Σε μια πολιτική συγκυρία όπου η κυβέρνηση «πανηγυρίζει» μοιράζοντας κοινωνικά μερίσματα και προαναγγέλλει έξοδο της χώρας από το Μνημόνιο το καλοκαίρι του 2018, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να πείσει τους απογοητευμένους του ψηφοφόρους, ενώ αντίθετα η Ν.Δ. παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα, άνω του 30%.

Για την «αποκρυπτογράφηση» των ευρημάτων των δημοσκοπήσεων του 2017, ο «Ε.Τ.» της Κυριακής επιλέγει τα στοιχεία πέντε εταιριών που μπορούν να δώσουν συγκρίσιμα αποτελέσματα και υπολογίζεται ενδεικτικά ο μέσος όρος, ώστε να υπάρχει μια ενιαία αποτύπωση για κάθε κόμμα σε τρεις διακριτές περιόδους:

α) Στις αρχές του 2016, αμέσως μετά την εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της Ν.Δ.
β) Στο τέλος του 2016 με αρχές του 2017.
γ) Ενα χρόνο μετά, με τα τελευταία ευρήματα του 2017.

Σε όλα τα στοιχεία έχει γίνει αναγωγή με αφαίρεση όσων δηλώνουν σαφώς ότι δεν θα ψηφίσουν (αποχή, άκυρο, λευκό) αλλά δεν γίνεται καμία περαιτέρω αναγωγή των αναποφάσιστων ψηφοφόρων, οι οποίοι εμφανίζονται με τάση μείωσης από 15,5% στην πρώτη περίοδο σε 14% τη δεύτερη και 12,4% στην πιο πρόσφατη.
Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η Ν.Δ. αύξησε το αρχικό ποσοστό της (28%) σχεδόν κατά τρεις μονάδες (30,8%) ήδη από πέρυσι και διατηρήθηκε το 2017 στο ίδιο επίπεδο, που είναι βέβαια πλέον πολύ υψηλό (πάνω από 30%).

Δεν φαίνεται να επηρεάστηκε δηλαδή από την άνοδο που σημείωσε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2017 κατά δύο, περίπου, μονάδες (20,8%), αφού όμως πέρυσι την ίδια εποχή είχε καταγραφεί σχεδόν πέντε μονάδες χαμηλότερα απ’ ό,τι στην αρχική περίοδο (18,5% από 23,2%). Ουσιαστικά, η αύξηση του ΣΥΡΙΖΑ τους τελευταίους μήνες του 2017 δεν έχει καλύψει ούτε τις μισές απώλειες που είχε στα τέλη του 2016 σε σχέση με τις αρχές του ίδιου χρόνου.

Ανεπηρέαστη, όμως, είναι η Ν.Δ. και από τις πρώτες επίσημες καταγραφές του νέου φορέα της Κεντροαριστεράς ως «Κίνημα Αλλαγής» που έφτασε στο 10% κατά μέσο όρο, αυξητικά δηλαδή σε σχέση με το άθροισμα των ποσοστών που εμφάνιζαν η ΔΗ.ΣΥ. και το Ποτάμι στις προηγούμενες περιόδους (7,4% και 8,4% αντίστοιχα στις αρχές και τα τέλη 2016).

Από εκεί και μετά συναντά κανείς κατά βάση μειώσεις ποσοστών, με εξαίρεση ίσως το ΚΚΕ, που εμφανίζεται πάνω-κάτω σταθερά λίγο πάνω από το 6%. Η Χρυσή Αυγή δεν διατήρησε την αρχική της αύξηση (7,3% σήμερα από 8,1% πέρυσι). Η Ενωση Κεντρώων, που εμφανιζόταν αρχικά με άνεση πάνω από το όριο εισόδου στη Βουλή (3,7%), κατρακυλά σήμερα στο 2,5%, ενώ και οι ΑΝ.ΕΛ. με διαρκή μείωση εμφανίζονται σήμερα (2,2%) αρκετά μακριά από το όριο του 3%.

• Συσπειρώσεις-μετακινήσεις και αδιευκρίνιστη στάση

Ξεχωρίζουν δύο ευρήματα: Η σταθερά μεγάλη συσπείρωση της Ν.Δ., που στην πρόσφατη περίοδο ξεπέρασε το 90% (91,1%), γεγονός που συμβαίνει σπάνια στις δημοσκοπήσεις. Παράλληλα, είναι πολύ εντυπωσιακή η διαρκής αύξηση των μετακινήσεων από τον ΣΥΡΙΖΑ στη Ν.Δ., με τελευταία καταγραφή αρκετά πιο πάνω από τον 1 στους 10 (11,8%) όσων είχαν ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ τον Σεπτέμβριο 2015.

Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι η πρόσφατη συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ (55,6%) ταυτίζεται με τη συσπείρωση που καταγραφόταν στις αρχές του 2016, γεγονός που επισημαίνει ότι ουσιαστικά οι ψηφοφόροι αυτοί ήταν μάλλον δεδομένοι, αποφεύγοντας προσωρινά στα τέλη του 2016 να τον επιλέξουν στην πρόθεση ψήφου.

Ετσι, το μέρος των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα που τοποθετείται στην αδιευκρίνιστη στάση περιορίζεται στο 15,1%, που είναι ικανό όμως να αποτελεί πάνω από 1 στους 3 (36,7%) όσων δεν επιλέγουν κάποιο κόμμα. Στη σύνθεση αυτή συμμετέχουν επίσης οι λεγόμενοι ψηφοφόροι της αποχής (34,8% δεν ψήφισαν τον Σεπτέμβριο 2015) και απομένει ένα 28,5% που προέρχεται από όλα τα υπόλοιπα κόμματα.

Εχουμε δηλαδή μια σύνθεση αδιευκρίνιστης στάσης θεωρητικά κοντινής προς τον ΣΥΡΙΖΑ σε μεγάλο βαθμό, που όμως εκδηλώνει ελάχιστη πρόθεση να τον ξαναψηφίσει. Συγκεκριμένα, στο διερευνητικό ερώτημα που έθεσε η MRB μόνο το 2,4% του συνόλου της αδιευκρίνιστης στάσης απάντησε ότι θα μπορούσε να επιλέξει τον ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες εκλογές, ενώ το συγκριτικά πολλαπλάσιο 10,7% απάντησε ότι θα μπορούσε να επιλέξει τη Ν.Δ., παρότι στο συγκεκριμένο κοινό υπάρχουν ελάχιστοι πρώην ψηφοφόροι της.

•Σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2014

Χαρακτηριστικό της μεγάλης απογοήτευσης που υπάρχει στην κοινωνία είναι το γεγονός ότι σήμερα μόνο 1 στους 4 πολίτες (24,7%) πιστεύει ότι οι θυσίες θα πιάσουν τόπο. Παρά τη ρητορική της κυβέρνησης για «καθαρή έξοδο από τα Μνημόνια», ο κόσμος καταλαβαίνει ότι η επάνοδος της χώρας είναι ακόμα μακριά και δεν πείθεται ότι οι χειρισμοί της κυβέρνησης είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί.

Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι στο ίδιο ερώτημα της ίδιας εταιρίας τον Δεκέμβριο του 2014, λίγο πριν προκληθούν οι εκλογές του Ιανουαρίου 2015 και στο βαρύ κλίμα εκείνης της εποχής για την τότε κυβέρνηση, οι πολίτες που πίστευαν ότι οι θυσίες θα πιάσουν τόπο ήταν περισσότεροι (28,2%), γεγονός που αποτελεί μία ακόμα ένδειξη του χρόνου που έχασε η Ελλάδα τρία χρόνια μετά.

Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι τον Δεκέμβριο του 2014, παρότι προκλήθηκαν τελικά εκλογές, το 54,9% δεν τις επιθυμούσε και προτιμούσε να εξαντλήσει την 4ετία η προηγούμενη κυβέρνηση. Σήμερα το ίδιο ποσοστό είναι πολύ χαμηλότερο (41,3%), με δεδομένο πάντα ότι στα ερωτήματα αυτού του τύπου μεγάλο μέρος του κοινού, ανεξάρτητα από τις εκλογικές του προτιμήσεις, αποφεύγει να απαντά υπέρ της διεξαγωγής εκλογών (με την έννοια ότι διακόπτεται η όποια υπάρχουσα πορεία και του ρίσκου που αυτό επιφέρει).

Είναι, τέλος, χαρακτηριστικό στο ερώτημα «επιθυμίας νίκης» που θέτει η MRB ότι η Ν.Δ. βρίσκεται σήμερα στο ίδιο επίπεδο όπου βρισκόταν ο ΣΥΡΙΖΑ πριν από τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σήμερα πέντε μονάδες χαμηλότερα από το ποσοστό που συγκέντρωνε η Ν.Δ. τον Δεκέμβριο του 2014.

Πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση 

Γαλάζια υπεροχή στους δείκτες αξιολόγησης

Στους τρεις βασικούς δείκτες συγκριτικής αξιολόγησης υπάρχει διαρκής σταδιακή άνοδος της Ν.Δ. στη θετική εικόνα του κόμματος και στην ικανότητα διακυβέρνησης (ποιο κόμμα μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα τα προβλήματα του τόπου), όπως και του Κυριάκου Μητσοτάκη στην επιλογή του καταλληλότερου πρωθυπουργού. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντίθετα και ο Αλέξης Τσίπρας, παρά την άνοδο που σημειώνουν πρόσφατα σε σχέση με την περσινή αντίστοιχη περίοδο, δεν αναπληρώνουν τις απώλειες που καταγράφονται σε σχέση με τις αρχές του 2016.

ΠΑΝΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ -ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΚΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΑΛΥΤΗΣ

Σε θέση οδηγού η Ν.Δ. με μεγάλη διαφορά

Αν οι δημοσκοπήσεις του 2016 έδειξαν μια σαφή υπεροχή της Ν.Δ. έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και ουσιαστικά την πλήρη πολιτική ανατροπή σε σχέση με το 2015, το 2017 επιβεβαίωσε και σταθεροποίησε αυτά τα δεδομένα. Παρότι ο ΣΥΡΙΖΑ κινήθηκε ανοδικά στο δεύτερο μισό του έτους, δεν έκανε τίποτε άλλο παρά να καλύψει μέρος μόνο από τις απώλειές του στην πορεία των δύο τελευταίων χρόνων. Στις αρχές του 2016, μετά την εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη, υστερούσε έναντι της Ν.Δ. κατά πέντε μονάδες, σύμφωνα με έναν ενδεικτικό μέσο όρο των στοιχείων που δημοσιεύονταν. Σήμερα η απόσταση είναι διπλάσια.

Βεβαίως, αν συγκρίνουμε με την αποτύπωση πριν από ένα χρόνο (τέλη 2016, αρχές 2017) ο ΣΥΡΙΖΑ ξέφυγε από τα ποσοστά «καταστροφής» που κατέγραφε τότε, συσπειρώνοντας ως ένα σημείο μάλλον δεδομένους ψηφοφόρους του που είχαν πλήρως απογοητευθεί. Αυτό, έτσι κι αλλιώς, θα συνέβαινε κάποτε. Το ερώτημα είναι αν έχει πλέον άλλα περιθώρια να συσπειρώσει και άλλους. Γιατί, αν πιστέψουμε την ειδική διερεύνηση που έκανε η εταιρία MRB, η δεξαμενή μοιάζει αυτή τη στιγμή να έχει στερέψει. Ενώ δηλαδή ακούγεται πολλές φορές ότι η Ν.Δ. έχει «πιάσει ταβάνι» και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μεγάλο περιθώριο ανόδου, τα στοιχεία δείχνουν ότι πιθανότερο είναι να συμβαίνει το αντίθετο. Αλλωστε, οι αναλύσεις των τελευταίων εκλογών του Σεπτεμβρίου 2015 βεβαιώνουν ότι μόνο οι μισοί, περίπου, απ’ όσους ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ ένιωθαν κατά κάποιον τρόπο «κοντά» του. Οι άλλοι μισοί ψήφισαν συγκυριακά χωρίς να έχουν «παντρευτεί» την επιλογή τους.

Παράλληλα, μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις του έτους που τελειώνει ήταν η επίσημη έναρξη καταγραφής του νέου φορέα της Κεντροαριστεράς που τον φέρνει για την ώρα στην τρίτη θέση και με προοπτική διψήφιου εκλογικού ποσοστού. Ουσιαστικά, σε ίδια απόσταση από τον ΣΥΡΙΖΑ όσο υπολείπεται εκείνος της Ν.Δ. Αυτό είναι ίσως και το κεντρικότερο συμπέρασμα των τελευταίων δημοσκοπήσεων του 2017: Σε σχέση με πέρυσι την ίδια εποχή υπάρχει κινητικότητα προς τα πάνω, με διαφαινόμενη απομάκρυνση από επιλογές μικρότερων κομμάτων, η οποία σε κάθε περίπτωση αφήνει ανεπηρέαστη τη Ν.Δ. στη θέση του οδηγού με μεγάλη διαφορά.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΤΣΑΒΟΥ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής