η Πορτογαλία (-0,26) και η Μάλτα (0,63).

Τη διαφορά κάνει το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κάθε χώρας και ειδικότερα οι εισαγωγές που χρειάζεται για να υλοποιήσει δημόσιες επενδύσεις. Για παράδειγμα, η Γερμανία που έχει θετικό εμπορικό ισοζύγιο έχει πολλαπλασιαστή δημόσιων επενδύσεων 2,08, δηλαδή για κάθε ευρώ που επενδύει παίρνει ως καθαρή ανάπτυξη 2,08 ευρώ. Αντιστοίχως η Ολλανδία έχει πολλαπλασιαστή 1,69 και το μικρό αλλά πλούσιο Λουξεμβούργο 1,71.
Στο βασικό ερώτημα της έρευνας «Πολλαπλασιαστές δημόσιων επενδύσεων στις χώρες της Ε.Ε.: Εχει σημασία η αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα;» μετά τη βαθμολογία των κρατών-μελών της Ε.Ε. και της ευρωζώνης είναι προφανές ότι η απάντηση είναι θετική. Οι χώρες που διαθέτουν ένα αποτελεσματικό δημόσιο τομέα είναι αυτές που απολαμβάνουν μεγαλύτερη απόδοση των δημόσιων επενδύσεων στην αύξηση του εγχώριου ακαθάριστου προϊόντος και τελικά μια ισχυρότερη οικονομία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι χώρες με τις χαμηλότερες βαθμολογίες και άρα λιγότερο έως πολύ λιγότερο αποτελεσματικό δημόσιο τομέα βρίσκονται στον ευρωπαϊκό Νότο, ο οποίος βλέπει συχνά πυκνά τον πιο ανεπτυγμένο Βορρά να του κουνάει το δάχτυλο σε ό,τι αφορά τη λειτουργία του Δημοσίου.

ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου