Γεγονός είναι ότι ο κόσμος μπαίνει σε μια νέα εποχή από πολλές απόψεις. Και, όπως συνήθως λένε οι ειδικοί, αυτό γίνεται αντιληπτό στο μέλλον, όταν έχουν συμβεί συνταρακτικά γεγονότα, που τώρα είναι αδύνατον κανείς να προβλέψει!

Αυτό που μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά είναι πως σε δέκα χρόνια από τώρα πολλά θα έχουν αλλάξει – στην τεχνολογία και στην ιατρική πρωτίστως, στην επικοινωνία, αλλά και στον τρόπο σκέψης των περισσότερων ανθρώπων. Για την πολιτική, ας αφήσουμε το χρόνο να δείξει… Καλή χρονιά!

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Πράσινη συμφωνία για τη σωτηρία του πλανήτη

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς επιστήμονας για να «μαντέψει» ότι τα επόμενα χρόνια θα βρεθούμε αντιμέτωποι με πρωτοφανείς καιρικές καταστάσεις εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Την επόμενη δεκαετία, οι κυβερνήσεις όλου του κόσμου θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στο μισό ώστε να υπάρξει ελπίδα διατήρησης της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου -σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή- ως το τέλος του αιώνα. Η συγκράτηση του θερμομέτρου θα διασφαλίσει ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής δεν θα καταστρέψουν τα πάντα.

Το 2030 έχει τεθεί από επιστήμονες και ειδικούς ως η προθεσμία που θα πρέπει να έχουν γίνει όλα τα απαραίτητα βήματα για να αποφευχθούν οι ολέθριες συνέπειες που ήδη βιώνουν κάποιες περιοχές του πλανήτη. Αν και έχει προηγηθεί η υπογραφή τής πολλά υποσχόμενης Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα το 2015 από τουλάχιστον 190 χώρες και οι δεσμεύσεις για άμεσα μέτρα, ο νέος χρόνος έχει καθοριστική σημασία για το μέλλον της Γης, καθώς οι κυβερνήσεις θα ανακοινώσουν τον Νοέμβρη, στη Διάσκεψη για το Κλίμα του ΟΗΕ στη Γλασκόβη, ακόμη πιο φιλόδοξα μέτρα.

Η Ε.Ε. έχει ένα φιλόδοξο σχέδιο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής:την Πράσινη Συμφωνία για την Ευρώπη. Θα κληθούν οι χώρες- μέλη να κάνουν μια μεγάλη στροφή προς την κατεύθυνση της πράσινης ανάπτυξης με στόχο την επίτευξη μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Σύμφωνα με τον οδικό χάρτη της Κομισιόν, στόχος είναι η κλιματική ουδετερότητα της Ευρώπης το αργότερο το 2050.

Η μετάβαση στη νέα οικονομική ανάπτυξη θα απαιτήσει σύμφωνα με την Κομισιόν επενδύσεις περίπου 3 τρισεκατομμυρίων ευρώ τα επόμενα 10 χρόνια. Τα χρήματα θα αντληθούν από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, όμως καλούνται τα κράτη-μέλη και κυρίως οι επενδυτές και οι  επιχειρήσεις να ανταποκριθούν.

ΕΥΡΩΠΗ

Αγκάθι Brexit και Ιταλία, τριγμοί σε Γαλλία και Γερμανία

Την επόμενη δεκαετία η Ευρώπη θα κληθεί να αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις. Τα θέματα έχουν ήδη ανοίξει από τα προηγούμενα χρόνια: Brexit, κρίση του ευρώ, λαϊκισμός και ευρωσκεπτικισμός – ενισχυμένος ιδιαίτερα σε ορισμένες κεντροευρωπαϊκές χώρες. Αν και τα κέρδη που αποκόμισαν στις ευρωεκλογές του περασμένου Μαΐου οι λαϊκιστές της Ε.Ε. δεν ήταν τόσο εντυπωσιακά, ωστόσο η δύναμή τους παραμένει απειλητική για την ευρωπαϊκή ιδέα και τη συνοχή. Η Ε.Ε. θα απασχοληθεί τα επόμενα δύο χρόνια (τουλάχιστον) με τη μορφή της εμπορικής συμφωνίας με τη Βρετανία. Οι Βρυξέλλες θα αναζητήσουν τρόπο συνεννόησης με την Ντάουνιγκ Στριτ –ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον δεν είναι ο πιο «εύκολος» συνομιλητής.

Η Ιταλία θα είναι ένας άλλος πόλος ανησυχίας. Αφενός δεν έχουν ξεπεραστεί τα προβλήματα με την οικονομία της μεγάλης αυτής χώρας, αφετέρου θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη η «επάνοδος» του Ματέο Σαλβίνι, του αρχηγού της αντιευρωπαϊκής «Λέγκα» που αναστάτωσε την Ε.Ε. τα δύο προηγούμενα χρόνια και «αποσύρθηκε» για να ανασυνταχθεί. Οι περιφερειακές εκλογές στην Εμίλια-Ρομάνια, στο τέλος του μηνός, θα δείξουν κατά πόσον θα μακροημερεύσει ο αδύναμος κυβερνητικός συνασπισμός του Κινήματος των Πέντε Αστέρων και του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος. Εν τω μεταξύ, η Ρώμη έχει έναν άλλο «πονοκέφαλο» – την κλιμάκωση της έντασης με τη Λιβύη (ελέω Τουρκίας), όπου έχει μεγάλα οικονομικά και διπλωματικά συμφέροντα.

