Οπως έκρινε ομόφωνα η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, κάθε αξίωση του Δημοσίου για φόρους και πρόστιμα, κατόπιν ελέγχου σε υποθέσεις που παρέμειναν ανέλεγκτες πέραν της πενταετίας, παύει να είναι «ζωντανή», λόγω παραγραφής.

Η δημοσίευση της απόφασης τινάζει στον αέρα την προσπάθεια του υπουργείου Οικονομικών να βεβαιώσει και να εισπράξει φόρους ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ. Κύκλοι του υπουργείου εκτιμούσαν ότι η απόφαση ουσιαστικά ακυρώνει τα αποτελέσματα των φορολογικών ελέγχων που διενεργήθηκαν και διενεργούνται σε υποθέσεις των ετών 2000-2011, πολλές εκ των οποίων περιλαμβάνονται στις περίφημες λίστες μεγαλοκαταθετών, όπως η λίστα Λαγκάρντ, η λίστα Μπόργιανς και η τεράστια λίστα των 65 CD με τους 1,3 εκατομμύρια μεγαλοκαταθέτες! Το δικαίωμα του Δημοσίου για φορο-ελέγχους φαίνεται ότι πρέπει να περιοριστεί στα έτη 2012-2016. Τυχόν γενικευμένη εφαρμογή της απόφασης θα έχει ως συνέπεια, σύμφωνα με εκτιμήσεις, το Δημόσιο να αναγκαστεί να επιστρέψει φόρους και προσαυξήσεις ύψους δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ που ήδη έχει εισπράξει από ελέγχους αυτής της κατηγορίας, αλλά και να ακυρώσει πράξεις επιβολής φόρων και προσαυξήσεων συνολικού ύψους άνω του 1,4 δισ. ευρώ που ήδη έχει εκδώσει!

Το σκεπτικό

Συγκεκριμένα, η Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου, επικυρώνοντας τις προηγούμενες αλλεπάλληλες αποφάσεις των Τμημάτων, αποφάνθηκε ότι είναι αντισυνταγματική η τακτική του Δημοσίου να κάνει… λάστιχο το χρόνο της παραγραφής (5ετία), με συνεχείς νομοθετικές παρατάσεις οι οποίες παραβιάζουν σωρεία συνταγματικών αρχών, όπως αναλογικότητα, ασφάλεια δικαίου κ.λπ. Στην πολυσέλιδη απόφαση, μάλιστα, οι ανώτατοι δικαστές κατακεραυνώνουν τις φορολογικές αρχές για την αδυναμία ολοκλήρωσης των ελέγχων εντός εύλογου χρόνου παρά τις τεχνολογικές διευκολύνσεις (ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων, ηλεκτρονικές μέθοδοι ελέγχου κ.λπ.).

Με την υπ’ αριθμ. 1738/2017 απόφαση της Ολομέλειας -πρόεδρος Νικόλαος Σακελλαρίου, εισηγητής ο σύμβουλος Επικρατείας Κωνσταντίνος Νικολάου- κρίνεται μεταξύ άλλων ότι η εύλογη διάρκεια παραγραφής διασφαλίζει τα δικαιώματα τόσο του Δημοσίου όσο και του φορολογουμένου που δεν μπορεί να παραμένει εσαεί «όμηρος». Ειδικότερα, αναφέρεται ότι «ταχύτητα των εξελίξεων σε όλους τους τομείς, μεταξύ των οποίων και ο οικονομικός και ο επιχειρηματικός, επιβάλλει προς προστασία του δημοσίου συμφέροντος την ταχύτητα κατά το δυνατόν εκκαθάρισης των υποχρεώσεων των φορολογουμένων, προκειμένου να προγραμματίζουν την οικονομική τους δραστηριότητα, να γνωρίζουν τις οφειλές τους επικαίρως και κατά τακτά και σχετικώς μικρά χρονικά διαστήματα, διότι η συσσώρευση των οφειλών πολλών ετών, λόγω μη της παρόδου μακρού χρόνου διενέργειας ελέγχου για περισσότερα έτη και εκδόσεως των σχετικών καταλογιστικών πράξεων και η αξίωση συγχρόνου καταβολής αυτών, μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά οικονομικά προβλήματα σε φυσικά και νομικά πρόσωπα».

Παράταση

Υπογραμμίζουν δε ότι για την επιβολή φορολογικών επιβαρύνσεων απαιτείται να εφαρμόζεται προθεσμία παραγραφής, η οποία πρέπει να είναι εκ των προτέρων ορισμένη και επαρκώς προβλέψιμη από τον φορολογούμενο. «Η παραγραφή αυτή πρέπει, επίσης, να έχει, συνολικά, εύλογη διάρκεια, δηλαδή να συνάδει προς την αρχή της αναλογικότητας, ενώ η μεταβολή της με την πρόβλεψη επιμηκύνσεως είναι δυνατή μόνον υπό τις προϋποθέσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος, δηλαδή με διάταξη θεσπιζόμενη το αργότερο το επόμενο της γενέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως έτος». Μάλιστα, κρίνουν ανίσχυρες ως αντισυνταγματικές τις διατάξεις νόμου περί παρατάσεως παραγραφής φορολογικών αξιώσεων, «των οποίων η έναρξη του χρόνου παραγραφής είναι προγενέστερη του προηγουμένου της δημοσιεύσεως του νόμου αυτού ημερολογιακού έτους».

ΧΡΙΣΤΙΑΝΝΑ ΧΑΤΖΗΪΟΡΔΑΝΟΓΛΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΛΑΙΤΣΑΚΗΣ
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου