Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, με την ευκαιρία της κατάθεσης του προσχεδίου του Προϋπολογισμού, τόνισε ότι η υπεραπόδοση οφείλεται στο ότι η οικονομία μας πάει καλά. «Αναγνωρίζεται από τους διεθνείς οργανισμούς αυτή η εξέλιξη. Και βλέπουμε ότι το 2023 ακριβώς γι’ αυτόν το λόγο, παρά το ότι ήταν χρονιά εκλογών, παρά το ότι μας έτυχαν άνευ προηγουμένου φυσικές καταστροφές, ο Προϋπολογισμός μας άντεξε. Εκπληρώσαμε όλες τις προεκλογικές μας δεσμεύσεις. Θα εκπληρώσουμε όλες τις δεσμεύσεις μας και το 2024, συνεχίζοντας το ίδιο μίγμα οικονομικής πολιτικής: Οικονομική σοβαρότητα με κοινωνική ευαισθησία».
Στόχοι
Συγκεκριμένα, το κείμενο του νέου Προϋπολογισμού βάζει στόχο την επίτευξη ρυθμού ανάπτυξης 3%, όπως έχει τεθεί ως στόχος από το ΠΣΑ 2023-3026, ενώ αναμένεται να διατηρηθεί ως έχει στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού για αύξηση των επενδύσεων κατά 12,1% από 8,3% που αναμένεται φέτος και της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,6% και των εξαγωγών κατά 6,2%. Η υλοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης εκτιμάται ότι θα προσθέσει στο ΑΕΠ περίπου 3,6 δισ. μέσα στο ΑΕΠ 2024.
«Ατμομηχανή» για την ανάπτυξη τον επόμενο χρόνο θα αποτελέσει για άλλη μια χρονιά το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο θα αγγίξει τα 12,1 δισ. ευρώ μαζί με την ανακατανομή πόρων για την αποκατάσταση των ζημιών από τις πλημμύρες στη Θεσσαλία.
Ο τουρισμός αναμένεται ότι θα έχει φέτος έσοδα 19 δισ. ευρώ έναντι 17,7 δισ. ευρώ το 2022, ενώ και για το 2024 η πρόβλεψη είναι ότι τα έσοδα του τουρισμού θα φτάσουν 21 δισ. ευρώ κάνοντας νέο ρεκόρ.
Στο μέγεθος του πληθωρισμού υπάρχει προσαρμογή προς το καλύτερο για το 2023 στο 4% από 4,5% που ήταν η πρόβλεψη του Προγράμματος Σταθερότητας, ενώ για το 2024 η πρόβλεψη παραμένει στο 2,4% που ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη, λόγω της εμμονής των ανατιμήσεων στα τρόφιμα αλλά και της αβεβαιότητας στον τομέα της ενέργειας .
Σε ό,τι αφορά στο 2024, ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα θα παραμείνει στο 2,1% του ΑΕΠ. Το χρέος θα συνεχίσει και τον επόμενο χρόνο την ταχεία αποκλιμάκωσή του, φτάνοντας στο τέλος του επόμενου χρόνου στο 152,2% του ΑΕΠ από 159,3% του ΑΕΠ που αναμένεται να φτάσει στο τέλος του 2023.
Εισπράξεις
Η υπεραπόδοση της οικονομίας αποτυπώνεται με την υπέρβαση για 3 δισ. ευρώ που αναμένεται να παρουσιάζουν τα φορολογικά έσοδα του 2023 (4,6 δισ. περισσότερα από το 2022). Από αυτά το 1 δισ. ευρώ προήλθε από τα αυξημένα έσοδα ΦΠΑ λόγω της αύξησης του ΑΕΠ, αλλά και του πληθωρισμού, και τα υπόλοιπα 1,9 δισ. ευρώ από φόρο εισοδήματος, ειδικά από τα νομικά πρόσωπα που δήλωσαν περίπου 2 δισ. περισσότερα εισοδήματα. Για τον επόμενο χρόνο το ΥΠΕΘΟ υπολογίζει πρόσθετα έσοδα 1,57 δισ. ευρώ, τα οποία θα προέλθουν από την αύξηση του ΑΕΠ αλλά και τη σύλληψη φοροδιαφυγής ύψους 1 δισ. ευρώ (από τα οποία τα 200 εκατ. ευρώ από ΦΠΑ) με την πλήρη ενεργοποίηση του οπλοστασίου των φορολογικών αρχών που ανακοινώθηκε πρόσφατα. Μέχρι και το 2026 ο στόχος είναι η απώλεια φόρων από φοροδιαφυγή ή φοροαποφυγή να έχει μειωθεί συνολικά κατά 1,8 δισ. ευρώ.