Στη Γαλλία, επίσης, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος έχει ξεκινήσει μια φιλόδοξη –και φιλότιμη- προσπάθεια ενίσχυσης της ευρωπαϊκής ιδέας, έναντι των εσωτερικών και εξωτερικών  απειλών της Ε.Ε., δέχεται ισχυρούς κραδασμούς από τα εργατικά συνδικάτα, που αναμένεται να ταρακουνήσουν την προεδρία του.

Οσο για τη Γερμανία, εισέρχεται σε μια περίοδο πολιτικής κρίσης -πέραν της οικονομικής στασιμότητας που αντιμετωπίζει- καθώς σιγά σιγά η Ανγκελα Μέρκελ ολοκληρώνει την παρουσία της στη γερμανική εξουσία. Και μετά τη Μέρκελ, τι;

5G, 6G, τεχνητή νοημοσύνη και ταξίδια στο Διάστημα

Ταχύτητες Ιντερνετ που ξεπερνούν κάθε φαντασία, μεταφορά δεδομένων που διαρκεί όσο ένα βλεφάρισμα, τουριστικά ταξίδια στο Διάστημα, αυτοκινούμενα οχήματα, υπάλληλοι-ρομπότ σε καταστήματα και πλήρης αυτοματοποίηση μηχανημάτων… Οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι δύσκολα προβλέψιμες, ωστόσο η προηγούμενη δεκαετία έστρωσε το χαλί σε μια σειρά από καινοτομίες που πρόκειται να μας απασχολήσουν τα επόμενα χρόνια.

Τη νέα χρονιά αναμένεται να μονοπωλήσει την επικαιρότητα η εγκατάσταση του δικτύου 5G και η ευρεία χρήση του γρήγορου Ιντερνετ από δισεκατομμύρια κόσμου. Μάλιστα, μέχρι το τέλος της δεκαετίας εκτιμάται πως θα έχει κάνει ντεμπούτο το δίκτυο έκτης γενιάς (6G). Το ταχύτατο Διαδίκτυο θα εξασφαλίζει την άρτια λειτουργία εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, ρομποτικής και μη επανδρωμένων οχημάτων. Η τεχνητή νοημοσύνη θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο ως εργαλείο λήψης αποφάσεων στον επιχειρηματικό κόσμο.

Την επόμενη δεκαετία πιθανόν να δούμε τους πρώτους τουρίστες να «εξερευνούν» το Διάστημα, καθώς ο Ρίτσαρντ Μπράνσον και η «Virgin Galactic» δηλώνουν έτοιμοι για πρώτο ταξίδι τους.

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ

60 εκατομμύρια πρόσφυγες στο κατώφλι της Ευρώπης

Ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ πια ο ίδιος μετά τη μεγάλη μετακίνηση προσφύγων και μεταναστών την προηγούμενη δεκαετία. Η μετανάστευση προς την Ευρώπη δεν θα σταματήσει. Η σχετική ευημερία της περιοχής θα συνεχίσει να προσελκύει ανθρώπους που είτε προσπαθούν αν ξεφύγουν από πολέμους είτε από τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης στις χώρες τους, τα επόμενα χρόνια. Mε μετριοπαθείς υπολογισμούς ως το 2030 περίπου 60 εκατομμύρια άνθρωποι από την Υποσαχάρια Αφρική θα προσπαθήσουν να περάσουν στην Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να δεχθούν ότι καμία κυβέρνηση δεν θα είναι σε θέση να σταματήσει μόνη της εντελώς τη μετανάστευση. Γι’ αυτό θα πρέπει να βρουν τρόπους να διαχειριστούν την κρίση, αν και δεν θα είναι εύκολο να εξευρεθεί συναίνεση μεταξύ των κρατών-μελών για τους αιτούντες άσυλο.

Το ζήτημα, που πιέζει πολύ την Ελλάδα, στην παρούσα φάση έχει μετατραπεί σε ελληνοτουρκικό πρόβλημα ενώ στην πραγματικότητα θα έπρεπε πρέπει να λυθεί μεταξύ της Ε.Ε. και της Toυρκίας. Στην υπόλοιπη Ευρώπη και κυρίως σε όσες χώρες έχουν δεχθεί στο παρελθόν πρόσφυγες και μετανάστες, υπάρχει ο κίνδυνος της περαιτέρω ενίσχυσης των εθνολαϊκιστικών κομμάτων, που εντοπίζουν τη ρητορική τους στο ευαίσθητο αυτό ζήτημα.

ΤΑ «ΠΑΙΔΙΑ» ΤΟΥ ΜΠΡΕΪΒΙΚ

Απειλή η ακροδεξιά τρομοκρατία

Στα μέσα της δεκαετίας του 2010 παρατηρήθηκε πρωτοφανής έξαρση της ακροδεξιάς τρομοκρατίας στον Δυτικό Κόσμο (Ευρώπη, Βόρεια Αμερική, Ωκεανία) καθώς οι επιθέσεις σχεδόν τετραπλασιάστηκαν (!) μετά το 2014, ταυτόχρονα με το μεταναστευτικό κύμα.

Πρόδρομος του φαινομένου ο διασαλευμένος Νορβηγός Αντερς Μπρέιβικ, που σκότωσε 77 ανθρώπους τον Ιούλιο του 2011 στο Οσλο. Οι επίγονοί του όμως ξεπέρασαν κάθε εφιαλτική πρόβλεψη, πολλαπλασιάζοντας τα εγκλήματα μίσους κατά Εβραίων, μουσουλμάνων, Λατίνων, Αφρικανών, Ασιατών, μεταναστών και γενικά όσων δεν ανταποκρίνονται στο στερεότυπο του «λευκού, χριστιανού άνδρα».

Οι μελετητές του Παγκόσμιου Δείκτη Τρομοκρατίας (Global Terrorism Index) προδικάζουν ότι η δεκαετία του 2020 θα σημαδευτεί από περισσότερες δολοφονικές επιθέσεις οργανωμένων στο Διαδίκτυο ακροδεξιών ομάδων ή και «μοναχικών λύκων», σε Ευρώπη και Αμερική.

Μόνο τη χρονιά που έφυγε είχαμε το μακελειό με 51 νεκρούς στο τζαμί του Κράιτστσερτς, στη Νέα Ζηλανδία, τη δολοφονία 22 Μεξικανών στη συνοριακή πόλη του Ελ Πάσο στις ΗΠΑ και την αντισημιτική επίθεση με 2 νεκρούς στη συναγωγή του Χάλε, στη Γερμανία. Τον Ιούνιο ένας ακροδεξιός τραυμάτισε δύο άτομα σε ισάριθμα τζαμιά της Βρέστης στη Γαλλία και στη συνέχεια αυτοκτόνησε. Εξάλλου, το 2018 σημειώθηκε η αιματηρότερη αντισημιτική επίθεση στις ΗΠΑ, με 11 νεκρούς στη συναγωγή του Πίτσμπουργκ. Στην τελευταία του έκθεση το αμερικανικό υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας εκφράζει ανησυχία για τη «διογκούμενη απειλή εξτρεμιστικής βίας από λευκούς ρατσιστές».

Στις φλόγες η Λατινική Αμερική

Προς τα πού θα κινηθεί η «πίσω αυλή των ΗΠΑ» τη δεκαετία που έρχεται; Πολλά θα κριθούν από την έκβαση του ανελέητου πολέμου δι’ αντιπροσώπων (proxy war) που μαίνεται στη Βενεζουέλα με αντιπάλους τις ΗΠΑ από τη μια μεριά και το δίπολο Κίνας-Ρωσίας από την άλλη. Η Ουάσιγκτον δεν θα ησυχάσει αν δεν θέσει υπό τον έλεγχό της τη χώρα με τα μεγαλύτερα γνωστά πετρελαϊκά αποθέματα, ανεβάζοντας στην εξουσία μια ελεγχόμενη κυβέρνηση υπό τον Χουάν Γκουαϊδό, που θα αντικαταστήσει τον -απολύτως εξαρτημένο οικονομικά από Πεκίνο και Μόσχα- Νικολάς Μαδούρο.

Η ανατροπή του Εβο Μοράλες στην (πλούσια σε λίθιο, το οποίο εποφθαλμιούσαν οι Κινέζοι) Βολιβία, καταγράφεται σαφώς στις επιτυχίες των ΗΠΑ. Ομως είναι νωρίς για πανηγυρισμούς, καθώς η πολιτική κατάσταση στη χώρα των Ανδεων παραμένει εξαιρετικά ρευστή.

Παρακινδυνευμένη είναι κάθε πρόβλεψη για τη μεγάλη δύναμη της περιοχής, τη Βραζιλία, όπου ο Ζαΐρ Μπολσονάρο δείχνει να χάνει τον πολιτικό έλεγχο και να κυβερνάει χωρίς γεωπολιτικό σχέδιο, με μόνο γνώμονα την εφαρμογή του δόγματος «νόμος και τάξη» και τις αντιδημοφιλείς ιδιωτικοποιήσεις – που κι αυτές έχουν κολλήσει.

Ταυτόχρονα, η Χιλή βολοδέρνει σε βαθιά πολιτική, κοινωνική και συνταγματική κρίση, ενώ η Αργεντινή προβάρει μια ακόμη χρεοκοπία, λόγω της αντιπαλότητας του περονιστή προέδρου Αλμπέρτο Φερνάντες με το ΔΝΤ.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου