Κανείς δεν γνωρίζει ποιες είναι οι «στρατιές των τρολ» (άτομα που έχουν στόχο να σπείρουν τη διχόνοια σε ομάδα ή κοινότητα, δημοσιεύοντας καυστικά, εμπρηστικά ή εκτός θέματος σχόλια) ή ποιος είναι ο στόχος τους. Μπορεί να είναι ο συνάδελφος, ο συμμαθητής ή κάποιος που πίνει καφέ στο διπλανό τραπέζι. Το μόνο σίγουρο είναι ότι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γράφουν σε μπλογκ και σχολιάζουν δημοσιογραφικά άρθρα, με στόχο να προκαλέσουν εντυπώσεις, να πυροδοτήσουν νέο κύκλο συζητήσεων, να διχάσουν, να τρομοκρατήσουν ή απλώς να προβληματίσουν όσους τους διαβάζουν.

Ξεκίνησε ως αστείο, όμως σήμερα μπορεί κανείς να «νοικιάσει» έναντι χρηματικού ποσού τον δικό του «στρατό τρολ», κάτι το οποίο έχει κινητοποιήσει, όπως αναμενόταν, τις κυβερνήσεις που φροντίζουν να το συμπεριλάβουν στον ετήσιο προϋπολογισμό. Αλλωστε, η δύναμη των ψευδών ειδήσεων που διαδίδουν τα τρολ είναι τέτοια που μπορούν να επηρεάσουν ακόμη και το σχηματισμό κυβερνήσεων. Η τελευταία συζήτηση αφορά τους (φερόμενους) ως υποστηρικτές του Ντόναλντ Τραμπ, που λέγεται ότι ουσιαστικά πρόκειται για Ρώσους που πληρώνονται από την κυβέρνηση και τον βοήθησαν να κερδίσει.

Οι κυβερνήσεις παίρνουν μέτρα

Οι ψευδείς ειδήσεις έχουν λάβει τεράστιες διαστάσεις τους τελευταίους μήνες κι έτσι αρκετές κυβερνήσεις έχουν αποφασίσει να λάβουν μέτρα για την καταπολέμησή τους. Η Τσεχία, εν όψει των εκλογών του Οκτωβρίου του 2017, αποφάσισε να συστήσει ειδική μονάδα αντιμετώπισης ψευδών ειδήσεων που φαίνεται να διαδίδουν ιστοσελίδες. Οι αρμόδιοι ανησυχούν ότι αυτές οι τακτικές θα αποσταθεροποιήσουν το δημοκρατικό σύστημα της χώρας, υποστηρίζοντας πως στην Τσεχία υπάρχουν γύρω στις 40 ιστοσελίδες που διαδίδουν ψευδείς ή ανακριβείς ειδήσεις.

Την ίδια ώρα, κορυφαία στελέχη του κυβερνητικού συνασπισμού στη Γερμανία δήλωσαν ότι σχεδιάζουν να προωθήσουν νομοθεσία η οποία θα έχει στόχο την πάταξη της «ρητορικής μίσους» και της διασποράς ψευδών ειδήσεων μέσω του facebook και άλλων ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης και την επιβολή αυστηρών ποινών αν τέτοιου είδους μηνύματα δεν διαγράφονται αμέσως.

Στη Γερμανία εντείνονται οι συζητήσεις ότι τα τρολ θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κοινή γνώμη εν όψει των εκλογών του 2017, όπου η καγκελάριος Μέρκελ διεκδικεί τέταρτη θητεία. Η διοίκηση του τεχνολογικού κολοσσού facebook έχει διαβεβαιώσει πως θα λάβει μέτρα για την αποτροπή της διασποράς ψευδών ειδήσεων. Οι χρήστες θα είναι ευκολότερο να επισημαίνουν ανάρμοστο ή ψευδές περιεχόμενο και θα γίνεται πραγματολογικός έλεγχος του ειδησεογραφικού περιεχομένου.

Κίνα

Η ύπαρξη του «Κόμματος 50 λεπτών» δεν είναι μυστικό στη Κίνα, όμως οι περίπου δύο εκατομμύρια άνθρωποι που μετέχουν στον «στρατό των τρολ» βρίσκονται στην αφάνεια. Η κρατική κινεζική εφημερίδα «Global Times» επιβεβαίωσε ατύπως την ύπαρξή του όταν το 2010 αναφέρθηκε στον τρόπο λειτουργίας του, υποστηρίζοντας πως οι συμμετέχοντες παίρνουν 50 λεπτά για κάθε δημοσίευμα που γράφουν, γεγονός που ενέπνευσε και το όνομά τους.

Πρόσφατη έρευνα του Χάρβαρντ αναφέρει πως οι κινεζικές αρχές αναρτούν 448 εκατομμύρια ψευδείς ειδήσεις στο Διαδίκτυο ετησίως. Σε μια ανάλυση 43.800 σχολίων υπέρ της κυβέρνησης, οι ερευνητές κατέληξαν πως το 99,3% προερχόνταν από δημόσιους υπαλλήλους διαφόρων τμημάτων της κυβέρνησης. Τα σχόλια έχουν σκοπό κυρίως να επιτεθούν στους δύσπιστους, διαχέοντας αισιόδοξα μηνύματα και επαινώντας το κυβερνητικό έργο.

Εκτιμώμενοι «στρατιώτες»: Μεταξύ 300.000 και δύο εκατομμυρίων. Εργάζονται κυρίως ημι-απασχόληση.
Αγαπημένα θέματα: Προωθούν τη λειτουργία των άριστων εγκαταστάσεων της χώρας. Επιχειρηματολογούν «γιατί η δημοκρατία δεν λειτουργεί».

Ρωσία

Η Ρωσία ήταν γνωστή για τα «εργοστάσια παραγωγής τρολ» πολύ πριν ο Ντόναλντ Τραμπ μάθει να χρησιμοποιεί το twitter, καθώς οι καταγγελίες για προπαγανδιστές που εισέβαλαν σε τσατ ρουμς για να τρολάρουν έχουν γίνει γνωστές από το 2003. Ωστόσο, έπειτα από σειρά διαρροών το 2013 και το 2014 έγινε γνωστή η εταιρία Internet Research Agency που θεωρείται ότι είναι μία από τις πολλές εταιρίες όπου τα τρολ εκπαιδεύονται και πληρώνονται για να κατατροπώνουν τους εχθρούς του προέδρου Πούτιν εντός και εκτός Ρωσίας.

Σύμφωνα με έγγραφα που διέρρευσαν χάκερ, η συγκεκριμένη εταιρία απασχολεί περισσότερους από 600 ανθρώπους σε όλη τη Ρωσία και οι εργαζόμενοι υπολογίζεται πως κάνουν τουλάχιστον 50 αναρτήσεις την ημέρα. Αυτοί που γράφουν σε μπλογκ πρέπει να διατηρούν έξι λογαριασμούς στο facebook και να δημοσιεύουν τουλάχιστον τρία ποστ την ημέρα. Στο twitter είναι απαραίτητο να έχουν δέκα λογαριασμούς, στους οποίους αναρτούν τουλάχιστον 50 tweets.

Εκτιμώμενοι στρατιώτες: Αρκετές χιλιάδες.
Αγαπημένα θέματα: Πούτιν και Τραμπ, η διεφθαρμένη αντιπολίτευση, η συνωμοσία του NATO εναντίον της Ρωσίας.

Βρετανία

Η ύπαρξη της Ερευνητικής Ομάδας Πληροφοριών της Κοινής Απειλής (Joint Threat Research Intelligence Group) ήταν εθνικό μυστικό έως ότου διέρρευσε τα αρχεία το «βαθύ λαρύγγι» της NSA, Εντουαρντ Σνόουντεν. Πρόκειται για ένα πολυάσχολο τμήμα που συνεργάζεται με τις Υπηρεσίες Πληροφοριών της Βρετανίας και στόχο έχει να βοηθήσει την αστυνομία, την ΜΙ5, την Τράπεζα της Αγγλίας.
Η JTRIG εργάζεται ώστε να σταματά διαδικτυακές δραστηριότητες τρομοκρατών και πορνογράφων, αλλά παράλληλα λειτουργεί για να στοχοποιεί συγκεκριμένες ομάδες και άτομα ώστε να επηρεάσει την κοινή γνώμη.

Εκτιμώμενοι στρατιώτες: Μερικές δεκάδες.
Αγαπημένα θέματα: Σεξ, ναρκωτικά, ταξιδιωτικές οδηγίες.

Τουρκία

Ο πρόεδρος Ερντογάν έμαθε… το μάθημά του από τις διαδηλώσεις του 2013 στο Πάρκο Γκεζί κι έτσι ξέρει ότι πρέπει να πάρει τον έλεγχο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που οργανώθηκαν εναντίον του. Ως το τέλος του καλοκαιριού, το κυβερνών κόμμα AKP είχε ξεκινήσει τη στρατολόγηση μιας ομάδας 6.000 ατόμων για να εργαστούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα τρολ στην Τουρκία έδειξαν υπέρμετρο ενθουσιασμό, με αποτέλεσμα ο πόλεμος εναντίον των επικριτών της κυβέρνησης να μην είναι ιδιαίτερα επιτυχημένος κι έτσι, όταν ο Ερντογάν έχασε τον έλεγχο την άνοιξη του 2014, αποφάσισε να «ρίξει» το twitter.

Εκτιμώμενοι στρατιώτες: Περίπου 6.000.

Αγαπημένα θέματα: Εναντίον των Κούρδων, εναντίον της Ρωσίας.

ΑΘΗΝΑ ΣΟΥΤΖΟΥ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου