Τα υλικά, αντί να καταλήξουν σε κάδο απορριμμάτων, μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε μετατρέποντάς τα σε εξαιρετικής ποιότητας φυτόχωμα, το κομπόστ, μέσω της διαδικασίας της κομποστοποίησης.

Η κομποστοποίηση είναι ένας φυσικός τρόπος κατά τον οποίο φυτικά και οργανικά υπολείμματα μετατρέπονται σε φυτόχωμα μέσω μια αερόβιας (παρουσία οξυγόνου) βιολογικής διαδικασίας (ζύμωση).

Στα παραπάνω υλικά που προέρχονται από το λαχανόκηπό μας, μπορούμε να προσθέσουμε και οργανικά υπολείμματα που προέρχονται από την κουζίνα μας, όπως υπολείμματα φρούτων (φλούδες), υπολείμματα τροφίμων που δεν περιέχουν λίπη ή λάδια, υπολείμματα από τσάι ή καφέ, τσόφλια αβγών, τη στάχτη από το τζάκι ή την ξυλόσομπα.

Ολα τα παραπάνω φυτικά υπολείμματα από το λαχανόκηπο και τον κήπο και οργανικά υπολείμματα από την κουζίνα τα τοποθετούμε σε ειδικό χώρο τον οποίο μπορούμε να κατασκευάσουμε, χρησιμοποιώντας υλικά όπως σανίδες ξύλου, μεταλλικό πλέγμα, τσιμεντόλιθους κ.λπ., ή απλώς να προμηθευτούμε. Στο εμπόριο υπάρχουν κομποστοποιητές διαφόρων μεγεθών και τύπων, ανάλογα με την περίπτωση και το χώρο στον οποίο θα τοποθετηθούν (κήπος ή μπαλκόνι). Ο κομποστοποιητής θα πρέπει να είναι ευρύχωρος για να επιτρέπει την εύκολη ανάδευση των υλικών.

Για να διασφαλίσουμε την επιτυχία της διαδικασίας ζύμωσης, θα πρέπει να προσέξουμε να τηρήσουμε τις παρακάτω προδιαγραφές:

1. Τα υπολείμματα που θα προσθέσουμε για κομποστοποίηση θα πρέπει να είναι καλά τεμαχισμένα σε πολύ μικρά κομμάτια.
2. Να υπάρχει αναλογία μεταξύ χλωρών (πράσινων) και ξερών (καφέ) υπολειμμάτων. Αυτή η αναλογία ρυθμίζει τα ποσοστά αζώτου και άνθρακα (ιδανική σχέση 30:1), στοιχεία απαραίτητα για την εξέλιξη της διαδικασίας. Η σωστή αναλογία χλωρών και ξερών υπολειμμάτων βοηθά και στην ύπαρξη υγρασίας (ιδανική υγρασία 55%-65%), που είναι επίσης απαραίτητη για την ομαλή κομποστοποίηση. Εάν η υγρασία των υλικών είναι μικρή, θα πρέπει να διαβρέχουμε τα υπολείμματα με νερό κάθε 3-4 ημέρες. Εάν είναι μεγαλύτερη από την ιδανική, θα πρέπει να προσθέσουμε ξερά υλικά.
3. Η ύπαρξη οξυγόνου στο εσωτερικό των υπολειμμάτων είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας που βοηθά στην ανάπτυξη των μικροοργανισμών που θα συμβάλουν στη ζύμωση και την ολοκλήρωση της κομποστοποίησης. Για αυτό το λόγο είναι σημαντικό να αερίζουμε τα υλικά μας αναδεύοντάς τα τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα.
4. Σημαντική είναι η διατήρηση της θερμοκρασίας στο εσωτερικό του σωρού, η οποία πρέπει να κυμαίνεται γύρω στους 50^οC. Η θερμοκρασία, μαζί με το οξυγόνο, αποτελεί παράγοντα που βοηθά επίσης στην ανάπτυξη και τη λειτουργία των μικροοργανισμών που θα ολοκληρώσουν τη ζύμωση.
5. Η προσθήκη στο σωρό των υλικών πρέπει να γίνεται σε στρώσεις. Τα υλικά πρέπει να πιέζονται ελαφρώς μετά την τοποθέτησή τους στο σωρό. Η προσθήκη ενός στρώματος με χώμα ή κοπριά κάθε 5-6 στρώσεις (50 cm) υλικών θα βοηθήσει στη διαδικασία και τη δομή του τελικού προϊόντος.

Η διαδικασία της κομποστοποίησης ολοκληρώνεται μετά από τρεις έως τέσσερις μήνες. Το καλοκαίρι ολοκληρώνεται γρηγορότερα λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, ενώ το χειμώνα μπορεί να διαρκέσει λίγο περισσότερο. Το κομπόστ έχει πάρει την τελική του μορφή όταν δεν μπορείς να αναγνωρίσεις υλικά που αρχικά προστέθηκαν στο σωρό, έχει σκούρο καφέ χρώμα, μυρωδιά βρεγμένου χώματος, είναι ελαφρύ και θρυμματίζεται εύκολα.

Πριν από τη χρήση του, καλό είναι να κοσκινίσουμε το υλικό μας. Το τελικό προϊόν της κομποστοποίησης μπορούμε είτε να το χρησιμοποιήσουμε άμεσα, εμπλουτίζοντας με αυτό το λαχανόκηπό μας, είτε να το ενσακίσουμε και να το αποθηκεύσουμε για μελλοντική χρήση. Τέλος, καλό θα ήταν, πριν από τη χρήση του, να το απολυμάνουμε με φυσικό τρόπο, χρησιμοποιώντας την ενέργεια του ήλιου (ηλιαπολύμανση).

Το φυτόχωμα που προέρχεται από τη διαδικασία της κομποστοποίησης είναι ένα εξαιρετικής ποιότητας, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά υλικό, που όταν προστίθεται στο έδαφος ή όταν χρησιμοποιείται σε εδαφικά μίγματα, βελτιώνει τη γονιμότητα, τη δομή και την υδατοϊκανότητά τους.

Η κομποστοποίηση είναι μια φιλική προς το περιβάλλον μέθοδος διαχείρισης υπολειμμάτων, έχει αποτελέσματα στην οικονομία του νοικοκυριού μας, καθώς μας γλιτώνει από τα έξοδα της αγοράς λιπασμάτων, συμβάλλει στη μείωση του όγκου των υλικών που απορρίπτουμε στους κάδους απορριμμάτων του δήμου, και είναι απλή διαδικασία που ο καθένας από εμάς μπορεί να εφαρμόσει στον κήπο ή στο μπαλκόνι του.