Μιλώντας στη Μόσχα στις 9 Απριλίου, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ισχυρίστηκε ότι ο Πούτιν υποστηρίζει τις εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός, αλλά παραμένουν ερωτήματα σχετικά με την ουκρανική κυβέρνηση, καθώς αδυνατεί να ελέγξει «εξτρεμιστικές και εθνικιστικές μονάδες που δεν υπακούουν στο Κίεβο».

Παλιό τροπάριο…

Αυτή η τελευταία δικαιολογία είναι μία παραλλαγή του χιλιοειπωμένου παλιού τροπαρίου για τους «Ουκρανούς ναζί», που χρησιμοποιείται από το Κρεμλίνο από το 2014, για να νομιμοποιήσει την κλιμακούμενη επιθετικότητα της Ρωσίας. Για περισσότερο από μία δεκαετία, οι προπαγανδιστές του Πούτιν απεικονίζουν την Ουκρανία ως εστία ακροδεξιού εξτρεμισμού στο πλαίσιο μίας εκστρατείας παραπληροφόρησης που έχει σχεδιαστεί με στόχο τη διαγραφή της ουκρανικής εθνικής ταυτότητας. Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Μόσχα επικαλείται ξανά τη φασιστική απειλή, για να παρακάμψει την κατάπαυση του πυρός.

Στην πραγματικότητα, η ουκρανική δημόσια υποστήριξη για τα ακροδεξιά πολιτικά κόμματα είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη. Υστερα από χρόνια αποτυχίας στην κάλπη, τα εθνικιστικά κόμματα της Ουκρανίας σχημάτισαν συνασπισμό πριν από τις τελευταίες προπολεμικές βουλευτικές εκλογές της χώρας το 2019, αλλά μπόρεσαν μόνο να συγκεντρώσουν συνολικά μόλις το 2,16% των ψήφων.

Την ίδια χρονιά, οι Ουκρανοί εξέλεξαν τον ρωσόφωνο Εβραίο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ως πρόεδρο της χώρας. Η εβραϊκή κληρονομιά του Ζελένσκι βοήθησε να ανατραπεί ο παραλογισμός της «ναζιστικής» Ουκρανίας, αναγκάζοντας τους αξιωματούχους του Κρεμλίνου να προχωρήσουν σε «αστείες» δηλώσεις, όπως αυτή του Ρώσου υπ. Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος, σε συνέντευξή του στην ιταλική τηλεόραση, το 2022, δήλωσε ότι «και ο Αδόλφος Χίτλερ είχε εβραϊκό αίμα».

Αμφισβήτηση

Εκτός από την επίκληση φανταστικών Ουκρανών ναζί, το Κρεμλίνο έχει, επίσης, επιδιώξει να καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις για μια πιθανή κατάπαυση του πυρός αμφισβητώντας τη νομιμότητα της ουκρανικής κυβέρνησης. Η Ουκρανία ήταν προγραμματισμένο να διεξαγάγει προεδρικές και βουλευτικές εκλογές την άνοιξη του 2024, αλλά το Σύνταγμα της χώρας ορίζει ότι οι εκλογές δεν μπορούν να γίνουν κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού νόμου. Παρά το συνταγματικό αυτό φράγμα και τα πολυάριθμα υλικοτεχνικά εμπόδια για εκλογές εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία, αξιωματούχοι στη Μόσχα έχουν επανειλημμένα ζητήσει να στηθούν κάλπες, ενώ υποστηρίζουν ότι ο πρόεδρος Ζελένσκι δεν έχει την εξουσία να συνάψει ειρηνευτική συμφωνία.

Πιο πρόσφατα, ο Πούτιν προχώρησε ένα βήμα παραπέρα προτείνοντας ότι η Ουκρανία θα πρέπει να τεθεί υπό κάποιου είδους εξωτερική διοίκηση, με αξιωματούχους των Ηνωμένων Εθνών να επιβλέπουν τις εκλογές. Αυτή η προφανής προσπάθεια εκτροχιασμού των ειρηνευτικών συνομιλιών αποδείχθηκε υπερβολική ακόμη και για τον Τραμπ.

Αμετακίνητος

Η άκαμπτη διαπραγματευτική θέση του Πούτιν υπογραμμίζει περαιτέρω την πρόθεσή του να συνεχίσει την εισβολή στην Ουκρανία. Το Κίεβο έχει κάνει μια σειρά από σημαντικές παραχωρήσεις τους τελευταίους μήνες, συμπεριλαμβανομένης της ετοιμότητάς του να αποδεχθεί την προσωρινή κατοχή ουκρανικών περιοχών που βρίσκονται -επί του παρόντος- υπό τον έλεγχο του Κρεμλίνου. Αντί να προσφέρει δικούς του συμβιβασμούς, ο Πούτιν επέμεινε στην παράδοση πρόσθετων εδαφών στο Ντονμπάς. Απαιτεί, επίσης, τον τερματισμό όλης της ξένης βοήθειας και τη δραματική μείωση του ουκρανικού στρατού. Αυτό θα άφηνε την Ουκρανία διχοτομημένη, απομονωμένη, αφοπλισμένη και ανυπεράσπιστη έναντι της ρωσικής επιθετικότητας. Καμία ουκρανική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να περιμένει να παραμείνει στην εξουσία για πολύ, εάν αποδεχόταν τους μαξιμαλιστικούς όρους του Πούτιν.

Ολα τα παραπάνω κάνουν απολύτως σαφές ότι ο Πούτιν δεν θέλει ειρήνη. Για περισσότερο από δύο μήνες, η κυβέρνηση Τραμπ προσπάθησε να δελεάσει τη Μόσχα πιέζοντας την Ουκρανία σε παραχωρήσεις. Αν και ο Πούτιν δεν απορρίπτει ανοιχτά τα ειρηνευτικά ανοίγματα του Τραμπ, ο στόχος του παραμένει η πλήρης υποταγή της Ουκρανίας.

Πολλοί Δυτικοί ηγέτες επικρίνουν τώρα δημοσίως την άρνηση του Πούτιν να εμπλακεί σε ουσιαστικές ειρηνευτικές συνομιλίες. «Είναι επείγον η Ρωσία να σταματήσει τις προσποιήσεις και την τακτική της κωλυσιεργίας και να αποδεχθεί μια άνευ όρων κατάπαυση του πυρός», επεσήμανε ο Εμανουέλ Μακρόν.

Τι πρέπει να κάνουν οι ΗΠΑ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θα πρέπει να αυξήσουν το… κόστος της ρωσικής εισβολής, υπονομεύοντας παράλληλα τις ελπίδες νίκης, για να εξαναγκάσουν σε αλλαγή στάσης τη Μόσχα. Αυτό μπορεί να γίνει με αυστηρότερα μέτρα κυρώσεων, που θα στοχεύουν τον ρωσικό ενεργειακό τομέα, και με αυξημένη στρατιωτική βοήθεια στον ουκρανικό στρατό, που θα του επιτρέψει να ανακτήσει την πρωτοβουλία στο πεδίο της μάχης. Οτιδήποτε λιγότερο θα ερμηνευτεί από το Κρεμλίνο ως σιωπηρό «πράσινο φως», για να συνεχιστεί η εισβολή. Αν ο Τραμπ είναι σοβαρός, για να πείσει τον Πούτιν να επιδιώξει την ειρήνη, πρέπει πρώτα να τον πείσει ότι η εναλλακτική είναι η ήττα.

ΤΡΟΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΑΣΙΑ

Οι φιλοδοξίες της Μόσχας δεν σταματούν στην Ουκρανία

Από τη Γεωργία μέχρι το Καζακστάν, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Από το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων θα καθοριστεί και η επιρροή της Μόσχας σε τρίτες χώρες.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία πρέπει να τελειώσει. Αλλά το πώς θα τελειώσει έχει τη σημασία του. Ειρήνη με εδαφικά κέρδη για το Κρεμλίνο θα σημαίνει πλήγμα για τα κράτη που συνορεύουν με τη Ρωσία, καθώς αντιμετωπίζουν τις νεοαυτοκρατορικές φιλοδοξίες του Πούτιν.

• Νότιος Καύκασος: Η ενασχόληση της Ρωσίας με την Ουκρανία τα τελευταία τρία χρόνια, σε συνδυασμό με τη φθίνουσα επιρροή της, έχει ανοίξει χώρο για τις χώρες στην τροχιά της Μόσχας να επιδείξουν μεγαλύτερη ανεξαρτησία. Στον Νότιο Καύκασο, ένα είδος εύθραυστης προόδου δείχνει να έχει ριζώσει. Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν έχουν οριστικοποιήσει το κείμενο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, που θα μπορούσε να τερματίσει μια σύγκρουση δεκαετιών, που εκμεταλλεύεται εδώ και καιρό η Ρωσία για να διατηρεί τη δική της επιρροή.

Το 2024, το Αζερμπαϊτζάν εξασφάλισε την πρόωρη αποχώρηση των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων, που ήταν στο έδαφός του από το τέλος του πολέμου του 2020 με την Αρμενία. Την ίδια στιγμή, η Αρμενία έχει λάβει μέτρα για να χαλαρώσει τους δεσμούς της με τη Μόσχα, εξασφαλίζοντας μερική αποχώρηση των Ρώσων συνοροφυλάκων στο αεροδρόμιο της χώρας στο Ερεβάν και κατά μήκος των συνόρων της με το Ιράν.

• Γεωργία: Η τυχόν οριστική αλλαγή στάσης στην Ουκρανία για να αποδεχθεί εδαφικές παραχωρήσεις θα αντηχούσε, επίσης, στη Γεωργία, όπου η κυβέρνηση κυριαρχείται από έναν φιλικό προς τη Ρωσία ολιγάρχη και αγνοεί τη συντριπτική επιθυμία του κοινού για στενότερους δεσμούς με την Ευρώπη. Μια διευθέτηση στην Ουκρανία που επικυρώνει τα κέρδη της Ρωσίας θα έστελνε λάθος μήνυμα στους Γεωργιανούς και θα ενθάρρυνε την κυβέρνησή της -που εκλέχθηκε σε ψηφοφορία που αμαυρώθηκε από ισχυρισμούς περί απάτης- να συνεχίσει να φιλοξενεί τη Μόσχα.
• Κεντρική Ασία: Οι χώρες της Κεντρικής Ασίας, περίκλειστες και οικονομικά προσδεδεμένες με τη Ρωσία, έπρεπε πάντα να διαχειρίζονται προσεκτικά τις σχέσεις τους με τη Μόσχα. Αλλά το Καζακστάν έχει αρνηθεί να αναγνωρίσει τις ρωσικές προσαρτήσεις ουκρανικού εδάφους, ενώ επιδιώκει στενότερους δεσμούς με τη Δύση.

Το Ουζμπεκιστάν αναζητεί, επίσης, εναλλακτικές θαλάσσιες οδούς για να παρακάμψει τη Ρωσία, ενώ το Τουρκμενιστάν έχει εμβαθύνει τους δεσμούς με την Κίνα.

Σε ένα σημαντικό βήμα προς μεγαλύτερη περιφερειακή συνοχή και συνεργασία, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν υπέγραψαν πρόσφατα μια συμφωνία για τον τερματισμό της μακροχρόνιας συνοριακής σύγκρουσής τους, η οποία είχε δει περιοδικές συγκρούσεις – δύο χρόνια μετά την επίλυση μιας παρόμοιας συνθήκης που διευθετήθηκε μια συνοριακή διαμάχη μεταξύ του Κιργιστάν και του Ουζμπεκιστάν.

Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν τους βαθύτερους δεσμούς τους με την Κίνα, για να ξεφύγουν από την επιρροή της Ρωσίας.