Συντάξεις Δεκεμβρίου: Πότε μπαίνουν τα χρήματα - Αντίστροφη μέτρηση
Αυξήσεις αποδοχών, μειώσεις φόρων
Συνολικά, ο νέος Προϋπολογισμός του επόμενου χρόνου δεν μπορεί να χαρακτηριστεί φτωχός, καθώς περιλαμβάνει μέτρα με συνολικό δημοσιονομικό κόστος ύψους περίπου 2,13 δισ., κάποια από τα οποία εφαρμόζονται από φέτος με κόστος 1,31 δισ. ευρώ. Από το ΥΠΕΘΟ τόνιζαν ότι οι αμοιβές των μισθωτών θα έχουν για φέτος αύξηση 6,5% με πολύ συντηρητικές εκτιμήσεις.
Για το 2024, τα εισοδήματα θα αυξηθούν περαιτέρω με μέτρα όπως:
1 Το νέο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων, στους οποίους, μετά από 14 χρόνια, θα αυξηθούν οι αποδοχές με μικτό κόστος 900 εκατ. ευρώ και καθαρό δημοσιονομικό κόστος 570 εκατ. ευρώ.
2 Κατάργηση ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων με κόστος 80 εκατ. ευρώ.
3 Κατάργηση της καταβολής Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης στον δημόσιο τομέα, καθώς και στους συνταξιούχους, με κόστος 479 εκατ. ευρώ.
Η αύξηση από 1ης/1/2024 στις συντάξεις με βάση τον μέσο όρο του ΑΕΠ και του πληθωρισμού (με τα τωρινά δεδομένα, που ενδεχομένως μεταβληθούν) υπολογίζεται περί του 3,1%, με κόστος περί τα 400 εκατ. ευρώ ετησίως. Οπως διευκρίνιζαν χθες από το ΥΠΕΘΟ, η αύξηση που προκύπτει με βάση το νόμο είναι το μισό από το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας 2,3% και το μισό του ετήσιου εθνικού πληθωρισμού, που αναθεωρήθηκε στο 4%. Το ΥΠΕΘΟ θα περιμένει μέχρι την ανακοίνωση του ρυθμού ανάπτυξης του 2022 από τη Eurostat, αργότερα μέσα στο μήνα, ώστε, αν προκύψει μεγαλύτερη αύξηση για το 2023, αυτή να προστεθεί το 2024.
Μέτρα 2023
Τα υπόλοιπα μέτρα που έρχονται από το 2023 αφορούν:
* Την αύξηση του αφορολογήτου για οικογένειες με παιδιά κατά 1.000 ευρώ με κόστος περίπου 100 εκατ. ευρώ.
* Τη θέσπιση μόνιμου επιδόματος νεότητας (Youth Pass) ύψους 150 ευρώ για νέους 18 έως 19 ετών με κόστος 30 εκατ. ευρώ.
* Τη μείωση του ΕΝΦΙΑ για τις κατοικίες που ασφαλίζονται για σεισμό, πυρκαγιά και πλημμύρα με κόστος 30 εκατ. ευρώ.
* Τη μονιμοποίηση της πλήρους απαλλαγής πρώην δικαιούχων επιδόματος ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη, με ετήσιο κόστος περίπου 38 εκατομμύρια ευρώ.
* Την αύξηση των επιδομάτων αναπηρίας κατά 8%, που προηγήθηκε τον Απρίλιο, με κόστος 95 εκατ. ευρώ.
* Την κατάργηση του πέναλτι του 30% όσων συνταξιούχων εργάζονται. Αντικαθίσταται με εισφορά της τάξεως του 10% επί των επιπρόσθετων αμοιβών από την εργασία. Το κόστος του μέτρου είναι 600.000 ευρώ.
* Την αύξηση από 1ης/1/2024 του επιδόματος μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες στους 9 μήνες, στο ύψος του κατώτατου μισθού. Το κόστος υπολογίζεται σε 40 εκατ. ευρώ ετησίως.
* Το «ξεπάγωμα» από 1ης/1/2024 των τριετιών καθώς και του κάθε επιδόματος προϋπηρεσίας που βρίσκονταν σε αναστολή από το 2012.
* Τη μείωση από 1ης/1/2024 του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων από 0,5% στο 0,2% με κόστος 22 εκατ. ευρώ και κατά 50% του φόρου χρηματιστηριακών συναλλαγών, με κόστος 21 εκατ. ευρώ ετησίως.
* Την αύξηση στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα κατά 8% με κόστος 43 εκατ. ευρώ.
* Την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης ύψους 237 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 50 εκατ. ευρώ θα δοθούν το 2024.
* Την εισαγωγή ΦΠΑ 13% στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων στα νομικά πρόσωπα και στα φυσικά πρόσωπα με τρία ή περισσότερα εκμισθωμένα ακίνητα με πρόσθετο όφελος 70 εκατ. ευρώ.
* Τέλος, με την κατάθεση του τελικού σχεδίου του Προϋπολογισμού θα προστεθεί η παράταση των χαμηλών συντελεστών ΦΠΑ σε μεταφορές, τουρισμό, εστίαση, θέατρα, κινηματογράφους, γυμναστήρια και σχολές χορού, ένα μέτρο με κόστος 250 εκατ. ευρώ.
Βασικά μεγέθη της οικονομίας (% ετήσιες μεταβολές) | |||
################# | 2023** | 2024** | |
ΑΕΠ | 5,9 | 2,3 | 3 |
Ιδιωτική κατανάλωση | 7,8 | 2,5 | 1,6 |
Δημόσια κατανάλωση | -1,6 | 0,3 | -1,3 |
Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου | 11,7 | 8,3 | 12,1 |
Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών | 4,9 | 2,7 | 6,3 |
Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών | 10,2 | 2,2 | 4,5 |
Αποπληθωριστής ΑΕΠ | 8,1 | 5,3 | 1,9 |
Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή | 9,3 | 4 | 2,4 |
Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) | 9,6 | 3,8 | 2,4 |
Απασχόληση* | 3,8 | 1,4 | 0,9 |
Ποσοστό ανεργίας* | 10,6 | 9,5 | 9 |
Ποσοστό ανεργίας (Έρευνα Εργατικού Δυναμικού) | 12,4 | 11,2 | 10,6 |
Παρεμβάσεις για την ενίσχυση των εισοδημάτων | |||
(σε εκατ. ευρώ) | |||
α/α | Περιγραφή | 2023 | 2024 |
Α | Παρεμβάσεις στο σκέλος των εσόδων της Γενικής Κυβέρνησης | -560 | -740 |
1 | Κατάργηση της καταβολής Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης στον δημόσιο τομέα καθώς και στους συνταξιούχους | -476 | -476 |
2 | Κατάργηση ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων | -80 | -80 |
3 | Αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για οικογένειες που έχουν παιδιά | 0 | -135 |
4 | Αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς με σημαντικά επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα | -3,5 | -50 |
5 | Μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 10% για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές | 0 | -26 |
6 | Εισαγωγή ΦΠΑ 13% στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων στα νομικά πρόσωπα και στα φυσικά πρόσωπα με τρία ή περισσότερα εκμισθωμένα ακίνητα | 0 | 27 |
Β | Παρεμβάσεις στο σκέλος των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης | -754 | -1.397 |
1 | Αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των ιατρών του ΕΣΥ | -92 | -65 |
2 | Μισθολογικές παρεμβάσεις για στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων | -59 | -59 |
3 | Επέκταση επιδόματος μητρότητας από τους 6 στους 9 μήνες για τους υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα από το 2023 και στους 9 μήνες για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες από το 2024 | -64 | -104 |
4 | Αύξηση των επιδομάτων αναπηρίας του ΟΠΕΚΑ και του ΕΦΚΑ κατά 8% | -63 | -95 |
5 | Αναμόρφωση μισθολογίου στον δημόσιο τομέα | -50 | -906 |
6 | Αύξηση συντάξεων ειδικών κατηγοριών που καταβάλλονται από το ΓΛΚ | -5 | -56 |
7 | Αύξηση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος κατά 8% | -4 | -43 |
8 | Μόνιμη απαλλαγή των πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη | 0 | -38 |
9 | Θεσμοθέτηση του youth pass για κάθε νέο ηλικίας 18 και 19 ετών για μεταφορές και πολιτιστικές και τουριστικές δραστηριότητες | -30 | -30 |
10 | Εφάπαξ οικονομική ενίσχυση από 200 έως 300 ευρώ σε συνταξιούχους που δεν έλαβαν αύξηση στις συντάξεις τους το 2023 λόγω προσωπικής διαφοράς τον Μάρτιο του 2023 | -280 | 0 |
11 | Έκτακτη οικονομική ενίσχυση από 100 έως 200 ευρώ σε 750.000 περίπου συνταξιούχους που λαμβάνουν προσωπική διαφορά τον Δεκέμβριο του 2023 | -107 | 0 |
12 | Αύξηση πτητικού επιδόματος για τους πιλότους και τα πληρώματα των πυροσβεστικών αεροσκαφών | -0,4 | -0,7 |
Συνολικό Δημοσιονομικό Κόστος των Παρεμβάσεων (Α+Β) | -1.314 | -2.137 | |
Σημείωση: το θετικό πρόσημο (+) δηλώνει αύξηση εσόδου ή μείωση δαπάνης και το αρνητικό πρόσημο (-) δηλώνει μείωση εσόδου ή αύξηση δαπάνης. Επιπλέον των ανωτέρω, σημειώνεται ότι η αύξηση των συντάξεων με βάση την αύξηση του ΑΕΠ και του πληθωρισμού | |||
υπολογίζεται σε 904 εκατ. ευρώ το 2023 και επιπλέον 420 εκατ. ευρώ το 2024. Επιπλέον, δεν περιλαμβάνονται τα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης και των φυσικών καταστροφών που παρουσιάζονται στη συνέχεια. |