Μάλιστα, το μέγεθος του προβλήματος «απεικονίζεται» στη χρονική περίοδο 2015-2019, όπου οι ακραίες θερμοκρασιακές συνθήκες που επικράτησαν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, από τη Θάλασσα του Αλμποράν έως το Αιγαίο Πέλαγος και τις ακτές της Λεβαντίνης, προκάλεσαν μαζικό θάνατο σε τουλάχιστον 50 θαλάσσια είδη σε βάθη από την επιφάνεια έως και τα 45 μέτρα.
Στην Ελλάδα
Χθες η θερμοκρασία της θάλασσας στο Καστελλόριζο ξεπέρασε τους 30 βαθμούς Κελσίου, στη νότια Ρόδο τους 28 και σε κάποιες περιοχές της Κρήτης τους 27 βαθμούς Κελσίου. Πολύ υψηλές θερμοκρασίες καταγράφηκαν και στον Θερμαϊκό, καθώς και στη Χαλκιδική, όπου σε κάποιες περιοχές η επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας ξεπέρασε τους 29 βαθμούς. «Αυτές οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τα όρια αντοχής αρκετών αυτόχθονων ειδών και μπορεί να οδηγήσουν σε περιστατικά αυξημένης θνησιμότητας, ειδικά αν παραμείνουν για αρκετές μέρες ή αυξηθούν περαιτέρω».
Τις αιτίες και τις επιπτώσεις των περιστατικών μαζικής θνησιμότητας θαλάσσιων οργανισμών σε μεσογειακό επίπεδο κατάφεραν να διερευνήσουν για πρώτη φορά οι επιστήμονες μέσω μιας διεπιστημονικής συνεργασίας στην οποίαν συμμετείχαν περισσότερες από 30 ερευνητικές ομάδες από έντεκα χώρες της Μεσογείου. Η προειδοποίηση των επιστημόνων είναι σαφής: οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο θαλάσσιο περιβάλλον επιταχύνονται ολοένα και περισσότερο αποτελώντας πρωτοφανή απειλή για την υγεία και την καλή λειτουργία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Η έρευνα έδειξε ότι επί πέντε συναπτά έτη (2015-2019) η Μεσόγειος Θάλασσα βίωσε πολλαπλούς θαλάσσιους καύσωνες, κατά τους οποίες επικράτησαν ακραίες θερμοκρασίες σε ολόκληρη τη λεκάνη, προκαλώντας αλλεπάλληλα περιστατικά μαζικής θνησιμότητας σε θαλάσσιους οργανισμούς.
Σύμφωνα με τη σχετική εργασία που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό υψηλής απήχησης Global Change Biology, τα περιστατικά μαζικής θνησιμότητας έχουν επηρεάσει περισσότερα από 50 θαλάσσια είδη (όπως κοράλλια, σπόγγους και μακροφύκη μεταξύ άλλων) σε όλες τις περιοχές τις Μεσογείου, από τη Θάλασσα του Αλμποράν έως το Αιγαίο Πέλαγος και τις ακτές της Λεβαντίνης.
«Συγκεκριμένα, κατά την περίοδο 2015-2019 καταγράφηκαν πολλαπλά περιστατικά μαζικής θνησιμότητας θαλάσσιων οργανισμών σε βάθη έως και 45 μέτρων, ενώ κατά την ίδια περίοδο οι καταγεγραμμένοι θαλάσσιοι καύσωνες ήταν ιδιαίτερα ισχυροί, επηρέασαν περισσότερο από το 90% της θαλάσσιας επιφάνειας της Μεσογείου, ενώ σε πολλές περιοχές η θερμοκρασία του νερού ξεπέρασε τους 26ºC», σημειώνει ο Στέλιος Κατσανεβάκης, καθηγητής του Τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα.
Είδη που επηρεάστηκαν
Σύμφωνα με τη νέα έρευνα, πολλά από τα είδη που επηρεάστηκαν από τις ακραίες θερμοκρασίες παίζουν σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, όπως η Ποσειδωνία (Posidonia oceanica) που σχηματίζει εκτεταμένα θαλάσσια λιβάδια και τα μαλακά κοράλλια (γνωστά και ως γοργονίες) που σχηματίζουν θαλάσσια δάση σε κοραλλιογενείς βυθούς ή τραγάνες.
«Δυστυχώς, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι στη Μεσόγειο Θάλασσα οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής επιταχύνονται ολοένα και περισσότερο, αποτελώντας πρωτοφανή απειλή για την υγεία και την καλή λειτουργία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων», δηλώνει ο κ. Κατσανεβάκης.
«Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο διαφορετικά είδη ανταποκρίνονται στα διαφορετικά επίπεδα έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες. Ωστόσο, αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο εξαιτίας του διαφορετικού τρόπου απόκρισης των θαλάσσιων ειδών όταν εκτίθενται σε ακραίες συνθήκες, σε διαφορετικές χωρικές και χρονικές κλίμακες», αναφέρει ο Βασίλης Γεροβασιλείου, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Περιβάλλοντος του Ιονίου Πανεπιστημίου, που επίσης έλαβε μέρος στην έρευνα. Προσθέτει δε: «Η συγκεκριμένη μελέτη, μέσω της ευρείας χωρικής και χρονικής της κάλυψης, κατάφερε να δείξει ότι υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ της διάρκειας των θαλάσσιων καυσώνων και των περιστατικών μαζικής θνησιμότητας διαφορετικών θαλάσσιων ειδών».
Από την πλευρά της η μεταδιδακτορική ερευνήτρια του Τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Μαρία Σίνη, (συμμετείχε στην έρευνα) σημειώνει, ανάμεσα στα άλλα, ότι «τα περιστατικά μαζικής θνησιμότητας στη Μεσόγειο αποτελούν ένα φαινόμενο αντίστοιχο με αυτό της λεύκανσης των κοραλλιών που έχει καταγραφεί επανειλημμένα και έχει καταστρέψει μεγάλες εκτάσεις του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Φράγματος (Great Barrier Reef) της Αυστραλίας. Συνεπώς τα φαινόμενα αυτά, δυστυχώς, δεν αφορούν σε περιστασιακές εξαιρέσεις, αλλά αποτελούν ήδη μέρος μιας νέας πραγματικότητας στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής».
Στο πλαίσιο αυτό, οι επιστήμονες τονίζουν την ανάγκη προώθησης και ενδυνάμωσης συντονισμένων συνεργασιών και δράσεων σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, που θα οδηγήσουν στη λήψη πιο αποτελεσματικών διαχειριστικών αποφάσεων για την αντιμετώπιση της εν εξελίξει κλιματικής κρίσης.
Ειδήσεις σήμερα
Σύνταξη: Εξοδος κάτω από τα 67 και 62 από ΙΚΑ-Ειδικά Ταμεία – Τι συμβαίνει με τις γυναίκες [πίνακες]
Αθηνά Ωνάση: Της τα «έφαγε» όλα – Το ποσό που πήρε στο διαζύγιό τους ο Αλβάρο
Στην Αθήνα η διάσημη πορνοστάρ Brandi Love: Γιατί ευχαριστεί τα… σώματα ασφαλείας