Ηταν παραμονή Δεκαπενταύγουστου του 2005 όταν έπαιρνε το βάπτισμα του πυρός στο Μαύρο Βουνό Γραμματικού ως ο πρώτος διασώστης του ΕΚΑΒ που έφτασε στον τόπο συντριβής του αεροσκάφους της κυπριακής εταιρίας Helios. Μέχρι σήμερα, 18 χρόνια μετά, θυμάται με κάθε λεπτομέρεια τις εικόνες που αντίκρισε ανάμεσα στα συντρίμμια του αεροπλάνου καθώς, όπως λέει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής, πίστευε ότι αυτή ήταν η χειρότερη τραγωδία της καριέρας του. Μέχρι που έγινε ο σεισμός στην Τουρκία.

«Φτάσαμε πρώτοι»

«Αυτό που αντικρίσαμε στην Τουρκία δεν μπορεί να συγκριθεί με καμία καταστροφή, ήταν κάτι απόκοσμο και ανατριχιαστικό. Ολόκληρες πόλεις είχαν γκρεμιστεί σε σωρούς ερειπίων και γύρω γύρω οι ζωντανοί έψαχναν για τους νεκρούς», περιγράφει. Ως επικεφαλής του Ειδικού Τμήματος Ιατρικής Καταστροφών του ΕΚΑΒ, βρέθηκε μαζί με τους διασώστες της ΕΜΑΚ στην ισοπεδωμένη επαρχία Χατάι, μόλις ένα 24ωρο μετά το εφιαλτικό χτύπημα του σεισμού. «Οταν φτάσαμε, ήμασταν η μόνη αποστολή έρευνας και διάσωσης. Μόνο ένα τζιπ από την Ελβετία είχε έρθει για να δει τι συμβαίνει και αργότερα ήρθαν οι Ελβετοί διασώστες. Στήσαμε πρώτοι τις σκηνές μας και ξεκινήσαμε τις έρευνες».

Η εικόνα που έχει χαραχτεί πιο έντονα στο μυαλό του είναι όταν μπήκε και ο ίδιος μέσα στα ερείπια για να βάλει ορούς σε ένα αγόρι περίπου 16 ετών που ήταν ζωντανό. «Ολο το κτίριο είχε πέσει σε έναν όροφο και μπήκαμε μέσα από το παράθυρο της κουζίνας. Το αγόρι είχε εγκλωβιστεί μαζί με το αδερφάκι του κάτω από μια πλάκα και μια σκάλα, ενώ από πάνω κρεμόταν η άλλη σκάλα, και η προσέγγιση ήταν πολύ επικίνδυνη. Δυστυχώς το αδερφάκι του είχε σκοτωθεί. Πήρα ένα μαντίλι και σκέπασα το κεφάλι του, καθώς ο επιζών ήταν πεσμένος με το κεφάλι γερμένο προς το μέρος του. Τον σκέπασα για να μην τον βλέπει τα λεπτά που ήταν ξύπνιος, γιατί λιποθυμούσε κατά διαστήματα. Ηταν μία μεγάλη νίκη που καταφέραμε να βγάλουμε αυτό το αγόρι έξω ζωντανό», επισημαίνει.

Στην ερώτηση αν φοβήθηκε εκείνος ή τα υπόλοιπα μέλη της αποστολής, η απάντηση είναι ότι δεν είχαν χρόνο. «Είναι τέτοια η αδρεναλίνη, που δεν σε αφήνει να φοβηθείς. Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους όμως, τα ετοιμόρροπα κτίρια που κρέμονταν πάνω από τα κεφάλια μας κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων ήταν πραγματικά τρομακτικό θέαμα που μας προκαλούσε δέος. Ομως δεν προλαβαίναμε να νιώσουμε φόβο, γιατί όταν τέλειωνε κάτι άρχιζε κάτι άλλο. Μία φωνή από τα ερείπια, μία έκκληση για βοήθεια, μία ένδειξη ότι κάποιος μας χρειαζόταν».

«ΟΙ ΛΑΟΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΕΣ»

«Ανταμοιβή μας τα… “ευχαριστώ” των Τούρκων»

Κάθε διάσωση ήταν μία νίκη της ζωής μέσα σε ένα απέραντο σκηνικό θανάτου και κάθε αγκαλιά Τούρκου πολίτη μία τονωτική ένεση για τη συνέχιση του αγώνα.

«Ο ρόλος του ΕΤΙΚ (σ.σ.: Ειδικό Τμήμα Ιατρικής Καταστροφών) σε τέτοιου είδους αποστολές είναι πρωτίστως να παρέχει ιατρική κάλυψη στους διασώστες της ΕΜΑΚ που παίζουν τη ζωή τους κορόνα-γράμματα σε κάθε επιχείρηση, ενώ παράλληλα υποστηρίζουμε τους διασωθέντες. Μάθαμε για την τουρκική ομάδα που καταπλακώθηκε από ερείπια σε έναν μετασεισμό. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί σε οποιαδήποτε ομάδα», λέει ο κ. Δούκας. Η ανταμοιβή τους ήταν τα «ευχαριστώ» των Τούρκων, που όταν τους αντιλήφθηκαν, φώναζαν «Γιουνάν, Γιουνάν». Η ελληνική αποστολή άλλωστε έφτασε πολύ νωρίς και οι ίδιοι οι πληγέντες δεν είχαν συνειδητοποιήσει ακόμα τι είχε συμβεί. «Πριν προλάβουν να συνέλθουν από το πρώτο σοκ, εμείς ήμασταν ήδη στο πεδίο. Οι λαοί δεν έχουν διαφορές. Και με τους ανθρώπους αυτούς δεν έχουμε τίποτα να μοιράσουμε. Φτάσαμε στο απόλυτο χάος και ειδικά εγώ, που βγήκα πρώτη φορά για επιχείρηση βράδυ, είδα μόνο σκοτάδι, καταστροφή και απόγνωση. Συνειδητοποιήσαμε ότι είμαστε στην Τουρκία, όταν άρχισαν οι σεισμόπληκτοι να μας αγκαλιάζουν και να μας ευχαριστούν. Αφιλόξενο ήταν το περιβάλλον, όχι οι άνθρωποι», σημειώνει ο Σωκράτης Δούκας.

«ΒΟΥΡΚΩΣΑ ΟΤΑΝ…»

«Πολλοί άνθρωποι παγιδεύονται και περιμένουν μάταια βοήθεια»

Φεύγοντας από την Τουρκία, η ελληνική αποστολή γνώριζε ότι κάτω από τα ερείπια έμειναν πολλοί εγκλωβισμένοι που κανείς δεν μπόρεσε να βοηθήσει, κι αυτό είναι κάτι που δύσκολα ξεπερνιέται.

«Σε μια τέτοια καταστροφή είναι νομοτελειακό ότι πολλοί άνθρωποι παγιδεύονται και περιμένουν μάταια βοήθεια. Είναι τρομακτικοί οι αριθμοί στην πραγματικότητα, μιλάμε για πολλές δεκάδες χιλιάδες νεκρούς. Κάποιοι μπορεί να επιβιώσουν κάτω από τα χαλάσματα και δέκα και δεκαπέντε μέρες αν έχουν χώρο, εξαρτάται από τις εφεδρείες του κάθε οργανισμού», λέει ο έμπειρος διασώστης. Από αυτή την αποστολή κρατάει σαν φυλαχτό την κίνηση ενός μικρού παιδιού να του δώσει τα μπισκότα του για να τον ευχαριστήσει. Ηταν η μόνη στιγμή που βούρκωσε, όπως εξομολογείται, καθώς είναι κι εκείνος πατέρας δύο αγοριών. Ο ένας μάλιστα τελειώνει την Ιατρική και δεν αποκλείεται να ακολουθήσει τα χνάρια του, ενώ ο άλλος προτίμησε να σπουδάσει Νομική. Υστερα από μια ολιγοήμερη άδεια και την τελετή βράβευσης από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ο Σωκράτης Δούκας έχει ήδη γυρίσει στο πόστο του στις αεροδιακομιδές του ΕΚΑΒ, όπου εργάζεται τα τελευταία χρόνια, περιμένοντας το επόμενο σήμα. Δεν ξέρει -όπως λέει- εάν αυτή η αποστολή θα βάλει ένα λιθαράκι στη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, είναι όμως βέβαιος ότι ήταν μια πρωτοβουλία υψηλού συμβολισμού.

Ειδήσεις σήμερα