Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν εργαστηριακοί έλεγχοι που πραγματοποίησαν οι αρχές της Σεούλ Νότιας Κορέας, σε 8 προϊόντα (παιδικά παπούτσια, δερμάτινες τσάντες και μία ζώνη) της κινεζικής εταιρίας SHEIN. Συγκεκριμένα εντοπίστηκε 428 φορές μεγαλύτερη ποσότητα φθαλατών από τα επιτρεπόμενα όρια (σε παπούτσια), και 153 φορές υψηλότερη ποσότητα (σε τρεις τσάντες). Η περίπτωση αυτή δεν είναι η μοναδική, με τους επιστήμονες να εφιστούν την προσοχή των καταναλωτών για προϊόντα που διατίθενται σε πολύ φθηνές τιμές, συνήθως στο Διαδίκτυο και στη συντριπτική πλειονότητα προέρχονται από ασιατικές χώρες. Στην Ευρώπη ορισμένες κατηγορίες φθαλικών ενώσεων έχουν απαγορευτεί.

Επιβεβαιώνοντας τις σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, o καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών το ΑΠΘ και πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Δημοσθένης Σαρηγιάννης, αναφέρει στον «Ελεύθερο Τύπο» πως θα πρέπει να αποφεύγουμε καταναλωτικά προϊόντα που διατίθενται σε εξαιρετικά φθηνές τιμές.

«Είναι συνηθισμένο πολύ αυτά τα προϊόντα που προέρχονται από ασιατικές χώρες, στις οποίες δεν είναι συχνός και εύκολος ο ποιοτικός έλεγχος, να περιέχουν φθαλικές ενώσεις. Ο φθαλικός εστέρας χρησιμοποιείται ως “πλαστικοποιητής”, όπως λέμε, για να “κολλήσει” -π.χ. μέσω διαλύτη- η σόλα στο παπούτσι. Οι πλαστικοποιητές αλλιώς λέγονται και “παντοτινά χημικά” γιατί δεν αποβάλλονται από τον οργανισμό και δεν διασπώνται στο περιβάλλον. Κρύβονται σε ό,τι έχει μια πιο πλαστική μορφή, όπως είναι τα αδιάβροχα ρούχα ή αντικείμενα και ρούχα που δεν τσαλακώνονται εύκολα».

Οι φθαλάτες ανήκουν στην κατηγορία των ενδοκρινικών διαταρακτών, γιατί επιδρούν κυρίως στο ορμονικό σύστημα των ανθρώπων, των ζώων, αλλά και των ψαριών και επιφέρουν σοβαρές βλάβες στην υγεία.

Εκτός από τις ορμονικές διαταραχές και τα προβλήματα αναπαραγωγής που βρίσκονται στην κορυφή της λίστας, άλλα προβλήματα περιλαμβάνουν: την παχυσαρκία, τον καρκίνο και τον διαβήτη, αναφέρει ο επιστήμονας.

«Με αυτές τις ουσίες χάνεται η ισορροπία του ενδοκρινικού συστήματος με αποτέλεσμα να προκαλούν μεταβολικό σύνδρομο, προβλήματα νευροτοξικότητας και νευροανάπτυξης. Τα προβλήματα μπορούν να επεκταθούν σε στεάτωση και καρκίνο του ήπατος, ή ακόμη και στην πρόκληση σοβαρής νεφροπάθειας», αναφέρει ο καθηγητής Δημοσθένης Σαρηγιάννης.

Τα παιδιά και οι έγκυοι γυναίκες στο «στόχαστρο» των παντοτινών χημικών

Οι επιπτώσεις -κυρίως οι μακροχρόνιες- είναι περισσότερο καταστροφικές στους ευάλωτους οργανισμούς, δηλαδή στις εγκύους και στα μικρά παιδιά. Οσο μικρότερη είναι μάλιστα η ηλικία στην οποία εκτίθεται κάποιος τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος.

Οι έγκυοι γυναίκες μάλιστα που εκτίθενται στις φθαλικές ενώσεις μπορούν άθελά τους να βλάψουν το έμβρυο, καθώς οι ουσίες αυτές περνούν στο μωρό μέσω του πλακούντα.

«Οποιος εκτεθεί σε κάποια ευάλωτη χρονική στιγμή, όπως είναι η εποχή της ανάπτυξης ενός παιδιού ή η εγκυμοσύνη, είναι περισσότερο εκτεθειμένος στις φθαλικές ενώσεις. Στην Ευρώπη πλέον αυτές οι ουσίες έχουν απαγορευτεί κι έχουν αντικατασταθεί από άλλες με πολύ μικρότερη τοξικότητα», τονίζει ο καθηγητής Σαρηγιάννης.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Καταστρέφει τους πληθυσμούς των ψαριών 

Toν Νοέμβριο του 2022, έκθεση της Greenpeace Γερμανίας έφερε τις ιδιαίτερα δυσμενείς επιπτώσεις των παντοτινών χημικών στο περιβάλλον. Δειγματοληπτικός έλεγχος σε 47 προϊόντα διαπίστωσε πως 7 από αυτά (15%) περιείχαν επικίνδυνες χημικές ουσίες που παραβιάζουν τους ρυθμιστικούς κανόνες της Ε.Ε.

Στα προϊόντα αυτά συμπεριλαμβάνονταν ρούχα και παπούτσια για άνδρες, γυναίκες, παιδιά και βρέφη από ιστότοπους της SHEIN στην Αυστρία, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Ισπανία και την Ελβετία και 5 προϊόντα από κατάστημα του Μονάχου Γερμανίας.

Σε μελέτες που έχει πραγματοποιήσει και το ελληνικό Τμήμα Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ έχει διαπιστωθεί πως οι φθαλικές ενώσεις είναι ιδιαίτερα καταστροφικές και για τους πληθυσμούς των ψαριών.

«Για την Ελλάδα είναι σημαντικό αυτό το πρόβλημα. Και δυστυχώς τις περισσότερες από αυτές τις ουσίες δεν τις πιάνουν οι βιολογικοί καθαρισμοί. Οπότε έχουμε πρόβλημα ότι όσο πιο πολύ τα χρησιμοποιούμε τόσο πιο πολύ μπαίνουν στα απόβλητά μας, μολύνουν θαλάσσιο περιβάλλον, ειδικά εδώ στην Ελλάδα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι αλλάζει τις γενετικές ορμόνες με αποτέλεσμα να μειώνεται η τεστοστερόνη στα ψάρια και κάποια στιγμή να αλλάζουν φύλο. Τα ψάρια αλλάζουν φύλο πραγματικά. Κι αν όλα γίνουν θηλυκά, τότε δεν μπορούν να αναπαραχθούν», καταλήγει ο καθηγητής Σαρηγιάννης.