Ο Λάζαρος Κυρίζογλου επισημαίνει ότι η μεταρρύθμιση και η σύνταξη του νέου Κώδικα της Αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Επίσης τονίζει ότι η έλλειψη πόρων και η αλληλεπικάλυψη αρμοδιοτήτων υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα των δήμων στην αντιμετώπιση προκλήσεων. Στη συνέχεια υπογραμμίζει ότι δεν είναι προτεραιότητά τους η αλλαγή του εκλογικού νόμου, αλλά τα ζητήματα που σχετίζονται με τις αρμοδιότητες, το προσωπικό και τα οικονομικά. Για το τέλος ταφής των απορριμμάτων, δηλώνει ότι η Ελλάδα μπορεί να γυρίσει σελίδα στο ζήτημα της διαχείρισης «με σχέδιο, παροχή πόρων και μέσων στους δήμους και με απαραίτητη την ενεργοποίηση των πολιτών».

Για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης, αναφέρει ότι απαιτούνται δράσεις και πολιτικές που ξεπερνούν τα τοπικά όρια και τις δυνατότητες των δήμων και συμπληρώνει ότι «δεν μπορούμε να τρέφουμε αυταπάτες πως πραγματικά μπορεί η Αυτοδιοίκηση να δώσει μόνη της λύσεις, όταν οι μεγάλες χώρες, που επιβαρύνουν το περιβάλλον, δεν μπορούν να συμφωνήσουν στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν». Αναφερόμενος στα βήματα που χρειάζεται να γίνουν για να φτάσει η ελληνική Αυτοδιοίκηση στα επίπεδα άλλων χωρών, τονίζει ότι «απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας και αντίληψης και ότι χρειάζεται να εμπιστευτεί πραγματικά το κράτος την Αυτοδιοίκηση».

Πόσο αναγκαία είναι μια μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση;

Η μεταρρύθμιση στο μοντέλο λειτουργίας του κράτους και η σύνταξη του νέου Κώδικα της Αυτοδιοίκησης, που θα ξεκαθαρίσει, επιτέλους, το ζήτημα της αλληλοεπικάλυψης των ευθυνών και αρμοδιοτήτων μεταξύ των φορέων του κράτους, δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Αυτή η αλληλοεπικάλυψη ευθύνεται για μια σειρά από προβλήματα, που καθιστούν δύσκολη τη διαχείριση των προβλημάτων της καθημερινότητας των πολιτών. Δεν φοβόμαστε να αναλάβουμε ευθύνες και να λογοδοτούμε για τις πράξεις μας. Αλλά αρνούμαστε να λογοδοτούμε για ευθύνες και λάθη άλλων. 

Ποια είναι τα βήματα προκειμένου η ελληνική Αυτοδιοίκηση να φτάσει στα επίπεδα άλλων χωρών της Ε.Ε.;

Πρώτα από όλα απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας και αντίληψης, χρειάζεται να εμπιστευτεί πραγματικά το κράτος την Αυτοδιοίκηση και να εφαρμόσει όσα ήδη προβλέπει το Σύνταγμα, για δήμους λειτουργικά και οικονομικά αυτόνομους. Και στη συνέχεια να μας δώσει τα απαραίτητα θεσμικά και οικονομικά εργαλεία για να ανταποκριθούμε στις θεσμοθετημένες αρμοδιότητές μας. Η Ευρωπαϊκή Χάρτα της Αυτοδιοίκησης τα προβλέπει όλα αυτά ξεκάθαρα, ήρθε η ώρα το κεντρικό κράτος να την υιοθετήσει.

Ποσό σας ικανοποιεί η εξέλιξη με το τέλος ταφής απορριμμάτων; Σε ποια φάση βρίσκεται η προσφυγή σας στη Δικαιοσύνη; Μπορούν να μειωθούν τα απορρίμματα που φτάνουν για να ταφούν;  

H ΚΕΔΕ, με αποφάσεις των συλλογικών της οργάνων, ήταν εξαρχής κάθετα αντίθετη με την επιβολή του άδικου τέλους ταφής, εναντίον της οποίας προσέφυγε, μαζί με 164 δήμους, στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με σκοπό την ακύρωσή του, και αναμένει την έκδοση της απόφασης. Οσον αφορά στο δεύτερο σκέλος του ερωτήματός σας, ασφαλώς μπορούμε και να μειώσουμε τα απορρίμματα που παράγουμε, αλλά και να πάψουμε να τα θάβουμε, όπως γίνεται στην Αττική. Με σχέδιο, παροχή πόρων και μέσων στους δήμους και με απαραίτητη την ενεργοποίηση των πολιτών, η Ελλάδα μπορεί να γυρίσει σελίδα στο ζήτημα αυτό. 

Πόροι και αρμοδιότητες. Μπορούν οι δήμοι να εκτελέσουν τους προϋπολογισμούς τους χωρίς πρόβλημα; 

Τα τελευταία χρόνια έγιναν σημαντικά βήματα σε μια σειρά από ζητήματα, όπως η ενίσχυση της κυβερνησιμότητας με την κατάργηση της απλής αναλογικής, η διάθεση πόρων για έργα από προγράμματα, όπως το «Α. Τρίτσης», το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, η αύξηση των ΚΑΠ και το νέο σύστημα κατανομής τους κ.ά. Ομως, οι δήμοι μας εξακολουθούν να υποχρηματοδοτούνται σε σχέση με όσα προβλέπει η νομοθεσία, ενώ επιπλέον επιβαρύνονται διαρκώς με νέες δαπάνες, όπως π.χ. το τέλος ταφής, το αυξημένο ενεργειακό και μισθολογικό κόστος κ.λπ. Δεν μας αρέσει ο ρόλος του επαίτη, δεν θέλουμε να ζούμε με το άγχος της χρεοκοπίας, ούτε να ζητούμε διαρκώς έκτακτες ενισχύσεις από το κράτος. Θέλουμε να μας αποδοθούν οι πόροι που προβλέπονται, για να μπορούμε να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας, προς όφελος των πολιτών.

Εχει ανάγκη η Αυτοδιοίκηση από έναν νέο εκλογικό νόμο; 

Ξεκαθαρίσαμε ότι για την Αυτοδιοίκηση προτεραιότητα αποτελούν τρία ζητήματα: οι αρμοδιότητες, το προσωπικό και τα οικονομικά. Δεν αποτελεί προτεραιότητα μία ακόμα αλλαγή του εκλογικού νόμου. Οι επόμενες εκλογές είναι το 2028, ενώ τα άλυτα προβλήματα της καθημερινότητας των συμπολιτών μας και η πιθανή χρεοκοπία των δήμων αφορούν την επόμενη μέρα. Προτεραιότητά μας είναι οι πολίτες. Τα εκλογικά σενάρια μπορούν να περιμένουν.

Κλιματική κρίση και Αυτοδιοίκηση. Εχει τα αναγκαία εργαλεία η Τ.Α. για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις;

Για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης απαιτούνται δράσεις και πολιτικές που ξεπερνούν τα τοπικά όρια και τις δυνατότητες των δήμων. Η Αυτοδιοίκηση ασφαλώς μπορεί, σε τοπικό επίπεδο, να αναλάβει πρωτοβουλίες σε τομείς όπως η εκπαίδευση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών, η πράσινη διαχείριση των απορριμμάτων και η ανακύκλωση, η υιοθέτηση εναλλακτικών μορφών μετακίνησης, που αποτρέπει τη χρήση των αυτοκινήτων, και η προώθηση της ηλεκτροκίνησης, η χρήση ΑΠΕ για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών μας και η μείωση της ενεργειακής σπατάλης, η ενίσχυση του πρασίνου κ.λπ.

Ομως, δεν μπορούμε μόνοι μας να σηκώσουμε αυτό το βάρος. Δεν έχουμε ούτε τους πόρους, αλλά ούτε και τα θεσμικά εργαλεία για να κάνουμε τη διαφορά. Οταν μάλιστα οι μεγάλες χώρες, που είναι αυτές που με τις δραστηριότητές τους επιβαρύνουν το περιβάλλον, δεν μπορούν να συμφωνήσουν όχι στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, αλλά ακόμη και στο να αναγνωρίσουν το πρόβλημα στην πραγματική του διάσταση, μην έχουμε αυταπάτες ότι μπορεί η Αυτοδιοίκηση να δώσει μόνη της λύσεις.

