Η γενιά των επαναστατών της Σιέρα Μαέστρα φεύγει από το προσκήνιο και αναπόφευκτα, οι μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησε ο Ραούλ Κάστρο θα επιταχυνθούν. Η θητεία του 85χρονου Ραούλ λήγει το 2018 και το ερώτημα είναι αν ο διάδοχος στην εξουσία της Αβάνας θα είναι κάποιο νεότερο μέλος της πολυπληθούς οικογένειας των αδελφών Κάστρο ή ο αντιπρόεδρός του Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ, στον οποίο έχει ήδη εκχωρήσει πολλές εξουσίες.

Υστερα από το 2008, ο Ραούλ άλλαξε πολλά πρόσωπα από την παλαιά φρουρά του Κομμουνιστικού Κόμματος που είχαν αναλάβει υπουργικά αξιώματα και αποτελούσαν προσωπική επιλογή του αδελφού του. Για να μην υπάρχει η διαφθορά της εξουσίας, όπως είχε πει, καταγγέλλοντας περιπτώσεις υπουργών που «γλυκάθηκαν» από την ισχύ και το χρήμα, έθεσε ως ανώτατο όριο τις δύο πενταετείς θητείες για κάθε κρατικό αξίωμα. Ο Κουβανός ηγέτης φέρεται να έχει εκμυστηρευτεί πως κουράστηκε από τις ευθύνες. Αυτό τουλάχιστον αποκάλυψε πριν από ένα χρόνο ο φίλος του Χοσέ «Πέπε» Μουχίκα, πρώην πρόεδρος της Ουρουγουάης.

Ορισμένοι τονίζουν πως η εξουσία του νησιού θα συνεχίσει να φέρει το όνομα της οικογένειας. Ο Αντόνιο Κάστρο, αγαπημένος γιος του εκλιπόντος, δεν έδειξε να έχει κλίση προς την πολιτική και είναι γνωστός στο νησί για την τάση επίδειξης πλούτου.

Αντίθετα, ο Αλεχάνδρο Κάστρο, ανιψιός του Λίδερ Μάξιμο και γιος του Ραούλ, θα ήθελε πολύ να διαδεχθεί τον πατέρα του στην ηγεσία. Ο ίδιος δεν το έχει πει ανοιχτά, αλλά οι κινήσεις του συνηγορούν σε αυτό. Ο Αλεχάνδρο Κάστρο είναι συνταγματάρχης στο υπουργείο Εσωτερικών. Είναι μηχανικός, έχει μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις και ασχολείται ιδιαίτερα με τους τομείς εθνικής ασφάλειας, Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας. Επίσης, τον ενδιαφέρουν οι νέες τεχνολογίες, ένας τομέας στον οποίο η Κούβα έχει μείνει πολύ πίσω.

Αν η διαδοχή ακολουθήσει την ιεραρχία, ο επόμενος ηγέτης της Κούβας θα είναι ο αντιπρόεδρος Μιγκέλ Ντίας-Κάνελ. Ο 55χρονος Κάνελ κατέχει τη θέση που είχε επί χρόνια ο Ραούλ Κάστρο στο πλευρό του Φιντέλ. Εξυπνος και διακριτικός, προτίμησε να παραμείνει στη σκιά, αν και αποτελεί προσωπική επιλογή του Ραούλ Κάστρο. Τον είχε «ονομάσει» εμμέσως διάδοχό του, δίνοντάς του τον τίτλο του πρώτου αντιπροέδρου και σήμερα θεωρείται ο «υπ’ αριθμόν 2» μετά τον πρόεδρο.

Ο Ντίας-Κάνελ είναι γέννημα θρέμμα του Κομμουνιστικού Κόμματος και έχει περάσει από πολλές κομματικές και κυβερνητικές θέσεις. Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός εντάχθηκε στην Κομμουνιστική Νεολαία και έγινε πρώτος γραμματέας του κόμματος στην κεντρική επαρχία της Βίγια Κλάρα. Ο Κάνελ, που γεννήθηκε μετά την επανάσταση των «Μπαρμπούδος», πέρασε 30 χρόνια της ζωής του εργαζόμενος παρασκηνιακά και κέρδισε τη φήμη του νομιμόφρονα του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ωε νεαρός φοιτητής ήταν μέλος μιας ομάδας νεαρών κομμουνιστών ηγετών οι οποίοι άκουγαν ξένη μουσική και κυκλοφορούσαν με ποδήλατα. Είναι ευπαρουσίαστος, κομψός και έχει επικοινωνιακό χάρισμα. Και όπως λένε οι γείτονές του στη Σάντα Κλάρα, «διέθετε επίσημο αυτοκίνητο αλλά δεν το χρησιμοποιούσε, προτιμούσε το ποδήλατο».

Ο Ντίας-Κανέλ είναι υπέρμαχος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και δεν κρύβει την υποστήριξή του σε μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις. Ο ίδιος βρίσκεται πίσω από τη βελτίωση της τηλεπικοινωνιακής σύνδεσης της Κούβας και την ελεύθερη πρόσβαση στο Διαδίκτυο -πολύ περιορισμένη ακόμη και απευθυνόμενη σε «λίγους»- ενώ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα ήθελε «απελευθέρωση» των μέσων ενημέρωσης, αν και απέφευγε μέχρι σήμερα τις δηλώσεις και δεν έχει δώσει σαφή εικόνα τι πολιτική θα ακολουθήσει μετά τον Ραούλ, αν αναλάβει την προεδρία.

Ωστόσο, φέρεται να είναι φιλόδοξος και αποφασισμένος. «Κατόρθωσε να εξαφανίσει όλους τους πιθανούς συνυποψηφίους του για τη διαδοχή» τονίζει ο Κρίστοφερ Σαμπατίνι, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Ανάμεσα σε εκείνους που «χάθηκαν» από το προσκήνιο είναι ο 57χρονος Κάρλος Λάγκε και ο 43χρονος Φελίπε Περέζ Ρόκε, οι οποίοι είχαν επιλεγεί από τον Φιντέλ ως εκπρόσωποι της νέας γενιάς. Και οι δύο απομακρύνθηκαν το 2009 από τον Ραούλ. Οπως τονίζουν οι επαΐοντες, αν ο Ντίας-Κάνελ αναλάβει την προεδρία της Κούβας, θα είναι ο πρώτος ηγέτης που δεν θα προέρχεται από το στρατό γι’ αυτό θα πρέπει να κερδίσει την υποστήριξή του.

Από τη νέα γενιά, στη διάδοχη κατάσταση θα παίξουν ρόλο και ο υπουργός Οικονομίας Μαρίνο Μουρίγιο, που εργάζεται για τις μεταρρυθμίσεις και το άνοιγμα στις διεθνείς αγορές, μετά την ομαλοποίηση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, καθώς και ο στρατηγός Λουίς Αλμπέρτο Ροντρίγκες Λόπες-Καγιέχα.

ΑΛΙΚΗ ΚΟΤΖΙΑ

 [email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής