Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, έπειτα από επείγουσα συνεδρίαση την Παρασκευή, πρόσθεσε τη Β.1.1.529 στη λίστα με τις «μεταλλάξεις ανησυχίας» και της έδωσε το όνομα «Ομικρον» από το γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου. Οι πρώτες ενδείξεις υποδηλώνουν ότι η παραλλαγή αυτή επιφέρει μεγαλύτερο κίνδυνο επαναμόλυνσης, σε σύγκριση με τις άλλες μεταλλάξεις.

Επιστήμονες και κυβερνήσεις κινούνται και πάλι σε αχαρτογράφητα νερά, την ώρα που σχεδόν εκατό κρούσματά της εντοπίστηκαν σε χώρες της Νοτίου Αφρικής, στο Χονγκ Κονγκ, στο Ισραήλ και το Βέλγιο. Παρά τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να μη γίνουν βιαστικές κινήσεις, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., οι ΗΠΑ και χώρες της Ασίας αποφάσισαν ταξιδιωτικούς περιορισμούς για όσους προέρχονται από «χώρες ανησυχίας».

Τα πρώτα στοιχεία που εξετάζουν οι ειδικοί φέρνουν στο προσκήνιο το κακό σενάριο στην εξέλιξη της πανδημίας, καθώς φαίνεται πως η μετάλλαξη είναι εξαιρετικά μεταδοτική. Μόλις σε 14 ημέρες επικράτησε ολοκληρωτικά σε περιοχές της Μποτσουάνας, αποτελώντας το 90% των κρουσμάτων. Ο SARS-CoV-2 έχει υποστεί χιλιάδες μεταβολές, όπως και όλοι οι ιοί που προσπαθούν να… επιβιώσουν, ωστόσο το «προφίλ» της «Ομικρον» προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Στη νέα παραλλαγή, που ανιχνεύτηκε και σε εμβολιασμένους, συνυπάρχουν 32 μεταλλάξεις στην πρωτεϊνική ακίδα του ιού, γεγονός που δυσκολεύει τα ανοσοκύτταρα να την καταπολεμήσουν.

Εμβόλια

Επιστημονικές ομάδες σε όλο τον κόσμο έχουν ξεκινήσει αγώνα για να συλλέξουν επαρκή επιδημιολογικά στοιχεία, να καταλάβουν τη σπουδαιότητα της μετάλλαξης και τι σημαίνει για τα εμβόλια και την πορεία της πανδημίας, μια διαδικασία που αναμένεται να διαρκέσει δύο εβδομάδες.

Αν αποδειχτεί ότι η μετάλλαξη «Ομικρον» αντιστέκεται στα υπάρχοντα εμβόλια, πιθανόν να τεθεί επί τάπητος ακόμη ένας γύρος lockdowns, τη στιγμή που οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες έχουν εξαντλήσει τη δύναμη πυρός τους. Ηδη στην Ευρώπη, οι χώρες επιβάλλουν περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση του νέου, χειμερινού πανδημικού «κύματος» και μια μεταδοτικότερη μετάλλαξη που διαφεύγει από τα εμβόλια θα ήταν ολέθρια για τη μέχρι τώρα πρόοδο που έχει επιτευχθεί, κυρίως στη Δύση.

Ενδεικτικό είναι πως η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε πως οι κατασκευαστές των εμβολίων είναι υποχρεωμένοι να προσαρμόσουν τα σκευάσματά τους το συντομότερο δυνατό. Oι εταιρίες ανάπτυξης των εμβολίων κατά του κορονοϊού βρίσκονται στις επάλξεις για να ανταποκριθούν σε τυχόν προκλήσεις που φέρει η νέα μετάλλαξη.

Το γερμανικό βιοτεχνολογικό εργαστήριο BioNTech, που συνεργάζεται με την Pfizer, αναμένει «το αργότερο σε δύο εβδομάδες» τα πρώτα αποτελέσματα των ερευνών που θα επιτρέψουν να προσδιοριστεί αν η νέα μετάλλαξη είναι ικανή να διαφεύγει την προστασία που παρέχουν τα εμβόλια.

Οπως ανέφερε εκπρόσωπος, «η Pfizer και η BioNTech είναι έτοιμες εδώ και αρκετούς μήνες να προσαρμόσουν το εμβόλιό τους σε λιγότερο από έξι εβδομάδες και να παραδώσουν τις πρώτες δόσεις σε 100 ημέρες», αν μια παραλλαγή αποδειχθεί ανθεκτική.

«Αναμενόμενη εξέλιξη»

«Οσο ευρύτερα και περισσότερο κυκλοφορεί ένας ιός σε έναν πληθυσμό και προκαλεί μολύνσεις τόσο αυξάνεται η πιθανότητα της μετάλλαξής του», έχει επισημάνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ουκ ολίγες φορές, προτρέποντας τους ανθρώπους σε κάθε ήπειρο και γωνιά του πλανήτη να εμβολιαστούν.

Για «προδιαγεγραμμένη εξέλιξη» έκαναν λόγο πολιτικοί και υγειονομικοί αξιωματούχοι, καθώς οι εκκλήσεις για εμβολιασμό ανθρώπων στις αναπτυσσόμενες χώρες έπεσαν στο κενό. Ο έλεγχος της κινητικότητας του ιού στην κοινότητα αποτελεί ίσως το σημαντικότερο «εργαλείο» για τον περιορισμό δημιουργίας νέων μεταλλάξεων.

Στην Αφρική το 7% του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί πλήρως -το χαμηλότερο ποσοστό καταγράφεται στο Τσαντ (0,4%)-, η Ναμίμπια έχει εμβολιάσει το 11,5% του πληθυσμού της, η Μποτσουάνα το 19,5%, ενώ το Λεσότο έχει το υψηλότερο ποσοστό εμβολιασμένων, 26,5%. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, μόλις πέντε από τις 54 χώρες της Αφρικής αναμένεται να έχουν πιάσει τον στόχο του 40% των πλήρως εμβολιασμένων έως το τέλος του έτους.

Οι χώρες με χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού αποτελούν «εκκολαπτήρια» νέων μεταλλάξεων. Ακόμη και η Ευρώπη (με μέσο όρο εμβολιασμού 67%) δεν έχει «ανοσία» σε νέες μεταλλάξεις. Χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης με εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού βρίσκονται σε δεινή κατάσταση και παίρνουν περιοριστικά μέτρα εν μέσω του νέου πανδημικού κύματος.

Η νέα μετάλλαξη «Ομικρον» αποδεικνύει την ολιγωρία που επέδειξε η παγκόσμια κοινότητα στην εμβολιαστική εκστρατεία σε όλο τον κόσμο. Το φθινόπωρο του 2020 όταν έκανε την εμφάνισή της η μετάλλαξη «Δέλτα» στην Ινδία, η επιδημιολογική κατάσταση ήταν δραματική με χιλιάδες κρούσματα και νεκρούς. Τότε, η χώρα για να δώσει προτεραιότητα στους πολίτες της να εμβολιαστούν ανέστειλε μέρος των εξαγωγών των εμβολίων που παράγονται επί εδάφους της για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού της. Σήμερα, το ποσοστό εμβολιασμού στη δεύτερη πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου είναι στο 30%.

Σε ελεύθερη πτώση τα χρηματιστήρια

Η νέα μετάλλαξη της Μποτσουάνας, τα νέα περιοριστικά μέτρα και οι φόβοι για μία άνευ προηγουμένου έξαρση της πανδημίας τα Χριστούγεννα οδηγούν σε νευρική κρίση τις χρηματαγορές.«Αιμορραγία» καταγράφηκε στις διεθνείς αγορές υπό τον φόβο μια επικίνδυνης νέας μετάλλαξης.

Οπως αναφέρει το «Bloomberg», η νευρικότητα των επενδυτών είχε γίνει ιδιαίτερα έντονη τις προηγούμενες ημέρες εν μέσω ανησυχιών για την άρση των μέτρων στήριξης από την Αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (FED). Την Παρασκευή, οι χρηματιστηριακοί δείκτες σε όλο τον κόσμο βάφτηκαν κόκκινοι έπειτα από τους ισχυρούς κλυδωνισμούς που προκάλεσαν οι ανησυχίες για έναν νέο κύκλο έξαρσης της πανδημίας.

Σε αντίθεση με τον Φεβρουάριο του 2020, όταν πολλές χώρες άργησαν να ανταποκριθούν στην πανδημία, οι κυβερνήσεις είναι καλύτερα προετοιμασμένες σήμερα. Ωστόσο, τυχόν νέα περιοριστικά μέτρα και ταξιδιωτικές απαγορεύσεις δείχνουν πόσο εύθραυστη είναι η ανάκαμψη.