Μια ενδεχόμενη έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. θα συνιστούσε σοβαρή απειλή για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, επανέλαβαν χθες στο κοινό ανακοινωθέν τους οι ηγέτες της Ομάδας των 7 (G7), την ώρα που ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον τόνιζε προς ότι είναι… πραγματικός και ειλικρινής ευρωπαϊστής. «Δεν υποστήριξα ποτέ κρυφά το Brexit», είπε, προσθέτοντας ότι μια έξοδος της χώρας από την Ε.Ε. θα έπληττε το μέλλον της βρετανικής οικονομίας, αλλά και τις εμπορικές συμφωνίες, με χώρες όπως η Ιαπωνία.
Η αλήθεια είναι ότι ο ευρωσκεπτικισμός είναι βαθιά ριζωμένος στη Βρετανία εδώ και χρόνια. Οι ταραγμένες σχέσεις του Λονδίνου με την Ευρώπη από τη δεκαετία ήδη του ’70 το πιστοποιούν. Ιδού μία σύντομη αναδρομή σε ημερομηνίες-κλειδιά ενός μάλλον… απρόθυμου «γάμου»:
1) 27 Νοεμβρίου του 1967: Ο Γάλλος Πρόεδρος Σαρλ Ντε Γκολ είπε και δεύτερο «όχι» στην ένταξη της Βρετανίας στην ΕΟΚ, έξι χρόνια μετά το πρώτο βέτο. Προειδοποίησε τους 5 εταίρους της Γαλλίας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα -το Βέλγιο, την Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, την Ιταλία και τη Γερμανία- ότι αν προσπαθούσαν να επιβάλουν τη βρετανική ένταξη στη Γαλλία το αποτέλεσμα θα ήταν η διάλυση της κοινότητας. Κατηγόρησε τη Βρετανία για «βαθιά εχθρότητα» απέναντι στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και οι Βρετανοί συνειδητοποίησαν ότι όσο ο ίδιος ήταν στην εξουσία, η ένταξη δεν θα γινόταν.
2) 22 Ιανουαρίου 1972: Η Βρετανία υπέγραψε τη Συνθήκη Προσχώρησης στις Βρυξέλλες και εντάχθηκε στην ΕΟΚ. Ο τότε πρωθυπουργός Εντουαρντ Χιθ έκανε λόγο για «ένα τέλος και μια αρχή» και μίλησε για «κοινή ευρωπαϊκή κληρονομιά». Το κοινό μέλλον, διευκρίνισε, θα χρειαστεί «ισχυρή προσπάθεια και φαντασία». Σύμφωνα με τον ίδιο η Κοινοπολιτεία και η ΕΟΚ ήταν συμπληρωματικές και η ΕΟΚ θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση των σχέσεων με τις χώρες που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της Σοβιετικής Ενωσης.
3) Το δημοψήφισμα του 1975: Δύο μόλις χρόνια μετά την ένταξή της στην ΕΟΚ, η Βρετανία «φλέρταρε» κιόλας με την έξοδο. Το δημοψήφισμα για το «ναι» ή «όχι» στην ΕΟΚ δίχασε την κυβέρνηση του Χάρολντ Ουίλσον, με 7 από τα 23 μέλη της να τάσσονται υπέρ του «διαζυγίου». Στην πορεία προς τις κάλπες, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση αποφάσισε πως η Βρετανία πρέπει να παραμείνει. Οι Βρετανοί ψηφοφόροι με τη σειρά τους στήριξαν την παραμονή με 67%.
4) Δεκαετία ’80: Στα χρόνια που ακολούθησαν, το ζήτημα «Ευρώπη» εξακολούθησε να διχάζει την κοινή γνώμη. Οι Εργατικοί υιοθέτησαν αντι-ευρωπαϊκή στάση στις εκλογές του 1979, αλλά από το 1983, επί των ημερών του Νιλ Κίνοκ, το κόμμα έγινε φιλοευρωπαϊκό. Οι κυβερνώντες Συντηρητικοί, αντίθετα, έγιναν περισσότερο ευρω-σκεπτικιστές. Μέχρι το 1988, η Μάργκαρετ Θάτσερ μιλούσε για τον «εφιάλτη» που θα προκαλούσε μία κεντρική ευρωπαϊκή κυβέρνηση.
5) 30 Οκτωβρίου 1990: Η Μάργκαρετ Θάτσερ απάντησε άμεσα στο αίτημα για μεγαλύτερο κεντρικό έλεγχο από την Ευρώπη με το αξέχαστο «Οχι, όχι, όχι» στο Κοινοβούλιο. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζακ Ντελόρ, είχε ζητήσει να γίνει το Ευρωκοινοβούλιο το δημοκρατικό όργανο της ευρωπαϊκής κοινότητας. Η ομιλία της έκανε τον Τζέφρι Χόου να παραιτηθεί από την κυβέρνηση δύο ημέρες αργότερα. Και λίγο μετά η ίδια η Θάτσερ εκδιώχθηκε από την Ντάουνινγκ Στριτ.
6) 23 Ιουνίου 2005: Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διέκοψαν τον Τόνι Μπλερ που δήλωσε «φιλοευρωπαίος» την περίοδο που η Βρετανία είχε αναλάβει την εξάμηνη προεδρία της Ε.Ε. Απτόητος εκείνος, μίλησε για «μια ένωση αξιών, αλληλεγγύης μεταξύ εθνών και λαών, όχι μόνο μια κοινή αγορά στην οποία ανταλλάσσουμε προϊόντα, αλλά έναν κοινό πολιτικό χώρο στον οποίο ζούμε ως πολίτες». Η Ε.Ε., είπε, είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης «παγκοσμιοποίησης», πρέπει να «εκσυγχρονιστεί».
7) 22 Ιανουαρίου 2013: Ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον υποσχέθηκε πως αν οι Τόρις κερδίσουν τις εκλογές θα διοργανώσει δημοψήφισμα για το μέλλον της Βρετανίας στην Ε.Ε. Είπε ότι ελπίζει να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία με την Ευρώπη με κέντρο βάρους «την ενιαία αγορά» πριν από την ψηφοφορία. Η Γαλλία και η Γερμανία αντέδρασαν στην προοπτική αυτή.
8)25 Μαΐου 2014: Το Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου κατέγραψε νίκη-σοκ στις ευρωεκλογές. Ο ηγέτης του UKIP Νάιτζελ Φάρατζ μίλησε για «σεισμό στη βρετανική πολιτική σκηνή, ένα αξιοσημείωτο αποτέλεσμα που θα έχει βαθιές συνέπειες για τους ηγέτες των άλλων κομμάτων». Ο Κάμερον είπε ότι το μήνυμα «ελήφθη» και είναι κατανοητό.
ΝΑΤΑΣΑ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