Το 2022 επρόκειτο να είναι το έτος που η ανθρωπότητα θα ανάσαινε ύστερα από δύο χρόνια περιορισμών λόγω της πανδημίας κορονοϊού, όμως αφήνει ένα αιματηρό αποτύπωμα, με χιλιάδες νεκρούς σε έναν πόλεμο που η ευρωπαϊκή ήπειρος ήλπιζε να μην ξαναδεί μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία επανέφερε στο καθημερινό λεξιλόγιο της Δύσης ξεχασμένες έννοιες (βομβαρδισμοί, καταφύγια, εγκλήματα πολέμου κ.λπ.), έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο, ενώ προκάλεσε μεγάλη ενεργειακή κρίση και γεωπολιτικές αλλαγές. Την ίδια ώρα, επανέρχεται υπό νέα μορφή το κύμα ευρωσκεπτικισμού και λαϊκισμού, ενώ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Αμερική πασχίζει να αντιμετωπίσει τα δικά της εσωτερικά ζητήματα διχασμού και ακραίας πόλωσης.

Στην Ασία, η Κίνα ένιωσε για πρώτη φορά τις δονήσεις της πολιτικής αμφισβήτησης, με διαδηλώσεις και αντιδράσεις κατά των συνεχιζόμενων περιορισμών λόγω της πανδημίας, ενώ στο Ιράν το καθεστώς πιέζεται από ένα γενικευμένο κύμα διαμαρτυρίας που ξεκίνησε από την κοινωνική επανάσταση των γυναικών και μεταδόθηκε σε όλη τη νεολαία.

Εν τω μεταξύ, ο θάνατος της βασίλισσας Ελισάβετ σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής και έχει φέρει μεγάλες ανατροπές στον θεσμό της βρετανικής μοναρχίας, που έμοιαζε μέχρι τώρα αμετακίνητος και ισχυρός.

Ο ΠΟΥΤΙΝ ΕΙΣΒΑΛΛΕΙ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Η εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου πάγωσε την ανθρωπότητα. Αντί να εξελιχθεί σε αστραπιαία επιχείρηση κατάληψης του Κιέβου και ανατροπής της φιλοδυτικής κυβέρνησης Ζελένσκι, που περίμενε ο Ρώσος πρόεδρος, μετατράπηκε σε πόλεμο φθοράς με παγιωμένα λίγο πολύ «χαρακώματα», χάρις στην αναπάντεχα σθεναρή αντίσταση των Ουκρανών. Σημαντικό ρόλο έπαιξε φυσικά, η εξοπλιστική και συμβουλευτική βοήθεια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Ούτως ή άλλως πρόκειται για τον μεγαλύτερο από πλευράς διαστάσεων πόλεμο που ξέσπασε στην Ευρώπη μετά το 1945 και συνεχίζει να απειλεί την παγκόσμια ασφάλεια, δεδομένου ότι η ρωσική πλευρά επέτρεψε να πέσει στο τραπέζι το ενδεχόμενο χρήσης πυρηνικών.

Τις έξι πρώτες εβδομάδες οι Ρώσοι εξαπέλυσαν μεγάλο κύμα βομβαρδισμών και προσπάθησαν να προελάσουν στο Κίεβο, διαπράττοντας καθ’ οδόν εγκλήματα πολέμου (π.χ. στην Μπούτσα). Οταν φάνηκε ότι αυτό δεν είναι δυνατόν, έριξαν το βάρος στη βορειοανατολική (Χάρκοβο) και ανατολική περιοχή του Ντονμπάς (Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ), όπου διατηρούσαν ήδη εθνολογικό-εδαφικό προγεφύρωμα από το 2014. Ο Πούτιν ύστερα από παλινωδίες συμφώνησε να επιτρέψει την εξαγωγή σιτηρών με τη μεσολάβηση Τουρκίας-ΟΗΕ, ώστε να αμβλυνθεί η διεθνής επισιτιστική κρίση.

Οι νεκροί άμαχοι υπολογίζονται σε 6.800, ενώ στους δέκα μήνες του πολέμου 8 εκατομμύρια Ουκρανοί κατέφυγαν σε Πολωνία, Ουγγαρία, Ρουμανία και αλλού, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας.

Να σημειωθεί ότι Κίνα, Ινδία, αραβικές και λατινοαμερικανικές χώρες τήρησαν ουδέτερη στάση αντί να ευθυγραμμιστούν με τις δυτικές κυρώσεις (οι οποίες πάντως στην Ευρώπη δεν περιέλαβαν ακόμη το ρωσικό φυσικό αέριο) δίνοντας ανάσα στη ρωσική οικονομία μετά την αποχώρηση 335 μεγάλων επιχειρήσεων.

ΑΛΛΕΠΑΛΛΗΛΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΚΟΛΠΟΥΣ ΤΗΣ Ε.Ε.

Το 2022 ήταν μια ταραγμένη χρονιά για την Ευρωπαϊκή Ενωση, που κλείνει με τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Το σκάνδαλο διαφθοράς στο Ευρωκοινοβούλιο, με πρωταγωνίστρια την Ελληνίδα αντιπρόεδρό του Εύα Καϊλή, έδωσε τη χαριστική βολή στην αξιοπιστία του μοναδικού εκλεγμένου θεσμού της Ε.Ε., αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα ότι χώρες όπως το Κατάρ και το Μαρόκο είναι σε θέση με το χρήμα και τις μυστικές υπηρεσίες τους να επηρεάσουν γεωπολιτικές αποφάσεις.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποδείχθηκε επίσης τεράστια δοκιμασία για την Ε.Ε., θέτοντας σε αμφισβήτηση γεωστρατηγικές σταθερές, αλλά και την ετοιμότητά της να ανταποκριθεί ενωμένη στις δύσκολες προκλήσεις των καιρών. Η Γερμανία υποχρεώθηκε εν μία νυκτί να κάνει στροφή 180 μοιρών στην ενεργειακή σχέση της με τη Ρωσία, ενώ η Ενωση παραμένει βαθιά διχασμένη για το πλαφόν που πρέπει να μπει στις τιμές του φυσικού αερίου.

Η επιδείνωση των ευρω-ρωσικών σχέσεων, η αποστολή όπλων στην Ουκρανία και η ευθυγράμμιση με τις επιλογές της Ουάσιγκτον προκάλεσαν… βέρτιγκο σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, λειτουργώντας σαν λίπασμα για ένα νέο κύμα ευρωσκεπτικισμού. Στην Ιταλία εκλέχτηκε πανηγυρικά πρωθυπουργός η αρχηγός ενός κόμματος με αναφορές στον Μουσολίνι, η Τζόρτζια Μελόνι, στη Σουηδία η αντιμεταναστευτική ακροδεξιά έγινε για πρώτη φορά συμπολίτευση, ενώ στη Γαλλία ο Μακρόν νίκησε τη Λεπέν, χάνοντας όμως την πλειοψηφία της Βουλής. Προβλήματα συντονισμού παρουσιάζει και η γερμανική κυβέρνηση, καθώς ο σοσιαλδημοκράτης Ολαφ Σολτς αποδεικνύεται κατώτερος της Ανγκελα Μέρκελ, αδυνατώντας να κυριαρχήσει στις διαφορές των Πράσινων-Φιλελεύθερων εταίρων του.

«ΦΟΥΡΤΟΥΝΕΣ» ΣΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΜΠΑΚΙΓΧΑΜ

Το 2022 ήταν μια ιστορική χρονιά για τη βρετανική μοναρχία. Ο θάνατος της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ τον Σεπτέμβριο, έπειτα από 70 χρόνια βασιλείας, βύθισε στο πένθος το παλάτι, ενώ δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο απέτισαν φόρο τιμής στη μακροβιότερη μονάρχη του Ηνωμένου Βασιλείου. Στην περίοδο βασιλείας της άλλωστε ο κόσμος άλλαξε, η ίδια προσαρμόστηκε (όσο επιτρέπει το πρωτόκολλο) και οι αποφάσεις της άφησαν το δικό τους αποτύπωμα.

Τη διαδέχθηκε ο πρωτότοκος γιος της Κάρολος -η στέψη του θα γίνει τον Ιούνιο- σε μία νέα και διαφορετική εποχή. Η ευθύνη που κληρονόμησε είναι βαριά και τα περιθώρια ελιγμών στενά, την ώρα που η δημοτικότητα του θεσμού μειώνεται. Οι νεότερες γενιές βρίσκουν τη μοναρχία παρωχημένη, κοστοβόρα και της χρεώνει λάθη του παρελθόντος. Πολλοί θεωρούν πως ο βασιλιάς Κάρολος θα δυσκολευτεί να επαναφέρει την ηρεμία στο παλάτι και να γεφυρώσει το μεγάλο χάσμα που έχει προκληθεί ανάμεσα στους δυο γιους του, Ουίλιαμ και Χάρι. Μαζί με τη σύζυγό του Μέγκαν Μαρκλ, ο Χάρι έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα στη βασιλική οικογένεια, με δηλώσεις και συνεντεύξεις και κυρίως με το ντοκιμαντέρ για τη ζωή του και το περίφημο «Megxit», που μεταδόθηκε από την πλατφόρμα Netflix.

Ενώ το βασιλικό δράμα βρίσκεται σε εξέλιξη, οι Βρετανοί βιώνουν τη μεγάλη ενεργειακή κρίση σε συνδυασμό με τα προβλήματα της καθημερινότητας, λόγω της ακρίβειας και της μείωσης της αγοραστικής τους δύναμης. Απεργίες, δυσαρέσκεια και οικονομική στενότητα δυσκολεύουν τα νοικοκυριά που επιρρίπτουν μεγάλες ευθύνες στις τελευταίες κυβερνήσεις των Τόρις, από τον Μπόρις Τζόνσον και τη Λιζ Τρας έως τον νεόκοπο πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ.

ΝΕΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΚΗΝΙΚΟ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

Σε τροχιά μεγάλων αλλαγών σε πρόσωπα και πολιτικές έχουν μπει οι ΗΠΑ ύστερα από τις πρόσφατες ενδιάμεσες εκλογές. Ο επαπειλούμενος πολιτικός σεισμός που διαλαλούσε ο Ντόναλντ Τραμπ, με μεγάλη ήττα των Δημοκρατικών και ανάδειξη όλων των ακραίων Ρεπουμπλικανών -και οπαδών του «τραμπισμού»- σε Κογκρέσο και πολιτειακές θέσεις, ευτυχώς δεν συνέβη. Αντίθετα, δοκίμασε την πικρή γεύση της ήττας, καθώς οι «δικοί του» δεν κατάφεραν να επιβληθούν σε σημαντικές πολιτείες-κλειδιά για την κατάκτηση του Λευκού Οίκου. Παράλληλα, η κοινοβουλευτική επιτροπή που ερευνά την εισβολή στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021, αποφάσισε την ποινική δίωξη του πρώην προέδρου των ΗΠΑ για τέσσερα εγκλήματα, με την υποκίνηση εξέγερσης να είναι μεταξύ αυτών.

Με το άστρο του Τραμπ να… σβήνει, ένας νέος αστέρας αρχίζει να λάμπει στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Ο Ρον ντε Σάντις, που άλωσε τη Φλόριντα, «προπονείται» σκληρά για τις προεδρικές εκλογές του 2024, φιλοδοξώντας να είναι το φαβορί για το χρίσμα του προεδρικού υποψηφίου.

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν πήρε βαθιά ανάσα ώστε να ολοκληρώσει τη θητεία του χωρίς την τροχοπέδη της απώλειας του Κογκρέσου -οι Ρεπουμπλικανοί επικράτησαν μόνο στη Βουλή ενώ οι Δημοκρατικοί διατήρησαν τον έλεγχο της Γερουσίας- χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα επόμενα δύο χρόνια θα είναι στρωμένα με ροδοπέταλα. Σε κάθε περίπτωση, οι ενδιάμεσες εκλογές προκάλεσαν ανακούφιση και στην Ομογένεια, λόγω της εκλογής πολλών εκπροσώπων της αλλά και φιλελλήνων, όπως ο γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ. Ο Μπάιντεν θα κληθεί στο εξής να διαχειριστεί τις γεωπολιτικές αναταράξεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία, την αντιπαλότητα με την Κίνα και τα σκαμπανεβάσματα της αμερικανικής οικονομίας (ο πληθωρισμός πάντως μειώθηκε στο 7,1% από το 7,7% προ τριών μηνών) καθώς και την ενεργειακή κρίση. Ουδείς γνωρίζει αν θα είναι και πάλι υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές, καθώς η ηλικία του είναι αρνητικός παράγοντας στην εξίσωση, ιδιαίτερα αν θα έχει απέναντι τον Ντε Σάντις.

 ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΙ ΤΖΙΠΙΝΓΚ

O ιστορικός του μέλλοντος θα χαρακτηρίσει το 2022 «χρονιά-σταθμό» στην πολιτική καριέρα του Σι Τζινπίνγκ. Ισως αποδειχθεί και έτος καμπής για το πολιτικό σύστημα της χώρας, που βρέθηκε αντιμέτωπο με τη μεγαλύτερη εσωτερική πρόκληση από το 1989, όταν η σκληροπυρηνική πτέρυγα του Κομμουνιστικού Κόμματος κατέστειλε τη σοβαρότερη απόπειρα εκδημοκρατισμού από τα κάτω, μέσα από το κίνημα των φοιτητών του Πεκίνου. Κατά ειρωνεία της τύχης, ο σημερινός ηγέτης του ΚΚΚ, πρόεδρος της χώρας και αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, έγινε φέτος στόχος ενός τεράστιου κινήματος αμφισβήτησης μόλις λίγες εβδομάδες μετά την πλήρη επικράτησή του στο 20ό συνέδριο του κόμματος. Αλλο όμως η κλειστή γραφειοκρατική νομενκλατούρα της πρωτεύουσας και των επαρχιών και άλλο η ζωντανή κινεζική κοινωνία, που ασφυκτιούσε ύστερα από τρία χρόνια δρακόντειων lockdown, τα οποία αποσκοπούσαν στην ανάσχεση των κρουσμάτων και των θανάτων της Covid-19. Ο εγκλεισμός εκατομμυρίων ανθρώπων για 3 και 4 μήνες μέσα στα διαμερίσματά τους με την παραμικρή αναζωπύρωση, ξέσπασε σε βίαιες διαμαρτυρίες στο τέλος Νοεμβρίου, που πήραν σταδιακά πολιτικό χαρακτήρα, με συνοδευτικά αιτήματα για ελευθερία του λόγου, πέρα από εκείνη των μετακινήσεων χωρίς συνεχή τεστ. Ο Σι και ο κομματικός μηχανισμός αποφάσισαν να βάλουν… νερό στο κρασί τους και να χαλαρώσουν τα μέτρα εκτονώνοντας τη λαϊκή βαλβίδα δυσαρέσκειας, προτού προκύψουν ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Αυτό όμως οδήγησε σε απότομη αύξηση των κρουσμάτων δημιουργώντας καινούργιες προκλήσεις για την κινεζική κυβέρνηση. Η Κίνα αρνείται να εισαγάγει εμβόλια mRNA για λόγους εθνικής υπερηφάνειας ενώ ένα σημαντικό τμήμα του ηλικιωμένου πληθυσμού παραμένει ανεμβολίαστο. Η σκυτάλη αυτού του υγειονομικού -και εν δυνάμει κοινωνικού- προβλήματος θα περάσει στο 2023.

TWEET 44 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΟΝ ΜΑΣΚ

Σε μια χρονιά ισχνής τεχνολογικής προόδου, όπου οι ελλείψεις ημιαγωγών (τσιπ) ήταν ο πονοκέφαλος εταιριών και αυτοκινητοβιομηχανιών και το εγχείρημα του «μετασύμπαντος» (metaverse) του Μαρκ Ζάκερμπεργκ αγκομαχά, το σάγκα της εξαγοράς του Twitter διατήρησε και διατηρεί το παγκόσμιο ενδιαφέρον.

Ο Ελον Μασκ, ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, επανασυστήθηκε ως διαδικτυακός «μιντιάρχης», θέλοντας να αποκτήσει ένα από τα δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το Twitter! Πριν καλά καλά απομακρυνθεί από… το ταμείο, θα το επιστρέψει ως φαίνεται!

Αφού πρωταγωνίστησε φέτος στον τομέα των τεχνολογικών εξελίξεων με τα οχήματα της «Tesla», τα διαστημικά επιτεύγματα της SpaceX, τα πειράματα στην εταιρία νευροτεχνολογίας Neuralink, που του ανήκει, εξαγόρασε τον Νοέμβριο την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, με το χαρακτηριστικό μπλε πουλί, έναντι 44 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας ήθελε να δημιουργήσει ένα μέσο χωρίς λογοκρισία, με χαλαρές πολιτικές και εποπτεία περιεχομένου, ωστόσο τα πρώτα δείγματα των αλλαγών που δρομολόγησε προκάλεσαν χάος, με αποτέλεσμα οι χρήστες του Twitter να του ζητούν να αποχωρήσει! Οι μαζικές απολύσεις υπαλλήλων, η άρση αποκλεισμού λογαριασμών που στο παρελθόν έχουν παραβιάσει τους κανόνες λειτουργίας (Ντόναλντ Τραμπ) και η διαγραφή άλλων πυροδότησαν φυγή επιφανών «τουιτεράδων».

Με τη γνωστή εκκεντρική συμπεριφορά του, ο Μασκ ζήτησε την ψήφο του κοινού και αφού την έχασε, δήλωσε ότι θα εγκαταλείψει τη διεύθυνση του μέσου, προκαλώντας ανακούφιση στην εταιρία του «Tesla», οι ιθύνοντες της οποίας θεωρούν ότι η ενασχόληση του Μασκ με το Twitter προκαλεί οικονομική αιμορραγία στην αυτοκρατορία του.

 ΚΡΑΥΓΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΙΡΑΝ

Μια τούφα μαλλιών μετατράπηκε σε σύμβολο καταπίεσης του ιρανικού λαού και πυροδότησε τις σοβαρότερες διαδηλώσεις των τελευταίων ετών στη χώρα. Η 22χρονη Μαχσά Αμινί δεν είχε καλύψει σωστά τα μαλλιά της στο χιτζάμπ, συνελήφθη από την Αστυνομία Ηθών που εποπτεύει την τήρηση της σαρία και υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες πέθανε κατά την κράτησή της.

Ο θάνατός της τον Σεπτέμβριο πυροδότησε μια εξέγερση που διευρύνθηκε πέρα από τη γυναικεία καταπίεση και μετράει απαγχονισμούς, εκατοντάδες θανάτους και χιλιάδες συλλήψεις. Το πολιτικό κατεστημένο σκληραίνει συνεχώς τη στάση του, αλλά στους δρόμους δεν βρίσκονται μόνο οι γυναίκες που καίνε τις μαντίλες και κόβουν τα μαλλιά τους, αλλά νέοι Ιρανοί, εξαγριωμένοι από την οικονομική κατάσταση και τη διαφθορά. Ζητούν ελευθερία, αξιοπρέπεια και δικαιώματα. Αθλητές, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι τάχθηκαν υπέρ των εξεγερμένων, κάποιοι από αυτούς φυλακίστηκαν, άλλοι ξαφνικά σιώπησαν. Οι περιορισμοί στο Διαδίκτυο για να εμποδίσουν την οργάνωση και την ενημέρωση των πολιτών ενέτειναν την οργή των διαδηλωτών. Οι τριγμοί στο καθεστώς είναι υπαρκτοί, σοβαροί, όχι όμως αρκετοί για να υπάρξουν μεταρρυθμίσεις, αφού ο σιίτης πρόεδρος Ιμπραΐμ Ραϊσί και η συντηρητική κυβέρνησή του παραμένουν ισχυροί, όπως προβλεπόταν.

Σε μια ένδειξη υποχωρητικότητας, ανακοινώθηκε η διάλυση της Αστυνομίας Ηθών και η υπόσχεση αναθεώρησης του νόμου περί υποχρεωτικότητας της μαντίλας. Ομως, σαφής υποχώρηση στα κοινωνικά αιτήματα δεν έχει διαφανεί.

Την άγρια καταστολή της Τεχεράνης επέκρινε η Δύση εντείνοντας τις εντάσεις μεταξύ Ιράν και Δύσης, περιπλέκοντας τις ήδη αδιέξοδες διαπραγματεύσεις για την αποκατάσταση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 που έχουν παγώσει εδώ και μήνες.

Ειδήσεις σήμερα