Την περίοδο 2015-2019 τα νησιά σήκωσαν δυσανάλογα μεγάλο βάρος της μεταναστευτικής κρίσης. Μπορείτε να μας δώσετε λίγα στοιχεία για τα νησιά μας; Ποια είναι η κατάσταση τώρα;

Ν. Μηταράκης: Από την πρώτη στιγμή, θέσαμε ως κυβέρνηση δύο στρατηγικούς στόχους: την ουσιαστική μείωση των μεταναστευτικών ροών και τον περιορισμό της μεταναστευτικής κρίσης στις τοπικές κοινωνίες.

Στα νησιά σήμερα έχουμε συνολικά, λιγότερους από 4.000 διαμένοντες. Το 2019 είχαμε περισσότερους από 38.000. Οι μεταναστευτικές ροές έχουν μειωθεί κατά 90%, σε σχέση με το 2019, είναι στην πράξη σχεδόν μηδενικές. Η κατάσταση στα νησιά – αλλά και στην ενδοχώρα – έχει αλλάξει δραστικά και ουσιαστικά. Δεν έχουμε πλέον μεταναστευτική κρίση, η κρίση είναι παρελθόν. Έχουμε μία διαχειρίσιμη κατάσταση και αυτό το βλέπουν όλοι, ακόμα και οι κακοπροαίρετοι.

Δυόμισι χρόνια μετά, έχουμε ανακτήσει τον έλεγχο και έχουμε απεμπλέξει τα νησιά μας από το Μεταναστευτικό. Και μπορούμε να σχεδιάσουμε το μέλλον τους, το πως θα ανακάμψουν και πως θα αναπτυχθούν. Και όχι μόνο τα νησιά. Σε όλη τη χώρα έχουμε 40.000 διαμένοντες, από 92.000 που είχαμε στις αρχές του 2020. Έχουμε κλείσει 85 δομές και από τις 121 που λειτουργούσαν σε όλη τη χώρα, λειτουργούν πλέον 36.

Ακολουθούμε μία αυστηρή αλλά δίκαια μεταναστευτική πολιτική, που έχει φέρει αποτελέσματα και η συνέχισή της εγγυάται αποτελέσματα και στο μέλλον.  Εκπληρώνουμε τις δεσμεύσεις μας προς τους νησιώτες και τους πολίτες σε όλη την Ελλάδα, με έργα και πράξεις, όχι με λόγια. Γι΄ αυτό και ο λόγος των αντιπάλων μας και όσων επιχειρούν να διαστρεβλώσουν την πραγματικότητα, είναι αδύναμος.

Πριν από λίγες μέρες εγκαινιάσατε μια νέα κλειστή δομή στην Σάμο. Ποιος είναι ο σχεδιασμός για τις δομές φιλοξενίας;

Ν. Μηταράκης: Στη Σάμο εγκαινιάσαμε τη νέα Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή, μακριά από τον αστικό ιστό, με 100% ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, όπως ακριβώς είχαμε δεσμευθεί. Μία δομή που προσφέρει αφενός τη χαμένη αξιοπρέπεια σε ανθρώπους που ζητούν διεθνή προστασία και αφετέρου προσφέρει ασφάλεια σε ωφελούμενους, προσωπικό και τοπική κοινωνία.

Το ίδιο θα κάνουμε μέσα στο 2021 στη Λέρο και την Κώ και μέσα στο 2022 στη Χίο και τη Λέσβο, ενώ όσες δομές λειτουργούν σε όλη τη χώρα μετατρέπονται σε κλειστές, ασφαλείς δομές, για όλους. Διαμένοντες, εργαζόμενους, τοπική κοινωνία. Επιτρέψτε μου όμως να τονίσω ότι η 30η Σεπτεμβρίου, ήταν για τη Σάμο και τους Σαμιώτες, όπως και για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, μία σημαντική μέρα. Κλείσαμε οριστικό το παλιό ΚΥΤ στο Βαθύ, μία δομή – ντροπή που καθιστούσε την Ελλάδα διαρκή στόχο επιθέσεων.

Μία δομή που είχε δεσμευθεί προσωπικά ο πρωθυπουργός να κλείσει όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του και το έκανε πράξη, ανακοινώνοντας ότι ο χώρος που υπήρχε το παλιό ΚΥΤ στο Βαθύ, συνολικά 90 στρέμματα μέσα στην πόλη, επιστρέφεται στο δήμο της Ανατ. Σάμου και τους κατοίκους του νησιού. Και θα αξιοποιηθεί με χρηματοδότηση της Κυβέρνησης.

Η ολοκλήρωση του Εθνικού Συστήματος Υποδοχής στα σημεία εισόδου και η μετατροπή όλων των δομών της χώρας σε σύγχρονες και ασφαλείς, σε συνδυασμό με τις σταθερά μειωμένες ροές, την επιτάχυνση στη διαδικασία Ασύλου και το γεγονός ότι διανύουμε πλέον τον δεύτερο χρόνο που όσοι έρχονται είναι σταθερά λιγότεροι από όσους φεύγουν από τη χώρα, είναι τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι στο Μεταναστευτικό έχουμε αλλάξει σελίδα, έχουμε μπει σε μία νέα περίοδο. Όπου δεν υπάρχουν τα χαρακτηριστικά της ανεξέλεγκτης κρίσης της περασμένης περιόδου, αλλά μίας διαχειρίσιμης κατάστασης που διαρκώς βελτιώνεται. Έχουμε τραβήξει μία γραμμή διαχωρισμού από το καταστροφικό παρελθόν και ξεκαθαρίζουμε ότι δεν πρόκειται να κάνουμε ξανά, ως χώρα, τις λανθασμένες επιλογές του 2015.

 Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου. Τι περιμένει η Ελλάδα από αυτή τη συζήτηση; Πώς θα μπορούσαμε να επιτύχουμε καλύτερα αποτελέσματα;

Ν. Μηταράκης: Καταρχήν, πρέπει να σας πω ότι το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου δεν είναι προαπαιτούμενο για δράση. Μπορούμε να επιτύχουμε καλύτερα αποτελέσματα στην εξωτερική διάσταση, την προστασία των συνόρων και στις επιστροφές, ήδη με το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο. Είμαστε εν μέσω μίας κρίσιμης και δύσκολης διαπραγμάτευσης, η οποία δεν εκτιμώ ότι βρίσκεται προς το τέλος της.

Η Ελλάδα, ως μέλος της ισχυρής συμμαχίας MED 5 ( Ιταλία, Ισπανία, Κύπρος, Μάλτα ) έχει διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, πρέπει να γίνει το σημείο εκκίνησης της ενιαίας ευρωπαϊκής πολιτικής και στάσης στο Μεταναστευτικό. Κοινό ευρωπαϊκό μέτωπο στην ανάγκη αποφασιστικού και αποτελεσματικού ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ με την υποστήριξη του FRONTEX, στην ανάγκη αύξηση της συνεργασίας με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης μεταναστών και στην επιδίωξη να καθιερώσουμε στενότερο διάλογο με τις γειτονικές χώρες κατά μήκος της διαδρομής της Ανατολικής Μεσογείου και των Δυτικών Βαλκανίων.

Επίσης, το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου πρέπει να απαντά στις σύγχρονες προκλήσεις και να αποτελέσει συμφωνία έμπρακτης αλληλεγγύης στις χώρες πρώτης υποδοχής και δίκαιης κατανομής του βάρους.

Τουρκία. Τι θα μπορούσαμε να περιμένουμε από την πολιτική Ερντογάν;

Ν. Μηταράκης: Έχουμε σταθερή πολιτική έναντι της Τουρκίας και δεν επηρεαζόμαστε από τις ουσιώδεις ή επουσιώδεις αλλαγές τακτικής.

Φυλάμε αποτελεσματικά τα σύνορά μας τόσο στον Έβρο όσο και στο Αιγαίο, πάντα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις ευρωπαϊκές αρχές. Και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε.

Ζητούμε την πλήρη και απαρέγκλιτη εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης ΕΕ- Τουρκίας του 2016, με έμφαση στην υποχρέωση της Τουρκίας να μην επιτρέπει στους λαθροδιακινητές να ξεκινούν από το έδαφός της και να μεταφέρουν παράνομα ανθρώπους προς την Ελλάδα, αλλά και την υποχρέωση να δέχεται την επιστροφή όσων δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας.

Επιπλέον, ενισχύουμε το νομικό οπλοστάσιό μας με κινήσεις όπως η κήρυξη της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας για Αφγανούς, Σύριους, Μπαγκλαντεσιανούς, Σομαλούς και Πακιστανούς. Παράλληλα όμως, ζητούμε από την ΕΕ να στηρίξει και την Τουρκία, όπως προβλέπει η κοινή δήλωση, καθώς επίσης σηκώνει μεγάλο βάρος της μεταναστευτικής κρίσης 2015-2019, καθώς φιλοξενεί σήμερα περίπου 4.000.000 μετανάστες στο έδαφός της.

Περιμένετε αύξηση των προσφυγικών ροών; Πόσο ορατό είναι να βιώσουμε τα όσα έγιναν το 2015 – 2016, οπού υπήρξε μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα προς την Ευρώπη με κύρια είσοδο την Ελλάδα;

Ν. Μηταράκης: Δεν πρόκειται να επαναλάβουμε τα λάθη που έγιναν το 2015, δεν θα ξαναζήσουμε στην Ελλάδα και κυρίως στα νησιά μας αυτό που ζήσαμε το 2015. Μέχρι σήμερα, δεν έχει καταγραφεί μαζική έξοδος προσφύγων από το Αφγανιστάν, ενώ στα σύνορά μας δεν καταγράφουμε κάποια αύξηση των ροών, οι οποίες παραμένουν στα πολύ χαμηλά επίπεδα των τελευταίων μηνών. Είναι σημαντικό η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει πρωτοβουλίες για να προστατεύσουμε τους ανθρώπους στο Αφγανιστάν και την γύρω περιοχή. Πρέπει να συνεργαστούμε στενότερα με τους Διεθνείς Οργανισμούς και να βοηθήσουμε τις γειτονικές χώρες να αποτρέψουν μια νέα ανθρωπιστική κρίση.