Με βάση τα όσα είπε τρεις μέρες νωρίτερα η πρόεδρος της Commission, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ετοιμάζονται μια λύση για τη συγκράτηση της τιμής του φυσικού αερίου η οποία είναι 10πλάσια από ό,τι ένα χρόνο πριν και μια διαρθρωτική αλλαγή για την αγορά ηλεκτρικού ρεύματος σε μια προσπάθεια εξομάλυνσης της ενεργειακής κρίσης.

Σε ό,τι αφορά το ηλεκτρικό ρεύμα η αλλαγή θα είναι η αποσύνδεση της τιμής του φυσικού αερίου από τις χονδρικές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος πανευρωπαϊκά. Να τιμολογείται δηλαδή η κιλοβατώρα ανάλογα με το ποσοστό που συμμετέχει κάθε μέθοδος παραγωγής στην παραγωγή της. Με άλλα λόγια στο μίγμα το οποίο διαμορφώνει την τελική τιμή να συμμετέχει αναλογικά το -φθηνό- ρεύμα που παράγεται από ΑΠΕ (αιολική, ηλιακή ενέργεια), το ακόμη φθηνότερο που παράγεται από υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις μαζί με το ρεύμα που παράγεται από άνθρακα και λιγνίτη και φυσικό αέριο. Αν περάσει αυτή η λύση, θα δούμε τις χονδρικές τιμές του ρεύματος να μειώνονται αυτόματα, ακόμη και αν η τιμή του φυσικού αερίου συνεχίσει την ανοδική της πορεία.

Επιβολή πλαφόν

Η δεύτερη κρίσιμη παρέμβαση που θα εξεταστεί είναι η πανευρωπαϊκή επιβολή μιας ανώτατης τιμής (πλαφόν) στο φυσικό αέριο που έχουν βάλει στο τραπέζι από την άνοιξη η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία. Το κρίσιμο ερώτημα είναι πώς θα εφαρμοστεί ένα τέτοιο πλαφόν. Υπάρχουν δύο εκδοχές :

* Στην πρώτη είναι το πλαφόν να επιβληθεί στην τιμή αγοράς του καυσίμου. Να μην υπάρχει δηλαδή καμία ευρωπαϊκή χώρα που να αγοράζει πάνω από την τιμή που θα οριστεί. Η λύση αυτή θα κόψει την όρεξη της Ρωσίας να χειραγωγεί την τιμή γεμίζοντας τα ταμεία της με τις ανατιμήσεις που υποβάλλει με τη μειωμένη ροή του καυσίμου προς την Ευρώπη. Υποστηρίζεται από όλες τις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου (και την Ελλάδα) αφού δεν θα έχει δημοσιονομικό κόστος και θα εξομαλύνει αυτόματα τις τιμές στις εθνικές αγορές, οι οποίες σήμερα παρακολουθούν το φυσικό αέριο να κοστίζει όλο και περισσότερο απαιτώντας πρόσθετα μέτρα στήριξης. Ωστόσο έχει το μεγάλο μειονέκτημα ότι θα δημιουργήσει προβλήματα επάρκειας σε μεγάλες οικονομίες όπως της Γερμανίας και της Ιταλίας, οι οποίες είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένες από το ρωσικό φυσικό αέριο.

* Η δεύτερη εκδοχή είναι το πλαφόν να επιβληθεί στην τιμή αγοράς του φυσικού αερίου από τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας. Να επιδοτούν δηλαδή τα κράτη τους παραγωγούς ενέργειας για το κομμάτι της τιμής πάνω από το ανώτατο όριο που θα συμφωνηθεί. Αυτή η εκδοχή έχει τεράστιο δημοσιονομικό κόστος για άγνωστο διάστημα, κάτι που λίγες χώρες στην Ε.Ε. μπορούν να αντέξουν αυτή τη στιγμή. Εκτός και αν αναζητηθεί μια κοινή ευρωπαϊκή λύση ανάλογη του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ενέργειας που είχε προτείνει η Γαλλία τον Μάρτιο και το οποίο απορρίφθηκε χωρίς δεύτερη συζήτηση κυρίως από τη Γερμανία αλλά και τις υπόλοιπες βόρειες χώρες.

Εντός ορίων

Ο πρωθυπουργός κατά το χθεσινό Υπουργικό Συμβούλιο επιχείρησε να μειώσει τις προσδοκίες, όταν αναφερόμενος στα μέτρα που θα ανακοινωθούν στη ΔΕΘ είπε χαρακτηριστικά ότι «εξαντλούμε τα δημοσιονομικά περιθώρια, αλλά δεν τα καταργούμε». Με τον τρόπο αυτό ο κ. Μητσοτάκης υπενθύμισε σε όλους ότι ένας δημοσιονομικός εκτροχιασμός είναι μη αποδεκτός τη στιγμή που η χώρα αγωνίζεται ακόμη να ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα σε ένα δυσμενές περιβάλλον αύξησης του κόστους χρήματος.

Πολιτικά, η δήλωση του πρωθυπουργού μπορεί να εξηγηθεί και από το γεγονός ότι η λύση που θα αποφασιστεί στις 9/9, μία μέρα πριν από τις εξαγγελίες της ΔΕΘ, θα αρχίσει να εφαρμόζεται στην καλύτερη περίπτωση από τις αρχές του 2023. Αν μάλιστα συμφωνηθεί η δεύτερη εκδοχή για το πλαφόν στο φυσικό αέριο, οι χώρες με υψηλό χρέος όπως η Ελλάδα θα είναι αποκλεισμένες για δημοσιονομικούς λόγους. Ολα αυτά βέβαια χωρίς να υπολογιστεί και το ενδεχόμενο η λύση να αναβληθεί από το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας για τον επόμενο ή τον μεθεπόμενο μήνα.

Τα οφέλη

Το ιδανικό σενάριο για την Ελλάδα θα είναι η υιοθέτηση της πρώτης εκδοχής του πλαφόν, δηλαδή στην τιμή που θα αγοράζεται το φυσικό αέριο από τα σύνορα της Ε.Ε. Σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα έχει το πλεονέκτημα ότι είναι λιγότερο από πολλές άλλες χώρες εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο και έχει εκπονήσει σχέδιο ώστε να καλύψει και το ενδεχόμενο πλήρους διακοπής της τροφοδοσίας από τη Μόσχα. Από την αρχή του χρόνου η χώρα έχει επιδοτήσει τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και υγρών καυσίμων με πάνω από 6 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 3,4 δισ. έχουν καλυφθεί από την υπέρβαση των εσόδων του Προϋπολογισμού. Αν μέσω του «ιδανικού σεναρίου» οι ανάγκες για επιδοτήσεις μειωθούν στο μισό, θα δημιουργηθεί επιπλέον δημοσιονομικός χώρος ύψους 1,7 δισ. ευρώ για τον επόμενο χρόνο. Αν από τα χρήματα αυτά το 1 δισ. έχει μόνιμο χαρακτήρα (μείωση της ανεργίας, περιορισμός της φοροδιαφυγής, ανάπτυξη), όπως υπολογίζουν στο ΥΠΟΙΚ, το ποσό αυτό μπορεί να μετατραπεί σε μόνιμες παρεμβάσεις από το 2023.

Ειδήσεις σήμερα