Οι κάλπες στη χώρα όπου πριν από 25 χρόνια υπεγράφη η Συνθήκη του Μάαστριχτ (η συμφωνία-θεμέλιο με την οποία η ΕΟΚ έδινε τη θέση της στη σύγχρονη Ε.Ε.) αποτελούν βαρόμετρο για το κύμα οργής και λαϊκισμού που οδήγησε στην έξοδο της Βρετανίας από τους «28» και παρέδωσε τα κλειδιά του Λευκού Οίκου στον Ντόναλντ Τραμπ.

Και ανοίγουν τον δρόμο για μία σειρά από καθοριστικές αναμετρήσεις στη Γαλλία την ερχόμενη άνοιξη, με την ακροδεξιά της Μαρίν Λεπέν να δείχνει τα δόντια της και στη Γερμανία το φθινόπωρο, με την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ να αισθάνεται τη… δημοσκοπική ανάσα του αντιπάλου της, Μάρτιν Σουλτς. «Ολλανδία: γενέτειρα και… κοιμητήριο της ευρωπαϊκής πολιτικής ένωσης;» αναρωτιούνται με νόημα οι Ευρωπαίοι αρθρογράφοι για να περιγράψουν την πορεία από το Μάαστριχτ, την πιο «ευρωπαϊκή» πόλη της Ευρώπης, στον αντιευρωπαϊστή… Χερτ Βίλντερς, τον ηγέτη του ακροδεξιού, αντι-ισλαμικού Κόμματος «Για την Ελευθερία» (ΡVV) που προηγείται σε όλες τις προεκλογικές δημοσκοπήσεις, με ποσοστό γύρω στο 20%.

Ακολουθεί με 16% το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα «Για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία» (VVD) του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε και έπονται οι Εργατικοί (PvdA). Το βέβαιο είναι πως ακόμη και αν επικρατήσει ο Βίλντερς δύσκολα θα σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού, καθώς ο Ρούτε έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας μαζί του. Το κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο στην Ολλανδία δείχνει πως ο σχηματισμός μιας πολυκομματικής κυβέρνησης συνασπισμού είναι αναπόφευκτος μετά τις εκλογές. «Το πιο πιθανό σενάριο είναι μία κυβέρνηση συνεργασίας από 4 ή 5 κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα.

Και πάλι όμως θα είναι περίπλοκο. Με βάση τις παρούσες εκτιμήσεις, οι αριθμοί δεν βγαίνουν και θα χρειαστεί σίγουρα πέμπτος εταίρος για να εξασφαλιστεί ο μαγικός αριθμός των 76 εδρών» έγραψε πρόσφατα σε σημείωμα προς τους επενδυτές ο τραπεζικός όμιλος ING Groep, επιχειρώντας να κατευνάσει τις ανησυχίες. Σε κάθε περίπτωση οι πιο ψύχραιμοι βλέπουν το περίφημο Νexit ως απίθανο σενάριο, παρά τις κορώνες του Βίλντερς που απευθύνεται όπως λέει στη «σιωπηρή αγανακτισμένη πλειοψηφία».

Υπόσχεται να σφραγίσει τα σύνορα της Ολλανδίας, να καταργήσει το Κοράνι και να βγάλει τη χώρα από την Ε.Ε., επαναφέροντας το εθνικό νόμισμα. Θαυμάζει τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και έχει χαρακτηρίσει τις βουλευτικές εκλογές της 15ης Μαρτίου ως την απαρχή μιας «Πατριωτικής Ανοιξης» για την Ευρώπη. «Θέλουμε την κυριαρχία μας πίσω» επαναλαμβάνει, ενώ βασικό του μότο παραμένει και το «Οχι άλλα χρήματα για την Ελλάδα».

Για να ανακόψει την ορμή του ο Ρούτε επενδύει στην ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης σε μία προσπάθεια να βελτιώσει τη δημοτικότητά του που βυθίστηκε στα χρόνια της λιτότητας. Στριμωγμένος ωστόσο από την άνοδο των ακραίων και μία σειρά σκανδάλων που οδήγησαν στην παραίτηση κορυφαίων υπουργών του, το τελευταίο διάστημα μοιάζει να «τρέχει» πανικόβλητος πίσω από τον Βίλντερς, «νομιμοποιώντας» κατά κάποιο τρόπο την ξενοφοβική ρητορική του.

Σε ανοικτή επιστολή με αποδέκτες όλους τους Ολλανδούς η οποία δημοσιεύθηκε σε μεγάλες εφημερίδες της χώρας κάλεσε όλους «όσοι αρνούνται να προσαρμοστούν και επικρίνουν τις αξίες μας, είτε να συμπεριφερθούν σωστά είτε να φύγουν». Δυο ημέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες στις 13 Μαρτίου, οι δύο υποψήφιοι θα διασταυρώσουν τα ξίφη τους σε ένα τηλεοπτικό ντιμπέιτ με στόχο το 37% των ψηφοφόρων που παραμένει αναποφάσιστο. Δημοσκόπηση της Motivaction που είδε το φως στις αρχές της εβδομάδας έδειξε ότι το 61% των πολιτών θεωρούν τους πολιτικούς της χώρας «ελιτιστές, αναξιόπιστους και ανειλικρινείς», ενώ η Ολλανδία, μία χώρα 17 εκατομμυρίων ανθρώπων, έχει ιστορικό ευρω-σκεπτικισμού.

Το 2005, λόγου χάρη, λίγες ημέρες μετά το δημοψήφισμα της Γαλλίας, οι Ολλανδοί είχαν απορρίψει το Ευρωσύνταγμα, ενώ πέρυσι είπαν «όχι» στη συμφωνία εμπορικής συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την Ουκρανία. Το βέβαιο είναι ότι μέσα στους επόμενους μήνες η Ολλανδία θα κληθεί να αντιμετωπίσει πολλαπλές προκλήσεις, από τις διαπραγματεύσεις για το Brexit μέχρι τη μεταρρύθμιση της Ε.Ε. και τον περιορισμό της επιρροής των «νοτίων».

Οι βορειοευρωπαϊκές χώρες, λένε οι αναλυτές, φοβούνται ότι το Brexit θα μπορούσε να μετατοπίσει την ισορροπία δυνάμεων στην Ε.Ε. από τον βορρά προς τον νότο, αυξάνοντας την επιρροή χωρών, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία. Η αντίληψη ότι το «μεσογειακό μπλοκ» έχει πάρει τον έλεγχο της Ε.Ε. θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των ευρωσκεπτικιστών όχι μόνο στην Ολλανδία, αλλά και σε χώρες όπως η Γερμανία ή η Φινλανδία.

Νατάσα Παυλοπούλου

Από τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής