Και λέμε «υποχρεώνει» γιατί πριν από την ιαπωνική επίθεση, η αμερικανική κοινή γνώμη και ο πολιτικός κόσμος είναι διχασμένοι σχετικά με το αν πρέπει η χώρα τους να λάβει μέρος σε αυτόν ή όχι.

Ο Ρούσβελτ

Η επανεκλογή του Φραγκλίνου Ρούσβελτ στο προεδρικό αξίωμα το 1940 αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην εξέλιξη των πραγμάτων, αφού ο ίδιος είναι υπέρμαχος ενός διευρυμένου ρόλου των ΗΠΑ στο παγκόσμιο σύστημα.

Ο Ρούζβελτ και οι υποστηρικτές του χρειάζονται μία σημαντική αφορμή προκειμένου να μεταστρέψουν την κοινή γνώμη και να κερδίσουν τη λαϊκή υποστήριξη για έναν τόσο αιματηρό πόλεμο. Οι σποραδικές επιθέσεις των U-Boats στον Ατλαντικό δεν αρκούν, ενώ η ιαπωνική εξάπλωση στον δυτικό Ειρηνικό φαντάζει μακρινή υπόθεση και δεν πείθει την κοινή γνώμη ως απειλή. Η «λύση» έρχεται με την ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ. Οι εικόνες της καταστροφής και το πλήγμα στην εθνική υπερηφάνεια έχουν ισχυρό αντίκτυπο και επιτέλους ο Ρούζβελτ κατορθώνει να κάμψει τις αντιρρήσεις των απομονωτιστών και να κηρύξει τον πόλεμο.

Οι Ιάπωνες έχουν μακρά παράδοση αιφνιδιαστικών επιθέσεων χωρίς κήρυξη πολέμου, όπως το 1904 στον ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο. Το 1932 και το 1938 μάλιστα, διεξάγουν μεγάλης κλίμακας ασκήσεις, το σενάριο των οποίων αφορά σε ενδεχόμενη επίθεση με αεροπλανοφόρα κατά του Περλ Χάρμπορ. Από την άλλη πλευρά, το ναυτικό των ΗΠΑ, παρότι μοιάζει παντοδύναμο, δεν είναι διόλου απροετοίμαστο για το ενδεχόμενο μιας τέτοιας ενέργειας.

Απόφαση

Ο Ρούζβελτ το 1940 αποφασίζει ο στόλος του Ειρηνικού να σταθμεύσει στη Χαβάη αντί της Δυτικής Ακτής των ΗΠΑ, με τη διπλή άρνηση του τότε ναυάρχου Ρίτσαρντσον να εκτελέσει τη διαταγή, να οδηγεί στην αντικατάστασή του.

Από την επομένη της εκλογής Ρούζβελτ παρατηρείται αλλαγή στις συνήθειες των Αμερικανών. Τον Μάρτιο του 1941 η αμερικανική κυβέρνηση πουλά και μεταφέρει πυρομαχικά στην Ευρώπη, κάτι παράνομο με βάση τις τότε διεθνείς δεσμεύσεις της. Τέτοιες ενέργειες είναι μεν αναγκαίες για τη συντήρηση των Βρετανών, αλλά αποτελούν παράλληλα μεγάλο ρίσκο για μια χώρα που διακηρύσσει πως θέλει να παραμείνει εκτός της διαμάχης. Ετσι, όμως, προσφέρουν ερείσματα στον Χίτλερ, ο οποίος μπορεί να κηρύξει πόλεμο στις ΗΠΑ όποτε θέλει, πλην όμως είναι απασχολημένος με τους Σοβιετικούς.

Στις 14 Αυγούστου, σε συνάντηση κορυφής, ο Τσόρτσιλ τονίζει στους ακολούθους του την «απίστευτη θέληση του Ρούζβελτ για τον πόλεμο» προσθέτοντας πως «προφανώς είναι αποφασισμένος να μπει».

Ενώ ο καιρός πλησιάζει, η ιαπωνική ναυτική δύναμη προετοιμάζεται και συγκεντρώνεται. Υπάρχει διαφωνία σχετικά με το κατά πόσο ο στόλος που στέλνει ο ναύαρχος Ισορόκου Γιαμαμότο στο Περλ Χάρμπορ τηρεί τη διαταγή σιγής ασυρμάτου που του δίνεται πριν από την επίθεση. Πέραν αυτού, όμως, η υπηρεσία πληροφοριών του ναυτικού των ΗΠΑ έχει στη διάθεσή της πληθώρα μηνυμάτων που προϊδεάζουν για την αιματηρή συνέχεια. Ανάμεσα σε αυτά, υπάρχουν αρκετά στα οποία τονίζονται οι ακριβείς θέσεις των αμερικανικών πλοίων στον λιμένα του νησιού προκειμένου να τις γνωρίζουν οι Ιάπωνες πιλότοι.

Αποχώρηση

Λίγες μέρες πριν εκδηλωθεί η επίθεση, τα αεροπλανοφόρα Εντερπράιζ και Λέξινγκτον, μαζί με κάποια από τα συνοδευτικά πλοία τους, λαμβάνουν εντολή αναχώρησης από το Περλ Χάρμπορ «το συντομότερο δυνατό». Η απόφαση αυτή στερεί από τις υπάρχουσες δυνάμεις το 40% των αεροσκαφών, αλλά παράλληλα διαφυλάσσει τα πλέον σύγχρονα και αποτελεσματικά πλοία των Αμερικανών από την επερχόμενη καταστροφή. Οπως αναφέρει αργότερα στο Κογκρέσο ο ναύαρχος Μπλοχ, «οι Ιάπωνες κατέστρεψαν ένα μάτσο παλιοσίδερα. Υπό μία έννοια, μας έκαναν χάρη».

Αν ο Ρούζβελτ όντως ήξερε για την επίθεση, είναι λογικό ότι θα προσπαθούσε να σώσει το καλύτερο κομμάτι του στόλου του για την επόμενη μέρα. Ετσι κι αλλιώς η εικόνα του πλήθους των φλεγόμενων και αναποδογυρισμένων πλοίων θα ήταν το ίδιο συγκλονιστική, είτε ήταν απαρχαιωμένα είτε καινούργια.

Δίλημμα

Οταν ο ιαπωνικός στόλος πληροφορείται για την αναχώρηση των αμερικανικών αεροπλανοφόρων, η ηγεσία του βρίσκεται σε δίλημμα. Ο επικεφαλής της αεροπορικής δύναμης, πλοίαρχος Φουσίντα, θεωρεί ότι πρέπει να ακυρωθεί η επίθεση αφού οι πιο πολύτιμοι στόχοι πλέον απουσιάζουν, αλλά ο ναύαρχος Ναγκούμο επιμένει στη συνέχιση του σχεδίου. Αν ο ναύαρχος Γιαμαμότο μπορούσε να πάρει ο ίδιος την απόφαση, πιθανότατα θα ανέβαλλε το χτύπημα. Οι οδηγίες που έχει λάβει είναι «αν γίνει αντιληπτός εντός τεσσάρων ημερών απόστασης, να ακυρώσει την αποστολή. Αν η απόσταση είναι δύο ημέρες, τότε πρέπει να αποφασίσει ο ίδιος την επίθεση, ενώ αν είναι κάτω από δύο πρέπει να προχωρήσει».

Ο θάνατος ήρθε από τον αέρα

Στα τέλη Νοεμβρίου, οι υπηρεσίες του ναυτικού στη Χαβάη αναφέρουν πως δύναμη αεροπλανοφόρων εντοπίζεται μακριά, στα βόρεια του νησιού. Στη συνέχεια, η διοίκηση στέλνει σειρά από αντικρουόμενα μηνύματα, στα οποία αναφέρει ότι ο εν λόγω στόλος βρίσκεται κοντά στις Φιλιππίνες, δηλαδή σε μεγάλη απόσταση από εκείνους. Ετσι, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη η ατάκα του υπολοχαγού Τάιλερ, που όταν οι χειριστές των ραντάρ τού δείχνουν τα πολλαπλά στίγματα που εμφανίζονται σε αυτό, εκείνος απαντά «ξεχάστε τα!».

Ετσι, το πρωί της 7ης Δεκεμβρίου 1941 οι Ιάπωνες πιλότοι πιάνουν τον στόλο των ΗΠΑ στο Περλ Χάρμπορ με «κατεβασμένα τα χέρια», χωρίς πληροφορίες, χωρίς αεροσκάφη, εν ολίγοις χωρίς τη δυνατότητα να αμυνθεί ουσιαστικά. Εκείνη την εφιαλτική ημέρα 2.500 Αμερικανοί ναύτες χάνουν τη ζωή τους, 2 θωρηκτά και 3 καταδρομικά βυθίζονται, ενώ 261 πολεμικά αεροσκάφη καταστρέφονται ολοκληρωτικά. Ο αυτόπτης μάρτυρας Στέρλινγκ Κέιλ, τότε βοηθός φαρμακοποιού στη βάση, περιγράφει την ταχύτητα και την ακρίβεια της επίθεσης: «Τα βομβαρδιστικά ήταν σχεδόν πάνω από τον ώμο μου κι άρχισαν να πέφτουν οι τορπίλες, σηκώνοντας το νερό 2,5 μέτρα περίπου. Είδα ότι πέντε ή έξι από αυτά κατευθύνονταν προς το Οκλαχόμα κι άρχισα να τρέχω κι εγώ προς τα εκεί. Δεν προλάβαμε όμως να φτάσουμε. Το πλοίο, στο οποίο επέβαιναν 400 άντρες, χτυπήθηκε με έξι τορπίλες και βυθίστηκε μέσα σε 12 λεπτά».

Οπως είναι φυσικό, η απρόκλητη ιαπωνική επίθεση προκαλεί λαϊκή οργή στις ΗΠΑ, με τους πολίτες να σπεύδουν να στηρίξουν την κυβέρνησή τους, ζητώντας άμεση τιμωρία των ενόχων. Η Γερουσία ψηφίζει «ναι» στον πόλεμο, με μόλις μία ψήφο κατά. Ο Ρούζβελτ έχει κερδίσει την υποστήριξη που χρειάζεται και η Αμερική μπαίνει στον πόλεμο καθορίζοντας έτσι και την κατάληξή του.

Ειδήσεις σήμερα

Ανδρέας Μικρούτσικος: Δάκρυσε στο πλατό του Secret Song – «Είναι μια διαρκής αναπηρία που δεν τον έχω σαν σάρκα» [βίντεο]

Αλεξάνδρα Νίκα: Η πρώτη φωτογραφία από το δωμάτιο του νεογέννητου γιου της [εικόνα]

Ολλανδία: Πέντε νεκροί από την κατάρρευση τμήματος πολυκατοικίας στη Χάγη