Σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα, έχει παρατηρηθεί ότι έχουν προηγηθεί της εμφάνισης των εκδηλώσεων της νόσου γεγονότα μεγάλης ή μικρότερης ψυχικής έντασης. Επίσης, σε ένα ποσοστό γύρω στα 60% των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα, ακόμη κι αν βρίσκονται σε ύφεση και υπό φαρμακευτική αγωγή, κάποια γεγονότα της καθημερινότητας που μπορεί να προκαλέσουν μικρή ψυχική ένταση ή αρνητική διάθεση (π.χ. πίεση στις εργασιακές σχέσεις), ενδέχεται να προκαλέσουν έξαρση των εκδηλώσεων της νόσου.

Στρες και ρευματοειδής αρθρίτιδα. Υπόθεση πολύ προσωπική

Κάθε άτομο αντιδρά διαφορετικά σε τέτοια ερεθίσματα. Η απάντηση του ατόμου στους διάφορους τύπους και εντάσεις του στρες εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες, όπως το γενετικό υπόστρωμα, η ανάπτυξη της προσωπικότητας, η έκθεση σε πρότερες εμπειρίες, η οργανική κατάσταση του οργανισμού όταν εκτίθεται στο ερέθισμα και άλλοι. Σε ορισμένα άτομα επισυμβαίνουν οργανικές διεργασίες οι οποίες δεν είναι πλήρως κατανοητές που μπορεί να συμβάλλουν στην έκφραση όχι μόνο παροδικών διαταραχών αλλά και νοσηρών καταστάσεων.

Αρκεί μια στεναχώρια…

Φυσιολογικά, σαν αντίδραση στην ψυχολογική καταπόνηση, ο οργανισμός ενεργοποιεί την παραγωγή και κυκλοφορία στο αίμα κάποιων ουσιών όπως είναι η κυτταροκίνη ιντερλευκίνη 6, ή επινεφρίνη και άλλες. Στους ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα η απάντηση αυτή είναι πολύ πιο έντονη και τα επίπεδα αυτών των ουσιών στο αίμα πολύ ψηλότερα από αυτά που παρατηρούνται στα υγιή άτομα. Έτσι, ένας ασθενής μπορεί ενώ βρίσκεται σε ύφεση, μετά από μια στενοχώρια να παραπονείται για πόνο, οίδημα και δυσκαμψία των αρθρώσεων.

Το καταστροφικό άγχος

Υπάρχουν αρκετές επιστημονικές μελέτες που καταδεικνύουν μία σημαντική σχέση του άγχους με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Το ποσοστό των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα που εμφανίζει άγχος κυμαίνεται από 20% -30 %.

Οι διαταραχές του άγχους γενικά θεωρείται ότι αποτελούν πρωτοπαθείς διαταραχές, δηλαδή υπάρχουν ανεξάρτητα από την συνυπάρχουσα νόσο. Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Ο χρόνιος πόνος, ο περιορισμός των κινήσεων, η μεταβολή των συμπτωμάτων αυτών μέσα στην ημέρα ή σε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα καθώς και η μη προκαθορισμένη πορεία της νόσου μπορούν να συμβάλουν και να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης κλινικά σημαντικών ψυχικών διαταραχών όπως είναι το άγχος. Πάντα όμως υπάρχει το ερώτημα αν η νόσος είναι αυτή που προκαλεί αυτή την ψυχολογική συνδρομή ή τα άτομα αυτά χαρακτηρίζονται από μία αγχώδη προσωπικότητα ήδη πριν εμφανισθεί η νόσος.

Πιο έντονο το άγχος σε ασθενείς νεαρής ηλικίας

Καλά τεκμηριωμένες επιστημονικές μελέτες που να μας δίνουν στοιχεία εκδήλωσης διαταραχών άγχους πριν από την έναρξη της νόσου δεν υπάρχουν. Επίσης, δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να μας επιτρέπουν τη συσχέτιση του γενετικού υποστρώματος των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα και της εμφάνισης του άγχους. Αυτό που έχει παρατηρηθεί σε επιστημονικές μελέτες είναι ότι οι ασθενείς που εμφανίζουν ρευματοειδή αρθρίτιδα σε νεότερη ηλικία, εκδηλώνουν σε μεγαλύτερο ποσοστό άγχος σε σχέση με αυτούς που η ρευματοειδής αρθρίτιδα αρχίζει σε μεγαλύτερη ηλικία. Επίσης, το άγχος στους ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι πολύ πιο έντονο από αυτό που παρατηρείται σε άλλα άτομα που εκδηλώνουν άγχος και σχετίζεται σε υψηλό ποσοστό και με την παρουσία κατάθλιψης.

Η κατάθλιψη έρχεται να συμπληρώσει το κακό

Το άγχος αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τη θεραπεία της νόσου. Γενικά, οι ασθενείς που έχουν χρόνια νοσήματα και εκδηλώνουν άγχος εμφανίζουν πιο συχνά παρενέργειες στη φαρμακευτική αγωγή που τους χορηγείται. Ανεξάρτητα από τις παρενέργειες αυτές καθ’ αυτές στη φαρμακευτική αγωγή, φαίνεται ότι το άγχος και η κατάθλιψη αποτελούν ανεξάρτητους παράγοντες που συμβάλλουν στη μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης των ασθενών.