Το κοινωνικό κράτος είναι το διακύβευμα αυτών των εκλογών (Πέμπτη 8 Ιουνίου) στη Βρετανία. Αν και οι πρόωρες εκλογές έγιναν κυρίως για τη διαδικασία του Brexit, Συντηρητικοί και Εργατικοί συγκρούστηκαν μετωπικά για τις κοινωνικές παροχές σε αδύναμες ομάδες και συνταξιούχους, δημιουργώντας σχετική σύγχυση στους ψηφοφόρους.

Οταν η Τερέζα Μέι -η πρωθυπουργός που διαδέχθηκε με κομματική ψηφοφορία τον Ντέιβιντ Κάμερον στο Συντηρητικό Κόμμα- ανακοίνωσε τον Απρίλιο ότι θα προσφύγει στις κάλπες για να διασφαλίσει την εντολή της εν όψει των σκληρών διαπραγματεύσεων για το Brexit, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι θα εξασφάλιζε ισχυρότατη πλειοψηφία. Οι Συντηρητικοί (Tories) εμφάνιζαν προβάδισμα σχεδόν 20 μονάδων έναντι του Εργατικού Κόμματος υπό τον Τζέρεμι Κόρμπιν. Ο αιφνιδιασμός της Μέι, που δημιούργησε δυναμική υπέρ του κόμματός της, εξανεμίστηκε στην πορεία και σ’ αυτό δεν φταίει η ανασφάλεια για την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, που ανησυχεί τις αγορές και τους επενδυτές.

Φταίει κάτι πιο απλό, αποδεικνύοντας πως η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού: ο λεγόμενος «φόρος της άνοιας», όπως τον αναφέρει ο βρετανικός Τύπος. Πρόκειται για το ποσό που οι ασθενείς με Αλτσχάιμερ και άνοια πρέπει να καταβάλουν για την περίθαλψή τους αλλά και ο φόρος κληρονομιάς που θα πρέπει να πληρώσουν οι οικείοι τους. Ο «φόρος της άνοιας» -ένας χαρακτηρισμός που απέδωσαν στην εισφορά οι Εργατικοί και, φυσικά, τον παρέλαβε αμέσως ο Τύπος, αποδείχθηκε καταστροφή για την υπηρεσιακή πρωθυπουργό. Η Μέι κατηγόρησε τους Εργατικούς για την ορολογία αλλά αναγκάστηκε να προβεί σε διορθωτικές κινήσεις, ανακοινώνοντας πως δεν περιλαμβάνεται τέτοιος φόρος στο εκλογικό μανιφέστο των Συντηρητικών και πριν γίνει οποιαδήποτε περικοπή στα κοινωνικά επιδόματα θα υπάρξει διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς. «Αυτός ο φόρος της άνοιας με ταρακούνησε», δήλωσε στους «Financial Times» η Αναμπελ Σίμαν, ψηφοφόρος των Tories στο Χάμερσμιθ του δυτικού Λονδίνου. Η Κάρολιν Γουάιατ, μια 63χρονη συνταξιούχος Συντηρητική ως προς τις πολιτικές της πεποιθήσεις, ήταν πιο θυμωμένη: «Αν και δεν τον συμπαθώ, ο Κόρμπιν πήρε το παιχνίδι. Εδειξε ότι ενδιαφέρεται τουλάχιστον», τόνισε.

Οι συνταξιούχοι φοβούνται για περικοπές στα επιδόματά τους. Δεν έχουν εμπιστοσύνη στον Τζέρεμι Κόρμπιν, που δεν έχει σαφή τοποθέτηση για πολλά ζητήματα, αλλά ενοχλούνται και με τη Μέι, που προαναγγέλλει θυσίες για τους Βρετανούς εν όψει του Brexit. Οι πιο ηλικιωμένοι Βρετανοί, που στήριξαν το Brexit και πίστεψαν στη Μέι, είναι εκείνοι που θα πληγούν περισσότερο από τις περικοπές επιδομάτων, τονίζουν οι αναλυτές στη Βρετανία. Ωστόσο, όσο και να απογοητεύτηκαν πολλοί εξ αυτών από τις αυξήσεις στις κοινωνικές εισφορές και τη μείωση των επιδομάτων, δεν στράφηκαν στο Εργατικό Κόμμα. Αν και φέρεται ενισχυμένο, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις (η διαφορά των Εργατικών με τους Συντηρητικούς έχει μειωθεί στις 6-10 μονάδες) πολλοί αναποφάσιστοι ή «μετακινούμενοι» ψηφοφόροι παραμένουν επιφυλακτικοί με τον Κόρμπιν. Αυτό φάνηκε και στις συνεντεύξεις των τελευταίων ημερών, καθώς κλήθηκε να απαντήσει για τις χρηματοδοτήσεις που θα απαιτηθούν ώστε να διευρυνθεί το κοινωνικό κράτος, όπως διατείνεται το κόμμα του. Ακόμη και στις τηλεοπτικές μάχες (debate) με τους άλλους αρχηγούς, ο Κόρμπιν δεν απάντησε σαφώς για την προέλευση των οικονομικών πόρων με στόχο την επέκταση των επιδομάτων σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα.

Σχεδόν απίθανη η αυτοδυναμία,  στο τραπέζι  οι συμμαχίες

 Αν και οι Βρετανοί είναι πολύ επιφυλακτικοί με τις δημοσκοπήσεις -ουδείς μπορεί να ξεχάσει το φιάσκο περσινού δημοψηφίσματος για το Brexit-, υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι από τις εκλογές της Πέμπτης θα βγει νικητής χωρίς αυτοδυναμία. Αν οι Συντηρητικοί της Τερέζα Μέι κερδίσουν λιγότερες έδρες από τις 326 που απαιτεί η αυτοδυναμία στο 650μελές βρετανικό Κοινοβούλιο (Βουλή των Κοινοτήτων), θα πρέπει να αναζητήσουν σύμμαχο προκειμένου να σχηματίσουν κυβέρνηση. Αυτή η προσπάθεια δεν προδιαγράφεται εύκολη, καθώς η αντιευρωπαΐστρια Μέι δεν έχει πολλά κοινά με τους ευρωπαϊστές Ελεύθερους Δημοκράτες ώστε να συνεργαστούν, όπως είχε συμβεί το 2010, με τον κυβερνητικό συνασπισμό Συντηρητικών και Ελευθέρων, των Κάμερον και Νικ Κλεγκ. Επομένως, για τη Μέι, η μόνη διέξοδος είναι η αυτοδυναμία.

Οσο για το Εργατικό Κόμμα, εκτιμάται ως πολύ δύσκολο -σχεδόν αδύνατον- να κατορθώσει να νικήσει τις εκλογές, και μάλιστα να έχει αυτοδυναμία, όσο κι αν αυξήσει τα ποσοστά του πριν από τη κάλπη. Οι Εργατικοί έχασαν έδαφος στη Σκοτία και είναι δύσκολο να το ξανακερδίσουν. Εξάλλου, όπως τονίζεται από τους αναλυτές, για να κερδίσει ο Κόρμπιν με αυτοδυναμία, πρέπει να συγκεντρώσει 45%!

Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (Liberals) έχουν ανακάμψει από την τελευταία τους εκλογική καταστροφή (κέρδισαν 7,8% στις εκλογές του 2015) και, όπως φαίνεται, το ποσοστό τους θα κυμανθεί στο 10%, ενώ για το αντιευρωπαϊκό-εθνικιστικό UKIP (Κόμμα Ανεξαρτησίας), η ανάκαμψη θα είναι δύσκολη μετά την πτώση της δύναμής του, που ακολούθησε την αποχώρηση του Νάιτζελ Φάρατζ.

ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ

 ΤΕΡΕΖΑ ΜΕΪ-Ηγέτης Συντηρητικών

Η Μέι έγινε τον Ιούλιο η δεύτερη γυναίκα πρωθυπουργός στην Ιστορία της χώρας. Η 60χρονη πολιτικός μπήκε στον πολιτικό στίβο το 1999, κερδίζοντας μια έδρα στην Περιφέρεια Μέιντχεντ, το 2002-2003 έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Κόμματος και το 2010 ανέλαβε το υπουργείο των Εσωτερικών – το «ναρκοπέδιο» για πολλούς. Εχει τη φήμη της αυστηρής, πειθαρχημένης γυναίκας, στοιχεία που χαρακτηρίζουν όλη την καριέρα της. Το στοίχημά της είναι να κερδίσει με μεγάλη πλειοψηφία και να οδηγήσει τη χώρα ομαλά στη μετα-Brexit εποχή.

ΤΖΕΡΕΜΙ ΚΟΡΜΠΙΝ-Ηγέτης Εργατικών

Η εκλογή του στην ηγεσία των Εργατικών προκάλεσε αναταραχή στη βρετανική πολιτική σκηνή, αφού ανέκαθεν εθεωρείτο ως ριζοσπάστης. Ο βετεράνος πολιτικός ψήφιζε τα νομοσχέδια «κατά συνείδηση» και πείστηκε από τους φίλους του να θέσει υποψηφιότητα για την ηγεσία των Εργατικών. Κατάφερε να εμπνεύσει τους νέους και τους πιο αριστερούς που είχαν χάσει την πίστη τους στο Κόμμα επί Τόνι Μπλερ, ωστόσο θεωρείται πολύ «ακραίος» από μεγάλη μερίδα παραδοσιακών Εργατικών ψηφοφόρων.

ΤΙΜ ΦΑΡΟΝ-Ηγέτης Φιλελευθέρων

Ο ηγέτης των Φιλελευθέρων αναδείχθηκε από τις εσωκομματικές εκλογές μετά την παραίτηση του Νικ Κλεγκ, ο οποίος θεωρήθηκε υπεύθυνος για τη μεγάλη πτώση των ποσοστών του κόμματος στις εκλογές του 2015. Το δημοψήφισμα του περασμένου Ιουνίου αποτέλεσε τη «σανίδα σωτηρίας» για τους Φιλελευθέρους που ανέκαθεν ήταν το πιο φιλο-ευρωπαϊκό κόμμα στη χώρα. Ο 46χρονος Φάρον τάχθηκε υπέρ του «ΟΧΙ», ωστόσο τον κατηγορούν για μονοδιάστατη ρητορική και φτωχό πρόγραμμα.

ΠΟΛ ΝΟΥΤΑΛ-Ηγέτης UKIP

Ο 40χρονος Πολ Νούταλ ανέλαβε τα ηνία του αντιευρωπαϊκού κόμματος UKIP πέρυσι τον Νοέμβριο, όταν διαδέχτηκε τον Νάιτζελ Φάρατζ. Βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα διαιρεμένο κόμμα, το οποίο αναζητεί το ρόλο του. Ο πρώην λέκτορας Ιστορίας ασχολήθηκε από τα φοιτητικά του χρόνια με την πολιτική. Το 2004 μπήκε στο UKIP και έγινε ευρωβουλευτής, ενώ από το 2010 ήταν αντιπρόεδρος του κόμματος. Είναι υπέρμαχος του σκληρού Brexit, αφού μια «δειλή εκδοχή του θα συνιστούσε προδοσία του βρετανικού λαού».

ΝΙΚΟΛΑ ΣΤΕΡΤΖΙΟΝ-Ηγέτης Σκοτικού Εθνικού Κόμματος

Η 46χρονη Στέρζιον πείστηκε από την εποχή της Μάργκαρετ Θάτσερ πως η Σκοτία θα ευημερούσε με την ανεξαρτησία. Η πεποίθηση αυτή την έφερε στην ηγεσία του κόμματος έπειτα από το αποτυχημένο δημοψήφισμα του Αλεξ Σάλμοντ και την παραίτησή του. Οι συζητήσεις για το Brexit αποτέλεσαν την ιδανική ευκαιρία για να επαναφέρει το θέμα της ανεξαρτησίας, απαίτηση που αναμένεται να αποτελέσει αγκάθι για τον/τη νέα πρωθυπουργό – ειδικά αν το Σκοτικό Κόμμα κερδίσει την πλειοψηφία των εδρών.

 ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ

Μεγάλες είναι οι αποκλίσεις των δημοσκοπήσεων στη Βρετανία. Επιτείνουν το θολό τοπίο, καθώς η καθεμία δίνει εντελώς διαφορετικό αποτέλεσμα. Ιδιαίτερα στο χώρο των Εργατικών, είναι σχεδόν αδύνατο το όποιο συμπέρασμα. Την ασάφεια επιτείνει το αμιγώς πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα που χωρίζει το Ηνωμένο Βασίλειο σε 649 μονοεδρικές περιφέρειες (κάθε περιφέρεια εκλέγει ένα βουλευτή) όπου αναδεικνύεται ο νικητής του κόμματος που συγκεντρώνει την πλειοψηφία των εδρών.

ΑΛΙΚΗ ΚΟΤΖΙΑ

 [email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής