Από τη μια πλευρά, οι υπερασπιστές της συγκεκριμένης ενέργειας μιλούν για το νόμιμο δικαίωμα ενός ανθρώπου να προστατεύει τη ζωή του, ακόμα και αν υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να τη χάσει, όπως έχει συμβεί σε αντίστοιχα περιστατικά. Από την άλλη, η ΕΛ.ΑΣ. αλλά και άνθρωποι που ασχολούνται με θέματα ασφαλείας τονίζουν κατηγορηματικά πως το πιο συνετό είναι να μην προβάλεις καμία αντίσταση και να δώσεις στο δράστη όσα σου ζητηθούν, προκειμένου να διασφαλίσεις τη σωματική σου ακεραιότητα.

Το πρωί της Δευτέρας, δύο διαρρήκτες, ένας Ελληνας 17 ετών και ένας Αλβανός 28 ετών, με την πρόφαση ότι τους έπεσε η μπάλα μέσα στο σπίτι του ηλικιωμένου στη Γλυφάδα, του ζήτησαν να μπουν αφού πρώτα δέσει το σκύλο του και έπειτα με τη χρήση βίας τον ανάγκασαν να περάσουν στο εσωτερικό του σπιτιού. Στη συνέχεια, οι δράστες άρχισαν να ψάχνουν τα συρτάρια βρίσκοντας, μεταξύ άλλων, το γεμάτο όπλο του 88χρονου και αφού είχαν στραμμένη την προσοχή τους αλλού, ο ηλικιωμένος το πήρε και πυροβόλησε εναντίον του 28χρονου, τραυματίζοντάς τον στο χέρι. Αμέσως οι δράστες τράπηκαν σε φυγή και μετέβησαν στο Ασκληπιείο Βούλας προκειμένου να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες.

Στη συνέχεια, ο ηλικιωμένος κάλεσε τους αστυνομικούς, οι οποίοι στο εσωτερικό του σπιτιού εντόπισαν κηλίδες αίματος. Αρχικά ο 88χρονος είχε καταθέσει πως την ώρα που οι διαρρήκτες ερευνούσαν την κρεβατοκάμαρα εκείνος με ένα σπαθί σαμουράι που είχε κρυμμένο τραυμάτισε σοβαρά τον έναν από τους δράστες. Οι αστυνομικοί του Τμήματος Ασφαλείας Γλυφάδας, κατόπιν έρευνας και αφού εντόπισαν τον τραυματία, ο οποίος ομολόγησε την πράξη του, αποκάλυψαν το «ψέμα» του θύματος, καθώς τον είχε πυροβολήσει με πιστόλι και δεν τον τραυμάτισε με σπαθί, όπως είχε αρχικά υποστηρίξει.

Ο 28χρονος, αφού νοσηλεύτηκε φρουρούμενος, οδηγήθηκε τελικά στις Φυλακές Κορυδαλλού. Στην απολογία του είπε πως είναι τοξικομανής, ότι έδρασε υπό την επήρεια ναρκωτικών, ενώ ζήτησε συγγνώμη και διατύπωσε πως θέλει να μπει σε πρόγραμμα απεξάρτησης.

Ο 17χρονος αφέθηκε μετά την απολογία του ελεύθερος με μοναδικό περιοριστικό όρο την υποχρέωση για εποπτεία από την υπηρεσία ανηλίκων. Κατά την απολογία του στον ανακριτή, ο απόστρατος είπε ότι «βρισκόμουν σε άμυνα, φοβήθηκα για τη ζωή μου» αναφέροντας παράλληλα πως οι δύο ληστές είδαν το παλιό όπλο που είχε κειμήλιο, του επιτέθηκαν και πάνω στην πάλη, που ακολούθησε, το όπλο εκπυρσοκρότησε. Εις βάρος του 88χρονου ασκήθηκε δίωξη για βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη (κακούργημα), παράνομη οπλοκατοχή, παράνομη οπλοχρησία και ψευδορκία.

Η συγκεκριμένη υπόθεση συγκαταλέγεται στις περιπτώσεις όπου τα θύματα μπορεί να «αλλάξουν» ρόλο και να φανούν τελικά ως θύτες. Το γράμμα του νόμου είναι σαφές, έχεις το δικαίωμα να υπερασπιστείς τη ζωή σου, αν αυτή κινδυνεύει, με τη διαφορά ότι η άμυνα πρέπει να είναι η αναγκαία. Δηλαδή, αν, για παράδειγμα, υπάρξει επίθεση με ύβρεις, η άμυνα με μαχαίρι υπερβαίνει το μέτρο και η τιμωρία θα προβλέπει ανθρωποκτονία από πρόθεση. Σύμφωνα, λοιπόν, με τη νομοθεσία, υπάρχουν ορισμένα κριτήρια με βάση τα οποία κρίνεται το αναγκαίο μέτρο της άμυνας και τα οποία διαχωρίζονται στην επικινδυνότητα, στο είδος, στον τρόπο, στην ένταση της επίθεσης και τη βλάβη που επεδίωκε ο επιτιθέμενος, καθώς και οι λοιπές περιστάσεις.

Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ

Κάθε περιστατικό πρέπει να αντιμετωπίζεται μεμονωμένα

Μιλώντας στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής, ο ποινικολόγος Χρίστος Μυλωνόπουλος εξήγησε ότι «κάθε περιστατικό πρέπει να εξετάζεται ως μεμονωμένο, αφού κάθε περίπτωση είναι διαφορετική». Οπως σημείωσε, «αν ένας δράστης ασκεί βία για να σε ληστέψει, η άμυνα επιτρέπεται. Η υπέρβασή της, αν είναι από φόβο ή ταραχή, μένει ατιμώρητη. Αν είναι από αμέλεια, τιμωρείται ως εξ αμελείας έγκλημα και σε άλλες καταστάσεις η πράξη τιμωρείται με ελαττωμένη ποινή. Στην προκειμένη, αν δεν υπήρχε άλλος τρόπος να αμυνθεί ο 88χρονος και η μόνη εναλλακτική που είχε προκειμένου να προστατεύσει τη σωματική του ακεραιότητα ήταν να τραυματίσει στο χέρι το δράστη, δεν είναι άδικη».

Σύμφωνα με το δικηγόρο Ηλία Σιδέρη, είναι λανθασμένη η ποινική δίωξη κατά του 88χρονου θύματος για σκοπούμενη βαριά σωματική βλάβη. Οπως εξήγησε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, τη στιγμή που επιτέθηκε στον επίδοξο ληστή βρισκόταν σε νόμιμη κατάσταση άμυνας, και μάλιστα δεν υπερέβη τα όρια της άμυνάς του, αφού αποκλειστικός του σκοπός ήταν να σταματήσει μια παρούσα και άδικη επίθεση εναντίον του.

Ωστόσο, ο 88χρονος έκανε χρήση ενός όπλου που είχε παράνομα στην κατοχή του. Μάλιστα, τα παράνομα όπλα που κυκλοφορούν στη χώρα ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο, ενώ στα 5.740 ανέρχονται τα πυροβόλα πιστόλια κ.λπ. Τα κυνηγετικά είναι 825.040 και σε πολλές  περιπτώσεις ένας ιδιοκτήτης έχει δύο με τρία στην κατοχή του. Στην Ελλάδα, η παράνομη οπλοχρησία, η παράνομη οπλοφορία και οπλοκατοχή συνιστούν ανεξάρτητα και αυτοτελή αδικήματα που είναι πλημμελήματα και τιμωρούνται με ποινές φυλάκισης ξεκινώντας από τους 3 μήνες μέχρι τα 5 έτη. Επίσης, προβλέπονται και χρηματικές ποινές, με μέγιστο τις 30.000 ευρώ.

ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΑΥΤΟΑΜΥΝΑΣ

 Οι πολίτες δεν πρέπει να κάνουν ηρωισμούς

 Πάγια τακτική αλλά και συμβουλή ανθρώπων που ασχολούνται ενεργά με θέματα ασφαλείας είναι να μεταδίδουν στους ενδιαφερομένους πως το μόνο όπλο που στην ουσία πρέπει να έχουν είναι η… παρατηρητικότητά τους. Σύμφωνα με τα όσα είπε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο Νίκος Παναγοηλιόπουλος, δάσκαλος και ιδιοκτήτης σχολής πολεμικών τεχνών, «οι πολίτες, εκπαιδευμένοι ή μη, δεν πρέπει να προβαίνουν σε πράξεις ηρωισμού, ακόμη και αν εκτιμούν ότι θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν». Οπως σημείωσε, «ένας διαρρήκτης, που μπαίνει σε ένα σπίτι με απώτερο σκοπό να κλέψει, αν δεν… ικανοποιήσει το αίτημά του, είναι πολύ πιθανό να στραφεί ενάντια στο θύμα. Αυτό που έχει -πάνω απ’ όλα- σημασία είναι να μη διατρέξει κίνδυνο η οικογένεια που δέχεται την επίθεση και γι’ αυτό θα πρέπει να φανεί συνεργάσιμη. Το σημαντικότερο είναι η πρόληψη. Πρέπει να είσαι όσο το δυνατόν καλύτερα προετοιμασμένος για να μη χρειαστεί να έρθεις σε αυτή την κατάσταση, ωστόσο, αν τελικά φτάσει σε αυτό το σημείο, πρέπει να συνεργαστείς με το δράστη».

Αντίθετος στη χρήση όπλου είναι και ο Γρηγόρης Μούκας, συνταξιούχος υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ., Protection Expert, πρώην επικεφαλής προσωπικής ασφάλειας των Προέδρων της Ελληνικής Δημοκρατίας Κων/νου Καραμανλή και Κωστή Στεφανόπουλου. Οπως εξήγησε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, δεν συνιστάται αφενός γιατί οι περισσότεροι πολίτες είναι ανεκπαίδευτοι και αφετέρου διότι ο ένοπλος ληστής θα αντιδράσει με πυρά, ενώ το θύμα δεν έχει ανθρωποκτόνο πρόθεση. Σημαντικότατο κομμάτι είναι η πρόληψη και γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει διακριτικό οικονομικό προφίλ, γιατί οι πληροφορίες αυτές κυκλοφορούν γρήγορα και προκαλούν «στοχοποίηση».

Οπως εξηγεί ο κ. Μούκας, εκείνα που διαφοροποιούν τον απλό διαρρήκτη από ένα ληστή είναι η απειλή χρήσης βίας, η τυχόν οπλοφορία και η χρήση βίας. Γενικά, η πολιτική χειρισμού πρέπει να είναι ο κατευνασμός του ληστή προτάσσοντας: προθυμία, απουσία απειλητικής συμπεριφοράς (από πλευράς μας) και προσπάθεια ικανοποίησης των οικονομικών απαιτήσεών του, στο βαθμό που μπορούμε με εναλλακτικούς τρόπους, όταν δεν υπάρχουν χρήματα.

Εξίσου σημαντικό είναι να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, αφού ο πανικός είναι μεταδοτικός. Η πολυετής εμπειρία του κ. Μούκα έχει δείξει ότι δεν ξέρεις τι μπορεί να ενοχλήσει τους δράστες και να τους οδηγήσει στα άκρα. Αλλωστε, όπως σημειώνει, οι εισβολείς διακατέχονται από έναν ιδιότυπο ψυχισμό, τον «ταχυψυχισμό» (σ.σ.: είναι το φαινόμενο της απώλειας αντίληψης της πραγματικότητας, λόγω υπερβολικού στρες ή υποθετικής απειλής που υποτίθεται ότι μπορεί να προέλθει από το θύμα), που μπορεί να τους οδηγήσει, χωρίς σοβαρό λόγο, σε ακραίες και, ίσως, τραγικές αντιδράσεις.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Μούκας μάς δίνει τις εξής συμβουλές:

• Κάθε επίδειξη δύναμης ή «ηρωισμού» είναι καταδικασμένη να αποτύχει (σ.σ.: συνήθως, οδηγεί σε καταστροφή).
• Απαντάμε άμεσα στις ερωτήσεις τους και δεν κάνουμε απότομες ή «πονηρές» κινήσεις.
• Σε περίπτωση ανικανοποίητου λήσταρχου, του λέμε ότι δεν έχουμε άλλα χρήματα, ότι μπορεί να ψάξει όπου θέλει κ.λπ. και του προτείνουμε κάποιο αντικείμενο αξίας.
• Αν αρχίσουν να παρεκτρέπονται σε πράξεις βίας, αποφεύγουμε να τους κοιτάξουμε κατάματα, γιατί εξοργίζονται. Τους μιλάμε «φοβισμένα» και τους δείχνουμε «σεβασμό» προβάλλοντας την προθυμία μας στα οικονομικά αιτήματά τους.
• Αν εκδηλώνουν θανατηφόρα πρόθεση (δηλαδή ετοιμάζονται να μας πυροβολήσουν), παίρνουμε βαθιά αναπνοή και την κρατάμε μέσα μας, πέφτοντας στο έδαφος με το αριστερό πλευρό κατά μήκος του άξονα του ληστή και όχι κάθετα σ’ αυτόν (αυτό μπορεί να μας σώσει τη ζωή λόγω αποφυγής «αιμοθώρακα»).
• Η συμβουλή της Αστυνομίας να κάνουμε πως κοιμόμαστε (αν και υπακούει στη λογική «απουσίας απειλής από πλευράς του θύματος») φοβούμαστε ότι μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά μόνο στην περίπτωση του ερασιτέχνη κλέφτη (όχι ληστή) ή μόνο από «εκπαιδευμένους» στο θέμα πολίτες και όχι από τον απλό κόσμο, ενώ υπάρχει και σημαντικό ρίσκο. Σημειώνουμε ότι ο ληστής, όταν δεν ικανοποιηθεί οικονομικά, θα ξυπνήσει το θύμα και θα το εκβιάσει να του δώσει χρήματα ή τιμαλφή, οπότε δώρον άδωρον η τακτική.

Τα ανωτέρω αποτελούν προέκταση των προτάσεων – οδηγιών της ΕΛ.ΑΣ., χωρίς διάθεση να τις αντιστρατευτεί, με την επισήμανση ότι οι εκάστοτε οδηγίες της είναι πολύ χρήσιμες.

ΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΤΗΣ ΕΛ.ΑΣ.

Η ΕΛ.ΑΣ. προτρέπει τους πολίτες, σε αντίστοιχες περιπτώσεις όπως του 88χρονου, να ακολουθήσουν την εξής διαδικασία:

• Προσπαθήστε να μείνετε ήρεμοι και να είστε προσεκτικοί σε επικίνδυνες ή απειλητικές καταστάσεις.
• Προσπαθήστε να θωρακιστείτε μέσα στην κρεβατοκάμαρά σας, αν είναι δυνατόν προσποιηθείτε ότι κοιμόσαστε.
• Αν αρχίσουν πυροβολισμοί, πέστε στο έδαφος και καλυφθείτε. Θυμηθείτε ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι η ζωή σας, που οφείλετε να προστατέψετε.
• Παρατηρήστε τη φυσική εμφάνιση των ληστών και άλλες λεπτομέρειες, π.χ. ρούχα, οδό διαφυγής, αριθμό κυκλοφορίας οχήματος κ.λπ. έτσι, ώστε να μπορείτε να βοηθήσετε την Αστυνομία να εντοπίσει το δράστη ή τους δράστες.
• Ο ένοπλος διαρρήκτης δεν είναι σχεδόν ποτέ μόνος. Υπάρχει τουλάχιστον ένας ακόμη ένοπλος για κάλυψη. Οπότε, πιθανή επίθεση του θύματος σε ένα ληστή να προκαλέσει αντίδραση του άλλου.
• Ο σκοπός των διαρρηκτών δεν είναι ποτέ ο φόνος. Ο φόνος προκύπτει στον πανικό που προκαλείται από την αντίδραση των θυμάτων (χτυπήματα εκφοβισμού) ή από την προσπάθεια των ληστών να περιορίσουν το θύμα (φίμωση, δέσιμο κ.λπ.) που προκαλεί το θάνατό του. Οι ληστές αδιαφορούν αν το θύμα που χτυπούν για εκφοβισμό ή δένουν για περιορισμό έχει προβλήματα υγείας.
• Αν τα χρήματα και τα κοσμήματα δεν είναι πολλά, τότε θα επιμείνουν, αν γνωρίζουν ότι είστε πλούσιοι, και θα αρχίσουν να βρίζουν και να εκνευρίζονται διότι η λεία τους είναι μικρή και ο κίνδυνος είναι μεγάλος. Μείνετε ήρεμοι και εξηγήστε τους ότι αυτά υπάρχουν, ενώ τα άλλα είναι στην τράπεζα.
• Μην αρχίσετε να ουρλιάζετε, γιατί η πρώτη κίνησή τους είναι να σας ρίξουν αναίσθητο (ή νεκρό) ή να σας φιμώσουν.
• Μόλις φύγουν μην τους καταδιώξετε αμέσως, διότι μπορεί να σας πυροβολήσουν.

ΜΑΡΙΝΑ ΞΥΠΝΗΤΟΥ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής 

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]