Ο πρωθυπουργός τόνισε για το Πάσχα και το αν θα ανοίξουν οι μετακινήσεις: «Οι ειδικοί θα μας το πουν αυτό. Όλοι ευχόμαστε να πάμε στα χωριά μας αλλά δεν είμαι σε θέση να σας το πω, είναι ακόμα πολύ νωρίς».

Για το αν υπάρχει ενδεχόμενο να δώσει η κυβέρνηση την έγκριση για την απελευθέρωση των μετακινήσεων, ο Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε αρνητικά: «Σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα η απάντηση είναι «όχι». Έχουμε κατά κανόνα ακούσει τους ειδικούς και όποτε έχουμε αποκλίνει είναι για θέματα τα οποία θεωρώ ότι ήταν ήσσονος σημασίας. Και πιστεύω ότι αυτός είναι και ο λόγος, τελικά, παρά το γεγονός ότι και οι ειδικοί δεν συμφωνούν πάντα. Είδατε και σήμερα υπήρχαν πάρα πολύ σοβαροί επιστήμονες οι οποίοι μειοψήφησαν. Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και μέσα στους ειδικούς. Και αυτό μερικές φορές, θα σας το πω ειλικρινά, όπως το αισθάνομαι κι εγώ και πιστεύω όπως το αισθάνονται και οι πολίτες, δημιουργεί μερικές φορές την αίσθηση μιας πολυφωνίας».

Σε ερώτηση για το άνοιγμα της εστίασης ο πρωθυπουργός τόνισε πως όταν ανοίξει η εστίαση θα γίνει σε εξωτερικούς χώρους, αλλά αυτό δεν πρόκειται να συμβεί πριν το Πάσχα: «Είναι πολύ καλύτερο να είμαστε έξω από μέσα. Ο καιρός είναι σύμμαχος. Η εστίαση έχει ένα πρόβλημα. Πρέπει να κατεβάσεις τη μάσκα όταν είναι να φας ή να πιεις. Η εστίαση δεν θα ανοίξει πριν από το Πάσχα. Περιμέναμε ότι το lockdown θα είχε καλύτερα αποτελέσματα. Αν δεν το είχαμε επιβάλλει, τα αποτελέσματα θα ήταν καταστροφικά. Δεν είχε αποτελεσματικότητα λόγω της μετάλλαξης, αλλά και της κούρασης του κόσμου. Υπήρξαν αντιφατικές δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών. Αναλαμβάνω εγώ την ευθύνη. Δεν θα έπρεπε να υπάρχουν. Στο πρώτο κύμα υπήρχε φόβος. Τώρα πολλοί θεωρούν ότι δεν τους αφορά. Ιδίως οι νέοι».

Στη συνέχεια ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ότι περίμενε καλύτερα αποτελέσματα από το lockdown, αλλά θεωρεί πως τα αποτελέσματα θα ήταν καταστροφικά αν δεν είχε επιβληθεί.

Για την ανοσία είπε: «Με βάση τις παραδόσεις των εμβολίων, θα έχουμε καταφέρει τον Ιούνιο να έχουμε εμβολιάσει με μία δόση ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Ελπίζουμε σε ένα “κανονικό” καλοκαίρι, και να έχει μειωθεί η πίεση στο σύστημα Υγείας. Περιμένουμε να ανοίξει η οικονομία και να μην ξανακλείσει. Ξέρουμε πια ότι ο εμβολιασμός μειώνει δραματικά την πιθανότητα να κολλήσεις και αν κολλήσεις, μειώνει την πιθανότητα να διασωληνωθείς. Ο εμβολιασμός είναι ασπίδα προστασίας. Μπείτε στην πλατφόρμα και εμβολιαστείτε το συντομότερο δυνατό».

Για τους υγειονομικούς που δεν εμβολιάζονται ανέφερε: ««Θέλω να σας πω ότι με απασχολεί πολύ το ζήτημα αυτό. Στην παρούσα φάση δεν θέλω να δημιουργήσω εστίες έντασης μέσα στα νοσοκομεία αλλά πρέπει να σας πω ότι τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να το ξαναδούμε το θέμα από διαφορετική οπτική γωνία. Θα πρέπει να το συζητήσουμε πολύ σοβαρά και κατά την άποψη μου σε ουδέτερο χρόνο, όταν δεν θα έχουμε τόση πίεση στο σύστημα υγείας, πρέπει να καταστήσουμε απόλυτα σαφές ότι δεν μπορείς να είσαι υγειονομικός, να έχεις την ιερή αποστολή να φροντίζεις συμπολίτες μας οι οποίοι είναι άρρωστοι και εσύ ο ίδιος να μην προστατεύεσαι. Και με το να μην προστατεύεσαι εσύ και αφενός να κινδυνεύεις αλλά να κινδυνεύεις να διασπείρεις και τον ιό μέσα στον χώρο που είναι ταγμένος να παρέχει υπηρεσίες υγείας. Κατά συνέπεια, ναι, πιστεύω ότι η συζήτηση πρέπει να ανοίξει. Δεν θέλω να ανοίξει τώρα αλλά πιστεύω ότι σε ουδέτερο χρόνο, το φθινόπωρο, πρέπει να ξαναδούμε το ζήτημα αυτό από την αρχή».».

Για τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά ανέφερε: «Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν ξεκάθαρες. Κάνουν λόγο για ανατρέψιμη προσέγγιση. Της δίνουμε την ευκαιρία για θετική ατζέντα αλλά υπό προϋποθέσεις. Προϋπόθεση για την ευρωπαϊκής της πορεία είναι να μην υπάρχουν εντάσεις. Μπορούμε να συνεννοηθούμε με την Τουρκία. Έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες από την πλευρά μας για την αντιμετώπιση του προσφυγικού/ μεταναστευτικού. Θα ήταν ένα πολύ θετικό βήμα να δεχτεί η Τουρκία τους χιλιάδες πρόσφυγες που είναι στα νησιά μας».

Για τον Σωτήρη Τσιόδρα τόνισε: «Πιστεύω ότι λείπει από την ενημέρωση. Αλλά είναι απόφαση του ίδιου να μας συμβουλεύει χωρίς να εκτίθεται. Πιστεύω ότι η απόφαση οφείλεται στο γεγονός ότι στοχοποιήθηκε χυδαία».

Μιλώντας για τα λάθη στον χειρισμό της πανδημίας, δήλωσε: «Ακολουθήσαμε τις υποδείξεις των ειδικών. Τον Ιανουάριο κλείσαμε νωρίς αλλά διαπιστώσαμε ότι υπήρχε πρόβλημα συμμόρφωσης. Δεν θα μπορούσαμε να πάμε σε πιο σκληρό lockdown. Η επιτροπή αποτελείται από σοβαρούς επιστήμονες, που είναι απολύτως ελεύθεροι να εισηγούνται και εμείς να παίρνουμε τις αποφάσεις και την πολιτική ευθύνη. Με τον Σωτήρη Τσιόδρα μιλώ σχεδόν καθημερινά και βλέπω όλα τα δεδομένα. Εμείς εκθέτουμε στην επιτροπή βασικές πολιτικές κατευθύνσεις. Πρέπει να γνωρίζει για παράδειγμα το κόστος από το κλείσιμο του λιανεμπορίου».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης απέκλεισε τις πρόωρες εκλογές τον Σεπτέμβριο, διότι έχει αποφασίσει την εξάντληση της τετραετίας και επίσης αισθάνεται ότι απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του λαού: «Θέλω να κριθώ στο τέλος της τετραετίας, όχι μόνο για τις κρίσεις, αλλά και για να βάλουμε την Ελλάδα σε μία δυναμική τροχιά ανάκαμψης».

Αναλυτικά όλη η συνέντευξη Μητσοτάκη

Μάρα Ζαχαρέα: Στο σημείο αυτό θα μεταφερθούμε στο Μέγαρο Μαξίμου για να παρακολουθήσουμε τη συνέντευξη που μας παραχώρησε πριν από λίγη ώρα ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.

Να σας ενημερώσω πως όλοι οι συντελεστές του STAR κάναμε rapid test πριν από την έναρξη της συνέντευξης.

Κύριε Πρωθυπουργέ, καλησπέρα σας και ευχαριστούμε που μας παραχωρείτε αυτή τη συνέντευξη σε μία πολύ ενδιαφέρουσα στιγμή για την επικαιρότητα.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Καλησπέρα, κυρία Ζαχαρέα.

Μάρα Ζαχαρέα: Παρότι η πανδημία είναι το θέμα που κυριαρχεί, θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω από τα εθνικά θέματα μιας που γυρίσατε αργά χθες το βράδυ από την Λιβύη. Ξέρουμε όλοι ότι είναι προς το συμφέρον το δικό μας -τα ελληνικά συμφέροντα- να καταργηθεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Άνοιξε ένα παράθυρο προς αυτή την κατεύθυνση;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς πρέπει να σας πω, κα Ζαχαρέα, ότι η Ελλάδα ήταν απούσα από τις εξελίξεις στη Λιβύη ουσιαστικά εδώ και μία δεκαετία. Κάτι το οποίο, προφανώς, έδωσε δικαιώματα σε άλλες χώρες να μπορούν να παρέμβουν στη Λιβύη έτσι ώστε να δημιουργήσουν ενδεχομένως καινούργιες ισορροπίες στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Θεωρώ σημαντικό το γεγονός ότι ήμουν από τους πρώτους Πρωθυπουργούς που επισκέφτηκα τη Λιβύη. Αποκαταστήσαμε έναν δίαυλο ειλικρινούς επικοινωνίας με την πολιτική και την πολιτειακή ηγεσία και κατέστησα απολύτως προφανές ότι για εμάς το λεγόμενο τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι ένα μνημόνιο παράνομο το οποίο δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα -θίγει τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας- και υπενθύμισα επίσης στη λιβυκή κυβέρνηση ότι την ίδια άποψη με εμάς έχει και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Νομίζω ότι οι θέσεις αυτές καταγράφηκαν με απόλυτη σαφήνεια και θεωρώ ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η Λιβύη έδειξε διάθεση να ξεκινήσει με την Ελλάδα απευθείας συνομιλίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών. Εξάλλου, θέλω να θυμίσω ότι γείτονας της Λιβύης είναι η Ελλάδα. Η Κρήτη είναι απέναντι στη Λιβύη και όχι η Τουρκία.

Κατά συνέπεια, θεωρώ ότι από αυτής της πλευράς το ταξίδι ήταν επιτυχημένο. Και βέβαια να προσθέσω και κάτι ακόμα: Η Λιβύη είναι μία χώρα που ελπίζουμε να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της, να οδηγηθεί σε εκλογές, ώστε να μπορέσουν οι ίδιοι οι Λίβυοι να αποφασίσουν το μέλλον τους. Απαραίτητη προϋπόθεση…

Μάρα Ζαχαρέα:  Και να φύγουν και τα στρατεύματα ξένων χωρών.

Κυριάκος Μητσοτάκης: …είναι να αποχωρήσουν όλα τα ξένα στρατεύματα από τη Λιβύη, κάτι το οποίο είπαμε με μία φωνή και εγώ και ο κ. Draghi και ο κ. Michel και ο Πρωθυπουργός της Μάλτας που βρεθήκαμε στη Λιβύη…

Μάρα Ζαχαρέα: Γιατί η Τουρκία έχει στρατιωτική παρουσία εκεί.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Βεβαίως έχει και πρέπει να αποχωρήσουν τα τουρκικά στρατεύματα. Αυτό είναι απαράβατος όρος προκειμένου η Λιβύη να λάβει και στήριξη από την Ευρώπη.

Να πω και κάτι τελευταίο: Στη Λιβύη ανοίγονται και πολλές επιχειρηματικές ευκαιρίες για ελληνικές εταιρείες καθώς εάν η χώρα καταφέρει και σταθεί στα πόδια της θα υπάρχει μια διαδικασία ανοικοδόμησης από την οποία δεν θέλω προσωπικά να απέχουν οι ελληνικές εταιρείες.

Μάρα Ζαχαρέα:  Σε ποιους τομείς το βλέπετε;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Υποδομές, ενέργεια, νερό, αλλά βέβαια και εμπορικές σχέσεις. Η Λιβύη εισάγει σχεδόν όλα τα τρόφιμά της από το εξωτερικό. Δεν βλέπω κανένα λόγο γιατί να μην πρωταγωνιστήσουν ξανά ελληνικές επιχειρήσεις στην προσπάθεια ανοικοδόμησης της Λιβύης.

Είναι πολύ θετικό, βέβαια, το γεγονός ότι ανοίξαμε και Πρεσβεία. Η Πρεσβεία μας η οποία ήταν κλειστή εδώ και επτά χρόνια. Είχα εγώ τη χαρά και ήταν συγκινητική η στιγμή, ειδικά όταν βρέθηκα και με τους λίγους εκπροσώπους της ελληνικής κοινότητας της Τρίπολης που έχουν περάσει δια πυρός και σιδήρου. Πολύ σημαντικό ότι η ελληνική σημαία κυματίζει πάλι στην Πρεσβεία μας στην Τρίπολη.

Μάρα Ζαχαρέα: Πώς βλέπετε τις εξελίξεις στη γειτονική Τουρκία; Από τη μία ο Ερντογάν είναι στριμωγμένος και από τους Ευρωπαίους, καιρός ήταν, και από τους Αμερικανούς, ενώ αντιμετωπίζει και εσωτερικά προβλήματα. Τον έχουμε όμως συνηθίσει όταν συμβαίνει αυτό να εξάγει την κρίση στην εξωτερική πολιτική και στο Αιγαίο. Βλέπετε κάποιο τέτοιο ενδεχόμενο; Μπορεί δηλαδή να έχουμε πάλι το Oruc Reis να περιδιαβαίνει στο Αιγαίο;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Εκτίμησή μου, κα Ζαχαρέα είναι ότι αυτό δεν θα συμβεί. Και δεν θα συμβεί διότι η Ελλάδα πέτυχε ουσιαστικά να καταστήσει μια ελληνοτουρκική διαφορά αντικείμενο της θεματολογίας που η ίδια η Ευρώπη βάζει στο τραπέζι όταν συνομιλεί με την Τουρκία.

Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν απολύτως ξεκάθαρες.  Κάνουν λόγο για σταδιακή, αναλογική και ανατρέψιμη, -προσέξτε, ανατρέψιμη- προσέγγιση με την Τουρκία. Με άλλα λόγια δίνουμε στην Τουρκία την προοπτική να εκμεταλλευτεί τις θετικές πτυχές μιας θετικής ατζέντας με την Ευρώπη υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Και προφανώς μία από τις προϋποθέσεις είναι να μην παράγει η Τουρκία ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο εις βάρος και της Ελλάδος και της Κύπρου.

Και πρέπει να σας πω ότι αυτό πια είναι ένα κεκτημένο της χώρας. Και είναι και ένα κεκτημένο της Ευρώπης. Εγώ θεωρώ ότι η Τουρκία έχει πλήρως αντιληφθεί αυτή τη στιγμή την ισορροπία δυνάμεων.

Υπάρχουν πεδία στα οποία μπορούμε να συνεννοηθούμε με την Τουρκία ως Ευρώπη αλλά και ως Ελλάδα, όπως το Προσφυγικό. Περιμένουμε από την Τουρκία να εφαρμόσει πλήρως την Κοινή Δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας, να κάνει ότι περνάει από το χέρι της για να εμποδίζει τις παράνομες μεταναστευτικές ροές και βέβαια να δεχθεί επιστροφές από τα νησιά του Αιγαίου.

Θέλω να θυμίσω ότι έχει γίνει μια πάρα πολύ σημαντική προσπάθεια από πλευράς της ελληνικής κυβέρνησης να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις του προσφυγικού – μεταναστευτικού ζητήματος. Αν πάτε στα νησιά θα σας το πούνε αυτό: Πολύ μειωμένες ροές, πιο αυστηρή φύλαξη των συνόρων, πολύ πιο γρήγορη επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου.

Υπάρχουν σήμερα 1.450 άτομα στα νησιά των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν απορριφθεί σε τελεσίδικο στάδιο. Μπορούν και πρέπει να επιστρέψουν στην Τουρκία. Θα ήταν ένα πολύ θετικό πρώτο βήμα εάν η Τουρκία τους δεχόταν πίσω.

Μάρα Ζαχαρέα: Να περάσουμε στα της πανδημίας. Ανακοινώθηκε σήμερα ότι θα ανοίξουν τα Λύκεια τη Δευτέρα. Με τη βοήθεια των self-test πιστεύετε ότι μετά το Πάσχα, καταλαβαίνω εγώ, θα ανοίξουν και οι υπόλοιπες βαθμίδες εκπαίδευσης;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κυρία Ζαχαρέα, επιτρέψτε μου να μην κάνω καμία, έστω και μεσοπρόθεσμη, πρόβλεψη τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον. Και το λέω αυτό διότι ο ιός αυτός μας έχει εκπλήξει πολλές φορές. Και έχουμε αναγκαστεί πολλές φορές να προσαρμόσουμε στη στρατηγική μας σε δεδομένα τα οποία εξελίσσονται διαρκώς.

Αν έπρεπε να κάνω μία αναλογία -διότι έχουμε κατηγορηθεί και για αυτό, για πισωγυρίσματα, για αλλαγές πορείας- θα έλεγα ότι βρισκόμαστε στο μέσο μίας φουρτούνας και ο καλός ο καπετάνιος δεν κρατάει ποτέ σταθερό το πηδάλιο σε μία φουρτούνα. Πρέπει να προσαρμόζει την πορεία του σκάφους.

Θεωρώ θετικό το γεγονός ότι οι λοιμωξιολόγοι έδωσαν το πράσινο φως για το άνοιγμα των σχολείων. Αυτό κατέστη εφικτό διότι η κυβέρνηση κινήθηκε με ταχύτατους ρυθμούς και θα μπορεί να προμηθεύσει σε πρώτη φάση μαθητές και εκπαιδευτικούς και μετά όλο τον πληθυσμό της χώρας με δωρεάν self-test, τα οποία θα μπορούν να γίνονται στο σπίτι…

Μάρα Ζαχαρέα: Από πότε θα μπορεί ο υπόλοιπος πληθυσμός να τα αγοράζει αυτά;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω ότι πολύ σύντομα, εντός 10 ημερών από τη στιγμή που έχουν έρθει και τα υπόλοιπα self-test τα οποία έχουμε αγοράσει, θα μπορούμε να ανοίξουμε την διάθεσή τους και στον υπόλοιπο πληθυσμό.

Θα ξεκινήσουμε, όμως, πάλι με τους εργαζόμενους. Είναι η δεύτερη κατηγορία μεγάλου ενδιαφέροντος έτσι ώστε να σιγουρευτούμε ότι δεν έχουμε περιστατικά μετάδοσης του ιού σε χώρους εργασίας…

Μάρα Ζαχαρέα: Με τους εργαζόμενους σε συγκεκριμένα επαγγέλματα; Ή γενικά εννοείτε;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα εξαρτηθεί από την προτεραιοποίηση που θα μας υποδείξουν οι ειδικοί, οι οποίοι μας συμβουλεύουν. Από τη στιγμή, όμως, που έχουμε τεστ διαθέσιμα για όλο τον παραγωγικό ιστό της χώρας θεωρώ ότι αυτή η παράδοση πρέπει να γίνει οριζόντια. Μία κουβέντα μόνο για τα self-test επειδή, ξέρετε, άκουσα και λίγη γκρίνια από τα φαρμακεία για το γεγονός ότι μπορεί η συσκευασία να μην ήταν ακριβώς αυτή την περίμεναν…

Μάρα Ζαχαρέα: Να μην είναι ένα, ένα, να είναι σε 25άδα.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Οι μεγάλες προσπάθειες για να μπορέσουν να πετύχουν χρειάζονται να αντιμετωπίσουμε και μικρές δυσκολίες. Είναι πολύ μικρή δυσκολία αυτή μπροστά στη μεγάλη προσπάθεια την οποία πρέπει να καταβάλλουμε όλοι.

Τα self-test είναι ένα σημαντικό πρόσθετο όπλο το οποίο έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας, δεν το είχαμε, θέλω να τονίσω, πριν από 2-3 μήνες.

Βέβαια, θέλω να θυμίσω ότι πάντα η ελληνική κυβέρνηση, μέσα από τη σχετική πλατφόρμα testing.gov.gr, έδινε τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε ήθελε να μπορεί να κάνει rapid test δωρεάν.

Τώρα, όμως, πηγαίνουμε σε άλλο επίπεδο. Το άλλο επίπεδο, όμως, σημαίνει και κάποιες υποχρεώσεις από πλευράς πολιτών. Υποχρεώσεις, δηλαδή, να δηλώνουν προφανώς το θετικό τεστ και να πηγαίνουν για επανεπιβεβαίωση, όπως ακριβώς ορίζει η διαδικασία. Αλλά και μια υποχρέωση να μην θεωρούν ότι επειδή έχουν ένα αρνητικό τεστ ότι μπορούν να κινούνται ελεύθερα. Γιατί το αρνητικό τεστ, σήμερα, κα Ζαχαρέα, δεν εξασφαλίζει κάποιον ότι δεν θα κολλήσει τον κορονοϊό αύριο.

Άρα τα βασικά μέτρα προστασίας τα οποία μας υποδεικνύουν οι ειδικοί, μάσκα, αποστάσεις, ατομική υγιεινή, αποφυγή συγχρωτισμού, θα είναι μαζί μας για αρκετό καιρό ακόμη, μέχρι τουλάχιστον να μπορέσουμε -θα μιλήσουμε για τα εμβόλια φαντάζομαι στη συνέχεια- να χτίσουμε το τείχος ανοσίας το οποίο μόνο ο εμβολιασμός πια θα μπορέσει να μας εξασφαλίσει.

Μάρα Ζαχαρέα: Με το Πάσχα τι γίνεται; Γιατί σε δυο βδομάδες ξεκινάει το Πάσχα. Ο κόσμος είναι πάρα πολύ κουρασμένος ψυχολογικά, σίγουρα το γνωρίζετε κι εσείς αυτό. Είναι κάτι που το περιμένει ο Έλληνας πολίτης, να μπορέσει να μετακινηθεί διαπεριφερειακά.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν είμαι σε θέση να σας απαντήσω ακόμη, έστω και αν αυτό μπορεί να ακούγεται δυσάρεστο στους συμπολίτες μας οι οποίοι μας ακούν. Θα ήταν ανεύθυνο εκ μέρους μου να υποκαταστήσω τον ρόλο των ειδικών. Οι ειδικοί θα μας το πουν αυτό. Έχουμε ακόμα δύο εβδομάδες μπροστά μας να δούμε την πορεία της πανδημίας. Όλοι ευχόμαστε να μπορούμε να πάμε στα χωριά μας, στους τόπους καταγωγής μας για το Πάσχα. Δεν είμαι σε θέση να σας πω εάν…