Προτεραιότητα έχει ο πολίτης

Τα εκλογικά σενάρια μπορούν να περιμένουν. Προτεραιότητά μας είναι οι πολίτες. Για την Αυτοδιοίκηση, προτεραιότητα αποτελούν τρία ζητήματα: οι αρμοδιότητες, το προσωπικό και τα οικονομικά.

Να αποδοθούν όλοι οι πόροι

Δεν μας αρέσει ο ρόλος του επαίτη, δεν θέλουμε να ζούμε με το άγχος της χρεοκοπίας, ούτε να ζητούμε διαρκώς έκτακτες ενισχύσεις από το κράτος. Θέλουμε να μας αποδοθούν οι πόροι που προβλέπονται, για να μπορούμε να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας, προς όφελος των πολιτών.

Περιμένουμε την απόφαση

H ΚΕΔΕ, με αποφάσεις των συλλογικών της οργάνων, ήταν εξαρχής κάθετα αντίθετη με την επιβολή του άδικου τέλους ταφής, εναντίον της οποίας προσέφυγε, μαζί με 164 δήμους, στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με σκοπό την ακύρωσή του, και αναμένει την έκδοση της απόφασης.

ΤΟ ΣτΕ ΘΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΙ

Σε φάση αναμονής οι δήμοι για το τέλος ταφής

Μετά τις θετικές εξελίξεις και την κυβερνητική δέσμευση των συναρμόδιων υπουργείων για τακτοποίηση του ζητήματος του τέλους ταφής, οι δήμοι βρίσκονται σε φάση αναμονής. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται πλέον στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Ηδη δημοσιεύτηκαν οι αποφάσεις (169 έως 172/2025) επί των αντίστοιχων αιτήσεων ακύρωσης που είχαν ασκηθεί από την ΚΕΔΕ και τους 164 δήμους της χώρας για την κατάργηση του τέλους ταφής, οι οποίες παραπέμπονται στον πρόεδρο του δικαστηρίου για καθορισμό αρμοδίου τμήματος.

Οι δήμαρχοι χαρακτηρίζουν ως πολύ θετική την εξέλιξη αυτή, καθώς αυτό δείχνει τη σοβαρότητα του θέματος. Μάλιστα υποστηρίζουν ότι η υπόθεση θα έχει αίσιο τέλος και θα είναι υπέρ τους. Την ίδια ώρα, οι δήμαρχοι χαρακτηρίζουν ως θετική την εξέλιξη με την ανακοίνωση των συναρμόδιων υπουργείων, σύμφωνα με την οποία το τέλος ταφής «γίνεται ανταποδοτικό προς την Αυτοδιοίκηση με στόχο την επιτάχυνση της ανακύκλωσης. Με τη συμβολή του υπουργού Εσωτερικών, Θ. Λιβάνιου, δίδεται στους δήμους το επιπλέον ποσό των 105 εκατ. ευρώ το 2025.

Κυβερνητικά στελέχη υποστηρίζουν ότι το τέλος ταφής προβλέπεται σε 23 χώρες της Ε.Ε. και είναι κατεξοχήν αναγκαίο και στην Ελλάδα. Οι δείκτες ανακύκλωσης στη χώρα μας, όπως και οι ετήσιες επιδόσεις μας κάθε άλλο παρά θετικές είναι. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, η συνολική ανακύκλωση το έτος 2022, συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης, ανέρχεται μόλις σε ποσοστό 17,3% επί των παραγόμενων αστικών αποβλήτων, ενώ σύμφωνα με την Οδηγία 2008/98/Ε.Κ. για τα απόβλητα, ο στόχος προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων που θα έπρεπε να έχει επιτευχθεί έως το τέλος του 2020 είναι κατ’ ελάχιστον 50%.

Με στόχο την ενίσχυση της προσπάθειας ανακύκλωσης και τη μείωση του τελικού προϊόντος που πάει για ταφή, το τέλος γίνεται ανταποδοτικό και επιστρέφει το 85% των πόρων που συλλέγονται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι δήμοι, από την πλευρά τους, θα είναι υποχρεωμένοι να υλοποιήσουν έργα διαχείρισης της ανακύκλωσης. Το υπόλοιπο 15% θα διατεθεί για έργα αποκατάστασης των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων.