Τις τελευταίες ημέρες, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν εντείνει τις συζητήσεις τους για το πώς θα αντιμετωπίσουν μια πιθανή κλιμάκωση της σύγκρουσης Ρωσίας και Ουκρανίας. Ενώ τα κράτη-μέλη συμφωνούν ότι μια επίσημη ρωσική εισβολή θα πυροδοτούσε οικονομικές και πολιτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας, η Ενωση είναι εσωτερικά διχασμένη για τον τρόπο που θα αντιδράσει αναφορικά με εκστρατείες παραπληροφόρησης, κυβερνοεπιθέσεις, απόπειρες αποσταθεροποίησης της ουκρανικής κυβέρνησης ή διακοπές στην προμήθεια φυσικού αερίου στην Ουκρανία (μερικές από τις πολλές επιλογές της Ρωσίας). Οι κυβερνήσεις της Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλτικής πιστεύουν ότι μια κυβερνοεπίθεση ή μια εκστρατεία παραπληροφόρησης είναι αρκετή για να προκαλέσει την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας, ορισμένες όμως δυτικοευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν υπερασπιστεί μια πιο προσεκτική προσέγγιση, υποστηρίζοντας ότι θα ήταν δύσκολο να εντοπιστούν οι δράστες πίσω από τέτοιες ενέργειες.

ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ υπόψη τις πολλαπλές επιλογές που έχει στη διάθεσή της η Ρωσία για να επιτεθεί στην Ουκρανία, η Ε.Ε. είναι πιθανό να εξετάσει διάφορες εναλλακτικές λύσεις. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (στη φωτό η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν) επεξεργάζεται επί του παρόντος έναν κατάλογο πιθανών κυρώσεων. Οι επιλογές της Ε.Ε. περιλαμβάνουν την επιβολή ελέγχων στις εξαγωγές ρωσικών αγαθών, τη στόχευση στη δυνατότητα της Μόσχας να μετατρέπει ξένο νόμισμα, την εφαρμογή αυστηρότερων κυρώσεων στη ρωσική βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου (πιθανότατα επικεντρωμένων αρχικά στις μεταφορές τεχνολογίας), την επιβολή περιορισμών στην πρόσβαση της Ρωσίας στη δυτική τεχνολογία ημιαγωγών, την απαγόρευση σε δυτικά κεφάλαια να αγοράζουν ρωσικό δημόσιο χρέος και την προσθήκη περισσότερων ατόμων που βρίσκονται κοντά στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στον κατάλογο προσώπων της Ενωσης που αντιμετωπίζουν ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και «πάγωμα» περιουσιακών στοιχείων.

Ωστόσο, πιο δραστικές ενέργειες -όπως η διακοπή της πρόσβασης της Ρωσίας στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό δίκτυο SWIFT ή η επιβολή ευρέων κυρώσεων τύπου… Ιράν στον τομέα πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ρωσίας- είναι απίθανες, χωρίς να υπάρξει εισβολή, λόγω των οικονομικών επιπτώσεων που θα είχαν τέτοιες ενέργειες στην Ενωση. Οι στενοί εμπορικοί και επενδυτικοί δεσμοί της Ε.Ε. με τη Ρωσία εξηγούν, επίσης, γιατί η Ενωση θα είναι πιο απρόθυμη σε σχέση με τις ΗΠΑ (οι οποίες έχουν συγκριτικά ασθενέστερους οικονομικούς δεσμούς με τη Ρωσία) να επιβάλει επώδυνες κυρώσεις. Αλλά η πιθανότητα ισχυρότερων κυρώσεων της Ε.Ε. θα αυξηθεί σημαντικά, στην περίπτωση που η Ρωσία πραγματοποιήσει μια ολοκληρωμένη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία.

Η ΡΩΣΙΑ είναι μεγάλος προμηθευτής προϊόντων (λιπάσματα, αλουμίνιο, χάλυβας, νικέλιο κ.ά.) στην Ευρώπη, πράγμα που σημαίνει ότι οι αυστηροί έλεγχοι των εξαγωγών θα διαταράξουν, επίσης, τις ευρωπαϊκές αλυσίδες εφοδιασμού. Μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρίες θα επηρεάζονταν αρνητικά από τις οικονομικές και εξαγωγικές απαγορεύσεις. Η Ρωσία αποτελεί τον κύριο προμηθευτή της Ε.Ε. σε φυσικό αέριο, γεγονός που ισχυροποιεί τη Μόσχα στις συναλλαγές της με τις Βρυξέλλες. Οι εξαγωγές φυσικού αερίου της Ρωσίας προς την Ευρώπη βρίσκονται σε μειωμένα επίπεδα εδώ και αρκετούς μήνες, γεγονός που έχει συμβάλει στην αύξηση των τιμών ενέργειας σε ολόκληρη την ήπειρο. Η γερμανική κυβέρνηση παραμένει εσωτερικά διχασμένη ως προς το αν θα εμποδίσει την έναρξη λειτουργίας του αγωγού Nord Stream 2 που υποστηρίζεται από τη Ρωσία. Μια επίσημη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία θα αύξανε σημαντικά την πιθανότητα η γερμανική κυβέρνηση να μπλοκάρει τον αγωγό, ωστόσο άλλες λιγότερο επιθετικές ρωσικές ενέργειες θα μπορούσαν να επιτρέψουν στο Βερολίνο να διατηρήσει τη σημερινή διφορούμενη θέση του.

Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ διχογνωμία στην Ε.Ε. θα μπορούσε να πείσει τη Ρωσία ότι οι όποιες επιθετικές ενέργειες εναντίον της Ουκρανίας (εκτός από τη στρατιωτική εισβολή) θα έχουν ανεκτές οικονομικές συνέπειες. Οι Βρυξέλλες είναι πιθανό να υιοθετήσουν μια προοδευτική προσέγγιση των κυρώσεων, προσαρμόζοντάς τες στη σοβαρότητα των ενεργειών της Μόσχας και κάνοντάς τες αντικείμενο τροποποιήσεων. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ζητούν ήδη να εξαιρεθούν ορισμένες εταιρίες ή υφιστάμενες συμβάσεις (π.χ. ενεργειακός εφοδιασμός) από ενδεχόμενες κυρώσεις. Επιπλέον, οι κυρώσεις σε επίπεδο Ε.Ε. απαιτούν ομόφωνη υποστήριξη από τα 27 μέλη του μπλοκ, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μέτρα με μειωμένη ισχύ για τον κατευνασμό ορισμένων κρατών-μελών. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρωσία είναι πιο πιθανό να αυξήσει τη στήριξη στους αυτονομιστές στην Ανατολική Ουκρανία, να εξαπολύσει κυβερνοεπιθέσεις κατά της ουκρανικής κυβέρνησης και/ή να διεξαγάγει εκστρατείες αποσταθεροποίησης με στόχο το Κίεβο – όλες οι ενέργειες που θα προκαλούσαν πιθανότατα μια ηπιότερη αντίδραση από την Ε.Ε. σε σύγκριση με μια ολοκληρωμένη εισβολή. Η Μόσχα πιθανότατα θα διατηρήσει, επίσης, τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη σε σχετικά χαμηλά επίπεδα και θα αρνηθεί να μειώσει τις τιμές για τους υποψήφιους αγοραστές, προκειμένου να διατηρήσει την ισχύ της στις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε., αποθαρρύνοντας τις Βρυξέλλες από την επιβολή οικονομικά επώδυνων κυρώσεων.

Η Ε.Ε. ΕΙΝΑΙ, επίσης, εσωτερικά διχασμένη στο θέμα των εξαγωγών όπλων προς την Ουκρανία, μια απόφαση που τα κράτη-μέλη θα συνεχίσουν να λαμβάνουν σε ατομικό επίπεδο. Η χορήγηση πρόσθετης οικονομικής βοήθειας στο Κίεβο είναι λιγότερο αμφιλεγόμενη και το μπλοκ είναι πιθανό να αυξήσει τις επιχορηγήσεις και τα δάνεια για την ουκρανική κυβέρνηση τις επόμενες εβδομάδες.