Σε διαδοχικές ψηφοφορίες από τις 10.00 (ώρα Ελλάδος) της Τετάρτης 3 Ιουλίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα εκλέξει τους ανώτατους αξιωματούχους με βάση τις προτάσεις της Συνόδου Κορυφής και την διαδικασία θα επιβλέψει ο απερχόμενος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Οι υποψήφιοι για τα κορυφαία αξιώματα της Ε.Ε είναι: για την θέση της προέδρου της Κομισιόν, η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Για την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο νυν πρωθυπουργός του Βελγίου, Σαρλ Μισέλ. Ως επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας επιλέχθηκε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας, Ζοζέπ Μπόρελ.

Για πρόεδρο της ΕΚΤ στη θέση του Μάριο Ντράγκι, οι «28» πρότειναν τη νυν επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία αναμένεται να γίνει να γίνει η πρώτη γυναίκα επικεφαλής της ΕΚΤ.

Αυτό είναι το «πακέτο» που συμφωνήθηκε χθες από τους Ευρωπαίους ηγέτες μετά από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις τριών ημερών, με έντονες διαφωνίες, αλλά και αντιπαραθέσεις. Το γεγονός ότι διχάστηκε η γερμανική κυβέρνηση, παρότι η επόμενη πρόεδρος της Κομισιόν θα είναι Γερμανίδα, δείχνει και το σκεπτικισμό που προκάλεσαν σε ορισμένους πολιτικούς χώρους, κυρίως στους Σοσιαλιστές, οι χθεσινές επιλογές. Μάλιστα, η κ. Μέρκελ απείχε από την ψηφοφορία για να σώσει την κυβέρνησή της.

Η συμφωνία περιλαμβάνει και μια άτυπη συμφωνία των τριών μεγαλύτερων πολιτικών οικογενειών της Ε.Ε. -του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), των Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων- να στηρίξουν οι ευρωβουλευτές τους συγκεκριμένα πρόσωπα για την προεδρία της Ευρωβουλής. Ετσι, στη σημερινή ψηφοφορία στην Ολομέλεια οι εν λόγω ευρωβουλευτές θα στηρίξουν την εκλογή του Βούλγαρου πρώην πρωθυπουργού, αλλά και προέδρου του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, Σεργκέι Στανίσεφ για τα 2,5 χρόνια και στη συνέχεια του Γερμανού Μάνφρεντ Βέμπερ (ΕΛΚ) για άλλα 2,5 χρόνια.

Μεγάλοι χαμένοι της διαπραγμάτευσης ο Μάνφρεντ Βέμπερ, αλλά αυτό ήταν λίγο-πολύ γνωστό, καθώς και ο Ολλανδός σοσιαλιστής και νυν αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς, ο οποίος μέχρι προχθές ήταν μεγάλο φαβορί. Τον κ. Βέμπερ στην ουσία τον απέκλεισε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, αμφισβητώντας την επάρκειά του για τη θέση, ενώ τον κ. Τίμερμανς οι ανατολικές χώρες, κυρίως οι Πολωνία και Ουγγαρία, επειδή είχε κινήσει ως αρμόδιος αντιπρόεδρος της Επιτροπής νομική διαδικασία εναντίον τους για παραβιάσεις του κράτους δικαίου.

Η τελική απόφαση είναι προϊόν εναλλακτικής πρότασης που υπέβαλε ο γαλλογερμανικός άξονας. Το Βερολίνο πήρε την προεδρία της Κομισιόν με την κ. Φον ντερ Λάινεν, και το Παρίσι την προεδρία της ΕΚΤ με την Κριστίν Λαγκάρντ.

Οι ικανότητες της επιλεγείσας προέδρου της Κομισιόν αμφισβητούνται από πολλούς στη Γερμανία, κυρίως τους Σοσιαλδημοκράτες, αλλά και άλλα πολιτικά κόμματα. Ωστόσο, είχε πάντα την εύνοια της Ανγκελα Μέρκελ.
Ο χρόνος θα δώσει τις απαντήσεις, ωστόσο η κ. Φον ντερ Λάιεν θα ξεκινήσει τη θητεία της την 1η Νοεμβρίου χωρίς να έχει καμία περίοδο χάριτος.

Αναφορικά με την κ. Λαγκάρντ, εάν κριθεί καθαρά με επαγγελματικά κριτήρια, έχει όλα τα προσόντα να ηγηθεί της ΕΚΤ, έχει εργαστεί στον ιδιωτικό τομέα, έχει διατελέσει υπουργός Οικονομικών στη χώρα της, ενώ βρίσκεται στη δεύτερη θητεία της ως επικεφαλής του ΔΝΤ. Το πρόβλημα με την επιλογή της είναι πολιτικό και αφορά ίσως ορισμένες χώρες, κυρίως αυτές του Νότου, η κοινή γνώμη των οποίων θα δυσκολευτεί να κατανοήσει το ότι η νέα πρόεδρος της ΕΚΤ προέρχεται από το ΔΝΤ, δηλαδή το βασικό εκφραστή των πολιτικών λιτότητας.

Η επιλογή του Σαρλ Μισέλ, ο οποίος θα διαδεχθεί τον Ντόναλντ Τουσκ στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την 1η Δεκεμβρίου, είναι πολύ καλή. Παρότι νέος (43 ετών), έχει να επιδείξει μια πετυχημένη θητεία ως πρωθυπουργός του Βελγίου από το 2014, με εξαιρετικές επιδόσεις κυρίως στον τομέα της απασχόλησης, που ήταν η μεγάλη του προτεραιότητα. Το σημαντικότερο προσόν του είναι η χώρα προέλευσης, γιατί διαχρονικά οι Βέλγοι πολιτικοί έχουν αποδειχθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο ικανοί διαπραγματευτές, κι αυτό οφείλεται στον ομοσπονδιακό χαρακτήρα της χώρας, όπου υποχρεωτικά οι αποφάσεις που λαμβάνονται είναι προϊόν συμβιβασμού. Και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χρειάζεται έναν πολύ καλό διαπραγματευτή για να προετοιμάζει τις συναινετικές αποφάσεις στα δύσκολα χρόνια που έχει μπροστά της η Ε.Ε.

Καλή και η επιλογή του Ισπανού Ζοζέπ Μπορέλ, που θα διαδεχθεί την 1η Νοεμβρίου τη Φεντερίκα Μογκερίνι στην ανάληψη της εξωτερικής πολιτικής, ασφάλειας και άμυνας της Ε.Ε. Πρόκειται για μετριοπαθή πολιτικό, που σημαίνει ότι έχει τα απαραίτητα προσόντα για τη συγκεκριμένη θέση.

Πάντως, η χθεσινή εξέλιξη αποτελεί ένα σημαντικό βήμα, αλλά όχι το τέλος της διαδικασίας, καθώς υπάρχουν ακόμη εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν. Ειδικότερα, το «πακέτο» της συμφωνίας θα χρειαστεί και το «πράσινο φως» της Ευρωβουλής για να εγκριθεί και να ενεργοποιηθεί, κάτι που δεν μπορεί να θεωρηθεί από τώρα δεδομένο.

Το πρώτο τεστ είναι σήμερα, όπου οι ευρωβουλευτές θα κληθούν να υπερψηφίσουν τον Σεργκέι Στανίσεφ, προϊόν της χθεσινής συμφωνίας των ηγετών. Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι ο Βούλγαρος ευρωβουλευτής θα εκλεγεί από τους συναδέλφους.
Πιο δύσκολη θα είναι η περίπτωση της κ. Φον ντε Λάιεν, όταν στα μέσα του μήνα θα κληθεί η Ολομέλεια να επικυρώσει την επιλογή της. Οι Σοσιαλιστές, για παράδειγμα, ακόμη και εντός της Γερμανίας, είναι ιδιαίτερα εχθρικοί στην επιλογή της και, χωρίς την ψήφο τους, για να εκλεγεί θα χρειαστεί την ψήφο των ακραίων και λαϊκίστικων ευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων εντός της Ευρωβουλής.

Σχετικά με τις ελληνικές επιδιώξεις για την προεδρία της Κομισιόν, ο πρωθυπουργός υποστήριζε ανοικτά τον κ. Τίμερμανς, η υποψηφιότητα του οποίου «ναυάγησε», ενώ ο κ. Μητσοτάκης στήριζε τον κ. Βέμπερ, ωστόσο η νέα πρόεδρος προέρχεται από την ίδια πολιτική οικογένεια με τη Ν.Δ.