«Η μεταρρύθμιση αυτή έρχεται να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό, το οποίο υπάρχει στην επιχειρηματική δραστηριότητα και πλήττει κυρίως όσους βρίσκονται στο ξεκίνημα της επιχειρηματικής τους δράσης», τονίζει σε συνέντευξή του στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ο υφυπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, κ. Γιώργος Ζαββός, και συνεχίζει: «Κύριοι ωφελημένοι θα είναι οι νέοι, καθώς ο νόμος τούς δίνει τη δυνατότητα να πάρουν δάνεια μέχρι ένα συγκεκριμένο ποσό, για να εκπαιδευτούν, να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση και να πραγματοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους».

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο «Ηρακλής», που θα βοηθήσει τις τράπεζες να απαλλαγούν από «κόκκινα» δάνεια, ύψους 30 δισ. ευρώ, σε συνδυασμό με τα μέτρα κοινωνικής πολιτικής που αναλαμβάνει η κυβέρνηση για την προστασία του αδύναμου δανειολήπτη, αποτελεί κομβικό παράγοντα για την αποφυγή ενός «κύματος» πλειστηριασμών.

Πώς σχολιάζετε την κριτική της αντιπολίτευσης ότι το σχέδιο «Ηρακλής» οδηγεί σε… λαίλαπα πλειστηριασμών; Αξίζει να σημειωθεί πως οι τράπεζες έχουν ήδη προαναγγείλει μπαράζ ρευστοποιήσεων για τους επόμενους μήνες και, μάλιστα, ανεξαρτήτως αξίας ακινήτου, ενώ από αρχές Μαΐου παύει και η προστασία της πρώτης κατοικίας.

Ο «Ηρακλής» είναι ένας νόμος που στοχεύει στη δραστική μείωση των «κόκκινων» δανείων των τραπεζών έως και κατά 30 δισ. ευρώ ή κατά 40% του συνολικού όγκου που έχουν σήμερα στα χαρτοφυλάκιά τους. Ενας από τους κυριότερους στόχους είναι να απελευθερώσει κεφάλαια από τις τράπεζες ώστε αυτές να δώσουν ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, στον Ελληνα πολίτη, στον μικροεπιχειρηματία. Για μία δεκαετία, κατά την οποία δεν υπήρξε ούτε σχέδιο ούτε αποτελεσματική δράση για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, ο Ελληνας πολίτης στερήθηκε αυτή τη ρευστότητα. Οπως έχουμε πει αρκετές φορές, o «Ηρακλής» δεν αλλάζει στο ελάχιστο τη νομική θέση του ευσυνείδητου δανειολήπτη. Επίσης, μπορούμε να πούμε ότι τη βελτιώνει άμεσα και έμμεσα. Γιατί με τον «Ηρακλή» οι τράπεζες είναι πλέον υποχρεωμένες να στραφούν πιο αποτελεσματικά κατά των συστηματικών κακοπληρωτών, των μπαταξήδων. Επίσης, με την ανάθεση της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων σε μη τραπεζικούς φορείς, δηλαδή σε διαχειριστές «κόκκινων» δανείων, παρέχεται η δυνατότητα για εξατομικευμένες ρυθμίσεις για τους βιώσιμους και ευσυνείδητους δανειολήπτες. Γιατί οι διαχειριστές δεν δεσμεύονται από τους εποπτικούς κανόνες που έκαναν διστακτικές τις τράπεζες να βρουν λύσεις, ώστε να μπορούν να προχωρήσουν σε αναδιαρθρώσεις προς όφελος των δανειοληπτών και έτσι να διασωθεί σημαντικός επιχειρηματικός και κοινωνικός ιστός. Με άλλα λόγια, αντίθετα με αυτά που διατείνονται άκριτα ορισμένοι, τόσο ο «Ηρακλής» όσο και η κυβέρνηση έχουν ως πρώτη φροντίδα τη διάσωση αυτών που μπορούν να διασωθούν. Εν κατακλείδι, θα ήθελα να σημειώσω ότι είναι και για το ίδιο το συμφέρον των διαχειριστών να βρουν λύσεις για τους βιώσιμους δανειολήπτες αντί να καταφεύγουν στις δαπανηρές και μακροχρόνιες διαδικασίες της ρευστοποίησης. Επίσης, ο «Ηρακλής», σε συνδυασμό με τα μέτρα κοινωνικής πολιτικής που αναλαμβάνει η κυβέρνηση για την προστασία του αδύναμου δανειολήπτη, αποτελεί κομβικό παράγοντα για την αποφυγή ενός κύματος πλειστηριασμών.

Θα ήθελα να προσθέσω εδώ ότι η δραστηριότητα των διαχειριστών (servicers), οι οποίοι θα αναλάβουν τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, αδειοδοτείται και εποπτεύεται από την Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ υπάρχει αυστηρό νομικό πλαίσιο που προστατεύει τα δικαιώματα του δανειολήπτη. Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ώστε στο άμεσο μέλλον να υπάρξει ένα σύγχρονο και ενοποιημένο πλαίσιο πτωχευτικών διαδικασιών και όχι οι πολυπληθείς πλατφόρμες που οδηγούν σε αλυσιτελείς καταστάσεις.

Πόσα νέα δάνεια θα μπορούσαν να δώσουν οι τράπεζες, έχοντας… ξεκαθαρίσει -μέσω «Ηρακλή»- «κόκκινα» δάνεια, ύψους άνω των 30 δισ. ευρώ;

Οπως πολύ καλά γνωρίζετε, είναι δύσκολο να πούμε με σιγουριά ποιοι θα είναι οι πραγματικοί αριθμοί. Στην έκθεση που δημοσίευσε πριν από λίγες μέρες η JP Morgan εκτιμά ότι έως το 2022 οι τέσσερις συστημικές τράπεζες θα έχουν χορηγήσει στην ελληνική οικονομία νέα δάνεια ύψους 70 δισ. ευρώ. Η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται με πολύ γρηγορότερους ρυθμούς λόγω της πολιτικής αλλαγής, ενώ το τραπεζικό σύστημα αποκτά την εμπιστοσύνη του κόσμου αλλά και των επενδυτών, καθώς οι καταθέσεις επιστρέφουν, ενώ οι τιμές των τραπεζών έχουν τουλάχιστον διπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι. Η συμβολή του «Ηρακλή», λοιπόν, είναι καθοριστική όχι μόνο για να συνεχιστεί αυτή η πορεία, αλλά και για να επιταχυνθεί. Αυτό είναι κάτι που έχουν επισημάνει όλοι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί αλλά και επενδυτικές τράπεζες και οίκοι αξιολόγησης σε εκθέσεις τους για το τραπεζικό σύστημα. Τα «δώρα» του «Ηρακλή», όμως, δεν σταματούν στην παροχή ρευστότητας. Πρώτον, ο «Ηρακλής» έπαιξε και θα συνεχίζει να παίζει καθοριστικό ρόλο στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας. Δεύτερον, ο «Ηρακλής» θα αποτελέσει το εφαλτήριο για την προσέλκυση επενδυτών, καθώς δίνει την ευκαιρία σε εκείνους που θα αγοράσουν τα ομόλογα των τιτλοποιήσεων να γνωρίσουν καλύτερα την ελληνική οικονομία και να επενδύσουν σε αυτήν. Τέλος, ο «Ηρακλής» δίνει ένα ηχηρό μήνυμα στους επενδυτές ότι η χώρα αλλάζει σελίδα και υλοποιεί εμπροσθοβαρείς μεταρρυθμίσεις, οι οποίες έμειναν για χρόνια στο συρτάρι.

Η μηδενική στάθμιση κινδύνου (zero risk weighted asset) φαίνεται πως είναι η μοναδική εκκρεμότητα του σχεδίου «Ηρακλής». Πώς εξελίσσονται οι σχετικές διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους;

Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) θα εξετάσει την κάθε τιτλοποίηση που θα ενταχθεί στον «Ηρακλή» ξεχωριστά. Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι ο SSM είναι ένθερμος υποστηρικτής του σχεδίου «Ηρακλής» και έχει παροτρύνει εδώ και μήνες όλες τις ελληνικές συστημικές τράπεζες να ενταχθούν στο σχήμα.

Παρά τις διαβεβαιώσεις των τραπεζών ότι σταδιακά θα ανοίγει η «κάνουλα» των χρηματοδοτήσεων, πολλά νοικοκυριά, αλλά και επιχειρήσεις, που εμφανίζονται στον Τειρεσία, θα συνεχίσουν να έχουν πρόβλημα πρόσβασης σε ρευστότητα. Αυτοί θα μπορούν να ωφεληθούν από τον θεσμό των μικροπιστώσεων;

Ο τεράστιος όγκος των «κόκκινων» δανείων, ο οποίος αποτελεί προϊόν τόσο της οικονομικής κρίσης αλλά και της απουσίας μίας συστημικής λύσης για το ζήτημα, στέρησε στον Ελληνα πολίτη και επιχειρηματία την πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό. Παράλληλα, εξοστράκισε από την παραγωγική διαδικασία κυρίως τους νέους επιχειρηματίες. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης ήταν η στασιμότητα της επιχειρηματικότητας. Το σχέδιο «Ηρακλής», το οποίο υλοποίησε με ταχύτητα και επάρκεια το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και χωρίς να πληρώσει ο Ελληνας φορολογούμενος, αντιμετωπίζει με ένα συστημικό σχέδιο εμβέλειας το πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων. Παράλληλα όμως με τον «Ηρακλή», το υπουργείο Οικονομικών σχεδίασε και θα φέρει προς ψήφιση στη Βουλή τις επόμενες εβδομάδες νομοσχέδιο για τις μικροπιστώσεις. Το νομοσχέδιο αυτό απευθύνεται κυρίως στις ευάλωτες εκείνες ομάδες, οι οποίες σήμερα δεν έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό και σε πολλές περιπτώσεις είναι έρμαια των τοκογλύφων. Απευθύνεται επίσης στις νεοφυείς επιχειρήσεις. Η μεταρρύθμιση αυτή – έρχεται να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό το οποίο υπάρχει στην επιχειρηματική δραστηριότητα και πλήττει κυρίως όσους βρίσκονται στο ξεκίνημα της επιχειρηματικής τους δράσης, καθώς ένα από τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολύ μικρές επιχειρήσεις είναι η πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό. Ο νόμος των μικροπιστώσεων έχει βαθύ κοινωνικό χαρακτήρα. Κύριοι ωφελημένοι θα είναι οι νέοι, καθώς ο νόμος τούς δίνει τη δυνατότητα να πάρουν δάνεια μέχρι ένα συγκεκριμένο ποσό για να εκπαιδευτούν, να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση και να πραγματοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους. Πραγματικά θεωρώ ότι θα αποτελέσει μία ρηξικέλευθη μεταρρύθμιση με βλέμμα στο μέλλον, καθώς ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη ζήτηση για νέες εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης που παρατηρείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

«Θα δημιουργηθεί αξιόπιστο πλαίσιο λειτουργίας όλων των παραγόντων της κεφαλαιαγοράς»

Ποιες είναι οι δικλίδες ασφαλείας που θα θέσει η κυβέρνηση στο νομοσχέδιο για την κεφαλαιαγορά, έτσι ώστε να μην επαναληφθούν φαινόμενα τύπου «Folli Follie»;

Προτεραιότητα της κυβέρνηση είναι η επανεκκίνηση του χρηματοπιστωτικού τομέα, του οποίου σημαντικό μέρος είναι η κεφαλαιαγορά. Ωστόσο, το πρόσφατο σκάνδαλο της «Folli Follie» κλόνισε βαθύτατα την εμπιστοσύνη του επενδυτικού κοινού στο χρηματιστήριο. Γι’ αυτό και το υπουργείο Οικονομικών πήρε άμεσα μέτρα και με την τροπολογία που κατέθεσε τον Νοέμβριο ενίσχυσε σημαντικά τις εξουσίες της κεφαλαιαγοράς με θεσμική θωράκιση και σημαντικές εξουσίες, οι οποίες προβλέπουν ακόμα και τη δυνατότητα αντικατάστασης των μελών του διοικητικού συμβουλίου των εισηγμένων επιχειρήσεων, όταν συντρέχουν συγκεκριμένες συνθήκες. Πέραν αυτού, η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη στις αμέσως επόμενες βδομάδες να φέρει στη Βουλή νομοσχέδιο με δύο πόλους. Ο πρώτος πόλος θα ενισχύει σημαντικά την εταιρική διακυβέρνηση της ίδιας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς που θα πρέπει σύντομα να εξοπλιστεί με εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας, με πλήρες φάσμα εξουσιών, μέσων και ποινών. Ο δεύτερος πόλος αφορά τον εκσυγχρονισμό της εταιρικής διακυβέρνησης των εισηγμένων εταιριών, οι οποίες θα πρέπει να έχουν μεταξύ άλλων μία αποτελεσματική επιτροπή ελέγχου των διοικητικών τους συμβουλίων. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα αξιόπιστο πλαίσιο λειτουργίας όλων των παραγόντων της κεφαλαιαγοράς, οι οποίοι θα διασφαλίζουν ότι οι εταιρίες που εισάγονται στη χρηματιστηριακή αγορά θα πληρούν όλους εκείνους τους κανόνες που θα διασφαλίζουν τη διαφάνεια για τους επενδυτές που εμπιστεύονται τους πόρους τους στο ελληνικό χρηματιστήριο. Σημαντική προσοχή θα πρέπει να δοθεί στη λειτουργία των ορκωτών λογιστών, οι οποίοι αποτελούν κρίσιμους παράγοντες της εύρυθμης λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς. Γνωρίζουμε έστω και εμπειρικά ότι στην περίπτωση του γνωστού σκανδάλου της «Folli Follie» απέτυχε το σύστημα, γι’ αυτό είναι κρίσιμο να ανακτηθεί επειγόντως η αξιοπιστία του.

«Δεν αποτελεί απλώς οικονομική προτεραιότητα αλλά ανάγκη επιβίωσης»

Τέλος, η κυβέρνηση φέρεται να δίνει μεγάλο βάρος στην «πράσινη» ανάπτυξη. Μιλήστε μας λίγο για αυτό.

Καθημερινά βλέπουμε το ζήτημα της «πράσινης» ανάπτυξης να λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερη σημασία τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο, καθώς οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι πλέον ορατές. Η μετάβαση της ελληνικής οικονομίας σε ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης δεν αποτελεί απλώς οικονομική προτεραιότητα αλλά ανάγκη επιβίωσης. Το υπουργείο Οικονομικών, το οποίο έχει και την ευθύνη για το θέμα της «πράσινης» χρηματοδότησης (green finance) που αφορά τον τραπεζικό και χρηματιστηριακό τομέα, καθώς και εκείνον της ιδιωτικής ασφάλισης, έχει ήδη αναλάβει δράσεις προς την κατεύθυνση αυτή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το νομοσχέδιο για την εταιρική διακυβέρνηση, το οποίο θα καταθέσουμε σύντομα και στο οποίο θα περιλαμβάνονται πρωτοποριακές διατάξεις που υποχρεώνουν τις εισηγμένες εταιρίες να αναρτούν στην ιστοσελίδα της επιχείρησης μεταξύ άλλων την πολιτική βιώσιμης ανάπτυξης που ακολουθεί η επιχείρηση τόσο στη δική της λειτουργία όσο και στις επενδυτικές της επιλογές. Επιπλέον, το νομοσχέδιο θα προβλέπει ότι ο εσωτερικός έλεγχος της εταιρίας θα πρέπει να παρακολουθεί την πολιτική βιώσιμης χρηματοοικονομικής ανάπτυξης της επιχείρησης. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι η ατζέντα βιώσιμης ανάπτυξης που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση σηματοδοτεί μια κατ’ ανάγκην κολοσσιαία μετατόπιση χρηματοδοτικών πόρων σε νέους πράσινους τομείς. Γι’ αυτό οι τράπεζες και το χρηματιστήριο θα πρέπει να είναι πλήρως προετοιμασμένοι ώστε να διαδραματίσουν το ρόλο τους σε αυτή την τεράστια μετάβαση προς την πράσινη οικονομία.

Από το ένθετο Οικονομία του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής