Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Οι μάχες είναι σφοδρές: βομβαρδίζεται η πρωτεύουσα του κυρίως θύλακα Στεπανακέρτ από το αζερικό πυροβολικό και πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών, καθώς και την Αεροπορία του Μπακού, το οποίο διαχρονικά έχει ενισχύσει αρκετά το οπλοστάσιό του απέναντι στους Αρμενίους με αγορές οπλικών συστημάτων από τη Ρωσία, την Τουρκία και το Ισραήλ.

Τις τελευταίες ημέρες οι Αζέροι έχουν καταλάβει μία σειρά από χωριά των Αρμενίων, όπως το Ταγκασέρ, το Κεμερτούκ, το Τεκέ, το Μπουλουτάρ κ.ά.

[fwduvp preset_id=”test” playlist_id=”Test”]

Από τη δική της πλευρά η Αρμενία έχει πλήξει τη δεύτερη σε πληθυσμό πόλη του Αζερμπαϊτζάν -την Γκάντζια- που δεν βρίσκεται αποστασιακά μακριά από τα επίσημα και διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν. Στα περίχωρα της πόλης βρίσκεται αεροπορική βάση, ενώ η πόλη είναι στρατηγικής σημασίας για πολλούς και διάφορους λόγους.

1. Η Γκάντζια είναι κοντά σε στρατηγικής σημασίας ενεργειακούς αγωγούς, όπως ο αγωγός φυσικού αερίου TRANSANATOLIΑN, ο αγωγός BΑKU-SUPSA και ο BAKU-TBILISI. Αρα, συνδέεται με ευρύτερα διακρατικά ενεργειακά συμφέροντα.

Επίσης, όχι μακριά από την πόλη, διέρχεται ο αυτοκινητόδρομος Ε-60, που ουσιαστικά συνδέει την Ευρώπη με την Κίνα έως και την αζερική πρωτεύουσα Μπακού, με τη γεωργιανή πρωτεύουσα Τιφλίδα και την τουρκική πόλη Καρς.

Συνεπώς, είναι πόλη-τομή ενεργειακών και μεταφορικών διακλαδώσεων. Μόνο που αν οι Αρμένιοι συνεχίσουν να τη βομβαρδίζουν, ελλοχεύει ο κίνδυνος γενίκευσης της σύγκρουσης στον Νότιο Καύκασο.

Αρα, οι βομβαρδισμοί των Αρμενίων προκαλούν «πονοκεφάλους» στους πελάτες του αζερικού αερίου (σε αυτούς είναι και η χώρα μας), αλλά και στους Κινέζους. Το 90% του φυσικού αερίου που τροφοδοτεί τη γειτονική Γεωργία προέρχεται από το Αζερμπαϊτζάν, ενώ από το Μπακού εφοδιάζεται μέχρι και το Ισραήλ.

2. Αν μεγεθύνουμε τον χάρτη των δραματικών εξελίξεων στον Νότιο Καύκασο, έχουμε λίαν υπολογίσιμα συμβάντα στο Κασμίρ, στο Αφγανιστάν (προσπάθειες ειρήνευσης της χώρας), στις εκλογές στην Κιργιζία και μία «περίεργη» ησυχία γενικότερα στην Κεντρική Ασία (πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες) που έχουν προεκτάσεις και επιπτώσεις στα Αρμενο-αζερικά.

3. Η τουρκική υποστήριξη στο Μπακού προβληματίζει τη Μόσχα, η οποία επί του παρόντος αποφεύγει τη δυναμική ανάμιξη.

Από την εποχή των Σοβιέτ η Ρωσία διατηρεί στρατιωτική βάση στο Γκιούμρι (βόρεια του Γερεβάν), ενώ έχει μαζί του συμφωνίες συλλογικής ασφάλειας, αλλά πουλάει όπλα και στους Αζέρους.

Πολιτικά η Τουρκία υποστηρίζει τον Αζέρο πρόεδρο, Ιλχάμ Αλίεφ, γιατί, όπως εξήγησαν στους Λαβρόφ (υπ. Εξωτερικών) και Σοϊγκού (υπ. Αμυνας), οι Τούρκοι ομόλογοί τους Τσαβούσογλου και Ακάρ, «η ειρηνευτική διαδικασία του ΟΑΣΕ δεν προχωρά και δεν μπορεί το Αζερμπαϊτζάν να περιμένει άλλα 30 χρόνια απραξίας και μη επίλυσης της παγωμένης διένεξης του Ναγκόρνο Καραμπάχ».

Στις πρόσφατες ασκήσεις της Ρωσίας (ανά τετραετία διεξαγόμενες με την επωνυμία KAYKAZ 2020 το Αζερμπαϊτζάν -αν και προσκλήθηκε- δεν συμμετείχε. Ο Ερντογάν θα υποστηρίξει τους Αζέρους στο να καταστούν πιο δυνατοί στις μελλοντικές περιφερειακές διαπραγματεύσεις, καθώς και μέσω του Μπακού ο Τούρκος πρόεδρος θέλει να έχει λόγο και σε αυτήν τη στρατηγικής σημασίας γεωγραφική ζώνη.

4. Το Ιράν είναι σιίτες και θρησκευτικά κοντά με τους Αζέρους, οι οποίοι όμως είναι τουρκογενείς. Στο Ιράν διαμένουν 13 εκατ. Αζέροι, πιο πολλοί από τον πληθυσμό του ιδίου του Αζερμπαϊτζάν.

Στην αρχή των εχθροπραξιών η Τεχεράνη κινήθηκε πιο κοντά με την Αρμενία, αλλά την τελευταία εβδομάδα μετακινήθηκε προς το Αζερμπαϊτζάν γιατί αντελήφθησαν ότι στο εσωτερικό της χώρας τους μπορεί να υπάρξει ξεσηκωμός του αζερικού πληθυσμού και απρόβλεπτες επιπτώσεις για την ιρανική συνοχή.

Το Πακιστάν, από την πλευρά του, υποστηρίζει έντονα τους Αζέρους, όπως και το Αφγανιστάν (το τελευταίο με προσεκτικά βήματα γιατί υπάρχουν και σιιτικοί πληθυσμοί στη δυτική επαρχία Χεράτ που συνορεύει με το Ιράν). Ολα αυτά εντάσσονται στο τεράστιο θέμα που λέγεται «Ισλάμ στην πρώην Σοβιετική Ενωση, στη σημερινή Ρωσία και στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας».

5. Η Αγκυρα και το Μπακού είχαν εδώ και αρκετό καιρό συντονίσει τις ενέργειές τους στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Η αποστολή Τουρκμένιων και Ισλαμιστών μαχητών (μισθοφόρων και μη) από τη Βόρεια Συρία ενισχύει πρακτικά τους Αζέρους, εμπλέκει πιο βαθιά την Αγκυρα στις αζερικές αποστολές, ενώ η εκτεταμένη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) έχει προκαλέσει πολύ σοβαρές απώλειες στις αρμενικές στρατιωτικές δυνάμεις στον θύλακα του Ναγκόρνο Καραμπάχ.

6. Οι Τουρκο-αζέροι έστειλαν τα drones να βρουν και να καταστρέψουν εκτοξευτές βαλλιστικών πυραύλων της Αρμενίας, πριν προλάβουν να εκτοξεύσουν. Η επίθεση έγινε πιθανότατα σε αρμενικό έδαφος, έξω δηλαδή από το Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Οι αρμενικοί εκτοξευτές δεν χρειάζεται να μπουν στον θύλακα, λόγω της μεγάλης εμβέλειας των πυραύλων. Αυτό τους εξασφαλίζει μια ιδιότυπη ασυλία.

Από τα σημερινά δεδομένα μπορούμε να εικάσουμε ότι, αν δεν υπήρχαν οι «διπλωματικοί περιορισμοί», τα αζερικά drones θα είχαν κυνηγήσει και καταστρέψει όλους τους βαλλιστικούς πυραύλους της Αρμενίας, λόγω του μικρού μεγέθους της χώρας.