Με τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν θεσπίζονται κανόνες πλήρους διαφάνειας και μετρήσιμης αποτελεσματικότητας στο ασφαλιστικό σύστημα.

«Κανείς στο μέλλον δεν θα μπορεί να κρύβει τις αιτήσεις συνταξιοδότησης» δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννης Βρούτσης, δίδοντας τα αποκαλυπτικά στοιχεία του συστήματος «Ατλας» στη δημοσιότητα με τα οποία φωτίζονται για πρώτη φορά οι συντάξεις που έμεναν στα συρτάρια των Ταμείων.

Βασικά σημεία

Τα στοιχεία θα ανανεώνονται και θα δημοσιοποιούνται σε μηνιαία βάση από εδώ και στο εξής και το ενδιαφέρον τους παρουσιάζεται σε τρεις παραμέτρους:

* Πρώτον, στις νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβάλλουν οι ασφαλισμένοι και αν αυτές μειώνονται ή αυξάνονται.

* Δεύτερον, στον αριθμό των εκκρεμών αιτήσεων, όσων δηλαδή δεν έχουν πάρει οριστική σύνταξη, με έμφαση σε αυτές που θεωρούνται ληξιπρόθεσμες και καθυστερούν πάνω από 90 μέρες, με πάρα πολλές να φτάνουν ως και 3 χρόνια.

* Τρίτον, στο κόστος πληρωμής των εκκρεμών συντάξεων, που συνιστά ένα κρυφό χρέος για το ασφαλιστικό.

Ακτινογραφία

Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνει η πρώτη έκθεση «Ατλας»:

1 Από Ιανουάριο ως Σεπτέμβριο του 2020 έχουν υποβληθεί 116.508 νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης και η πρόβλεψη που κάνει ο διοικητής του e-ΕΦΚΑ, Χρήστος Χάλαρης, είναι ότι θα φτάσουν στις 160.000 στο τέλος του 2020. Αν συνυπολογιστούν οι αιτήσεις του 2019 και του 2018, τότε στην τριετία 2018, 2019 και 2020 προκύπτουν 478.557 νέες συνταξιοδοτήσεις στο ασφαλιστικό σύστημα, ενώ οι μελέτες για τη βιωσιμότητά του έχουν πάρει ως παραδοχή λιγότερες από 90.000 συνταξιοδοτήσεις κατ’ έτος!

Ο λόγος για τον οποίο το ασφαλιστικό σύστημα βγάζει περισσότερους συνταξιούχους απ’ όσους έχει προβλέψει έχει να κάνει αφενός με όσους έχουν θεμελιωμένα δικαιώματα και σπεύδουν στην έξοδο για να αποφύγουν νέες αυξήσεις ορίων ηλικίας μετά το 2022, αλλά και με ένα μεγάλο ποσοστό συντάξεων λόγω θανάτου. Σε κάθε περίπτωση πάντως οι συντάξεις λόγω γήρατος είναι ο κανόνας, και ο λόγος που οι ασφαλισμένοι τρέχουν να προλάβουν την έξοδο είναι γιατί τα όρια ηλικίας ως τις 31/12/2021 παραμένουν για πολλούς ασφαλισμένους κάτω από τα 62 και τα 67, ενώ όσοι δεν θα έχουν κατοχυρώσει ευνοϊκότερο καθεστώς θα οδηγηθούν από το 2022 για σύνταξη στα 62 με 40 έτη και στα 67 με λιγότερα. Από το 2024, δε, οι μελέτες δείχνουν νέα αύξηση ανά 1 έτος στα όρια ηλικίας.

2 Οι εκκρεμείς συντάξεις (με νέες και κυρίως με παλιές αιτήσεις του 2019, 2018 και του 2017) που δεν είχαν πάρει οριστική απόφαση ήταν 163.224 ως τον Σεπτέμβριο του 2020 (έναντι 147.800 τον ίδιο μήνα του 2019). Από αυτές οι 133.354 αιτήσεις ήταν ληξιπρόθεσμες με καθυστέρηση απονομής άνω των 90 ημερών και ως 3 ετών (έναντι 113.340 καθυστερούμενων συντάξεων τον Σεπτέμβριο του 2019).

Ο ρυθμός απονομής συντάξεων όμως έχει αυξηθεί -σχεδόν υπερδιπλασιάστημε τους τελευταίους μήνες- και παρά την πανδημία στο διάστημα Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2020 απονεμήθηκαν 109.552 συντάξεις (προσωρινές και οριστικές), ενώ το ίδιο διάστημα του 2019 είχαν απονεμηθεί 88.091 συντάξεις. Υπάρχει δηλαδή αύξηση των απονομών συντάξεων κατά 21.461 στο πρώτο εννεάμηνο του 2020, έναντι του 2019. Για δε τον Σεπτέμβριο του 2020 υπάρχει ρεκόρ αποφάσεων με 19.632 συντάξεις. από 9.756 το Σεπτέμβριο του 2019.

3 Το κόστος για την πληρωμή όλων των εκκρεμών συντάξεων (163.224) για τον Σεπτέμβριο φτάνει στα 619,8 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 608,16 εκατ. ευρώ είναι το κόστος πληρωμής για τις 133.354 ληξιπρόθεσμες συντάξεις. Το ποσό αυτό θα μετακυλίεται από μήνα σε μήνα και θα αυξομειώνεται ανάλογα με το πόσες μπαίνουν σε καθυστέρηση 90 ημερών και πόσες βγαίνουν από τη λίστα αναμονής.

Αύξηση

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι η δραστική αύξηση των απονομών δεν έχει ακόμη μεταφραστεί σε μείωση του πλήθους των εκκρεμών αιτήσεων, που εμφανίζονται αυξημένες κατά 10% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2019, εξαιτίας δύο εξωγενών, απρόβλεπτων παραγόντων που αφορούν στη μεγάλη αύξηση κατά 18% των νέων αιτήσεων συνταξιοδότησης το τελευταίο τετράμηνο του 2019 σε σχέση με το αντίστοιχο του 2018, και στην πανδημία του κορονοϊού, με αποτέλεσμα να ολοκληρωθούν περίπου 15.600 λιγότερες αιτήσεις στο τρίμηνο Μαρτίου-Μαΐου 2020.

Οι αριθμοί των συντάξεων

Νέες αποφάσεις

• 94.961 στο 9μηνο του 2020
• 72.563 στο 9μηνο του 2019
• Αύξηση 23,6%

Νέες αιτήσεις

• 116.508 στο 9μηνο 2020 (πρόβλεψη για 160.000 τέλος του 2020)
• 119.826 στο 9μηνο 2019 (164.230 τέλος του 2019)
• Μείωση 3% (9μηνο)

Συντάξεις σε καθυστέρηση

Σύνολο

• 163.224 συντάξεις στο 9μηνο 2020
• 147.800 συντάξεις στο 9μηνο 2019
• Αύξηση 10%

Άνω 90 ημερών

• 133.354 συντάξεις στο 9μηνο 2020
• 113.340 συντάξεις στο 9μηνο 2019
• Αύξηση 15%

(*) Εκτός διεθνών συντάξεων

Από την έντυπη έκδοση