Την ανάγκη να υπάρχει σαφής πληροφορία σε πραγματικό χρόνο ώστε φορείς και πολίτες να βρίσκονται σε ετοιμότητα ανά πάσα στιγμή, κάνει πράξη η ερευνητική ομάδα του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης μέσω της ερευνητικής πρότασης, η οποία αφορά στην δημιουργία χαρτών κατολισθητικού κινδύνου.

Οπως εξηγεί στον Ελεύθερο Τύπο ο επικ. καθηγητής ΔΠΘ Γιώργος Παπαθανασίου και μέλος της ερευνητικής ομάδας, «ο κυριότερος σκοπός της έρευνας είναι να συνδράμει τις δημόσιες αρχές και ειδικότερα αυτές της Περιφέρειας Αττικής με μια μεθοδολογία εκτίμησης και ποσοτικοποίησης του κατολισθητικού κινδύνου που μπορεί δυνητικά να προκύψει σε διάφορες θέσεις στα γεωγραφικά και διοικητικά όρια στην Περιφέρεια Αττικής».

Οπως σημειώνει ο κ. Παπαθανασίου, με δεδομένο ότι στην Αττική ζει σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας, αυτό την καθιστά πρώτη προκειμένου να εφαρμοστεί το μοντέλο της ερευνητικής πρότασης.

Ποιες περιοχές όμως έχουν εκδηλώσει κατά το παρελθόν φαινόμενα κατολισθήσεων;

– Διαχρονικά παρατηρούμενες αστοχίες πρανών στα παράλια της ΒΔ Αττικής (Αλεποχώρι, Ψάθα)

– Οι καταστροφικές πλημμύρες στη Δυτική Αττική, τον Νοέμβριο του 2017 (περιοχές Μάνδρας, Ν. Περάμου και Μεγάρων) διέβρωσαν τμήματα πρανών οδών και ρεμάτων με τέτοιο τρόπο, ώστε είναι πολύ πιθανό μεσομακροπρόθεσμα οι διαβρώσεις αυτές να οδηγήσουν σε αστοχίες πρανών.

– Η μεγάλη καταστροφή στην περιοχή Μάτι της Ανατολικής Αττικής υποχρεώνει τις αρμόδιες υπηρεσίες σε μέτρα άμεσης αντιμετώπισης εν όψει μάλιστα κινδύνου κατολισθήσεων, εδαφικών ροών, βραχοκαταπτώσεων σε περίπτωση παρατεταμένων και έντονων βροχοπτώσεων.

– Εντός του κύριου αστικού ιστού της Αθήνας και συγκεκριμένα στην Περιφερειακή Οδό του Αττικού Αλσους (Τουρκοβούνια) και Πανοράματος (Γαλάτσι), διαχρονικά παρατηρούνται καταπτώσεις βράχων με άμεσο κίνδυνο στους διερχόμενους οδηγούς, πεζούς και κατοίκους κατάντη των επισφαλών πρανών.

– Στην Πεντέλη (π.χ. Ντράφι). παρατηρούνται κατά περιόδους αστοχίες πρανών.

– Στον αυτοκινητόδρομο Αθήνας – Θεσσαλονίκης, στο ύψος της Μαλακάσας, έχει συμβεί στο παρελθόν (1995) μια από τις σημαντικότερες κατολισθήσεις σε όλη τη χώρα.

– Επίσης, σε πολλά ρέματα που διατρέχουν την Αττική, παρατηρούνται διαβρώσεις του μετώπου ή και υποσκαφές στο πόδι των πρανών τους, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν άμεσα γειτνιάζοντες δρόμοι, εγκαταστάσεις και κατοικίες.

Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζει ο καθηγητής, τόσο οι δημόσιες αρχές, όσο και τα άτομα που λαμβάνουν αποφάσεις ως προς την αντιμετώπιση του κατολισθητικού κινδύνου, χρειάζονται χάρτες που να απεικονίζουν τις περιοχές που μπορεί να επηρεασθούν από αστοχίες πρανών, ώστε όχι μόνο να ληφθούν υπόψη σε σχέδια αστικής ανάπτυξης και οικιστικής επέκτασης αλλά και για να χρησιμοποιηθούν για τον σχεδιασμό εκ των προτέρων των απαραίτητων μέτρων αντιμετώπισης σε περιπτώσεις δυνητικών καταστροφών από επικείμενες κατολισθήσεις.

Μελλοντικός στόχος των ερευνητών είναι η δημιουργία ενός συστήματος κατολισθητικών φαινομένων στα πλαίσια ενός επόμενου ερευνητικού προγράμματος.

Τα δεδομένα που λαμβάνει υπόψη η ερευνητική ομάδα είναι:

(Α) Τοπογραφία (υψόμετρο, κλίση, προσανατολισμός πρανών).

(Β) Γεωλογία (τύποι πετρωμάτων, μανδύας αποσάθρωσης, ρήγματα και ειδικότερα απόσταση από ενεργά ρήγματα ή πλάτος-έκταση διαρρήξεων).

(Γ) Υδρογεωλογία (υδροπερατότητα, απόσταση από ποτάμια).

(Δ) Γεωμορφολογία (παλαιές κατολισθήσεις, ιστορικό κατολισθήσεων το οποίο είναι σημαντική πληροφορία για τον προσδιορισμό της κατολισθητικής επικινδυνότητας και της διακινδύνευσης).

(Ε) Χρήσεις Γης και παράγοντες ανθρωπογενούς προέλευσης (αλλαγές χρήσεων γης, απόσταση από δρόμους που γειτνιάζουν με πρανή και ορύγματα, πρανή για κατασκευές κτιρίων, δίκτυα ύδρευσης στα οποία η διαρροή μπορεί να προκαλέσει αστοχία, λατομεία όπου οι δονήσεις που λαμβάνουν χώρα δύναται να προκαλέσουν κατολισθήσεις, φράγματα και ταμιευτήρες όπου επηρεάζουν τις υδρολογικές συνθήκες και πιθανόν να επιφέρουν την αστοχία πρανών της λεκάνης κατάκλυσης).

(ΣΤ) Σεισμικότητα (συσχέτιση μεγέθους – συχνότητας, ιστορικότητα χαρτών έντασης που συνδέονται με κατολισθήσεις).

(Ζ) Κλιματολογία (βροχόπτωση, θερμοκρασία).

Η ερευνητική ομάδα απαρτίζεται από τους: Παπαθανασίου Γιώργος επικ. καθηγητής ΔΠΘ, Γκανάς Θανάσης διευθυντής ερευνών Γεωδυναμικού Ινστιτούτου ΕΑΑ, Ταβουλάρης Νίκος δρ. τεχνικός γεωλόγος ΕΜΠ και τον Αργυράκη Παναγιώτη υποψ. διδάκτωρ.

Σημειώνεται ότι η έρευνα (Διαχείριση της κατολισθητικής διακινδύνευσης στην Περιφέρεια Αττικής) συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα (υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης) και την Ευρωπαϊκή Ενωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο), μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ για την Πράξη με τίτλο «Υποστήριξη ερευνητών με έμφαση στους νέους ερευνητές-κύκλος Β’» (M.I.S. 5050327).

Από την έντυπη έκδοση