Μάρα Ζαχαρέα: Υπάρχει περίπτωση, ό,τι και να πουν οι ειδικοί, εσείς με πολιτική απόφαση να δώσετε το ελεύθερο μετακίνησης;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα η απάντηση είναι «όχι». Έχουμε κατά κανόνα ακούσει τους ειδικούς και όποτε έχουμε αποκλίνει είναι για θέματα τα οποία θεωρώ ότι ήταν ήσσονος σημασίας. Και πιστεύω ότι αυτός είναι και ο λόγος, τελικά, παρά το γεγονός ότι και οι ειδικοί δεν συμφωνούν πάντα. Είδατε και σήμερα υπήρχαν πάρα πολύ σοβαροί επιστήμονες οι οποίοι μειοψήφησαν. Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και μέσα στους ειδικούς. Και αυτό μερικές φορές, θα σας το πω ειλικρινά, όπως το αισθάνομαι κι εγώ και πιστεύω όπως το αισθάνονται και οι πολίτες, δημιουργεί μερικές φορές την αίσθηση μιας πολυφωνίας.

Δυστυχώς, όμως, δεν υπάρχει απόλυτη αλήθεια όταν πρόκειται να αντιμετωπίσει κανείς ένα τέτοιο ιό. Γιατί δεν υπάρχει κανένα εγχειρίδιο το οποίο να μας λέει τι πρέπει να κάνουμε σε κάθε στάδιο αυτής της κρίσης.

Και θέλω, παρακαλώ, να κρατήσουμε ότι παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε τώρα και είναι μεγάλες -και η πίεση στο Σύστημα Υγείας είναι μεγάλη παρότι το σύστημα ανταποκρίνεται πλήρως και φυσικά όταν έχουμε απώλειες ανθρώπινης ζωης, δεκάδες συμπολίτες μας, από μόνο του αυτό είναι μια τραγωδία- παρά ταύτα πρέπει να δει κανείς την πορεία της χώρας από την αρχή που χτύπησε αυτή η πανδημία: η αλήθεια είναι ότι τα έχουμε καταφέρει πολύ καλύτερα από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και αυτό πιστεύω ότι έγινε γιατί ακούσαμε τους ειδικούς.

Μάρα Ζαχαρέα: Θα έρθω αναλυτικά και στην Επιτροπή αλλά δεν μπορώ να μην σας ρωτήσω τι γίνεται και με την εστίαση, γιατί είναι ένας κλάδος ο οποίος έχει χτυπηθεί πάρα πολύ, και οικονομικά έχει χτυπηθεί πάρα πολύ. Οι εργαζόμενοι σε αυτόν τον κλάδο περιμένουν πώς και πώς να ανοίξουν. Και ο κόσμος είναι αλήθεια ότι περιμένει να μπορεί να καθίσει να πιει κάπου τον καφέ του. Για αυτό σας έχουν πει κάτι οι ειδικοί; Είσαστε σε μία συζήτηση; Μπορούμε να πούμε κάτι;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Να το πούμε με απλά λόγια. Κατ’ αρχάς είναι πολύ καλύτερο να είμαστε έξω από μέσα. Ο καιρός, λοιπόν, είναι σύμμαχος σε αυτή την προσπάθεια, όπως σύμμαχος -ο κυριότερος σύμμαχος- είναι και η προσπάθεια την οποία καταβάλλουμε, η Επιχείρηση «Ελευθερία», για τον εμβολιασμό.

Όμως η εστίαση έχει ένα πρόβλημα. Όταν πρέπει να φας ή να πιεις τον καφέ σου θα πρέπει να κατεβάσεις τη μάσκα σου. Άρα εγκυμονεί κάποιον κίνδυνο. Σίγουρα η εστίαση, όταν ανοίξει, θα ανοίξει σε πρώτη φάση σε εξωτερικούς χώρους.

Εκτιμώ, εάν θέλετε την προσωπική μου εκτίμηση, θα διακινδυνεύσω μία πρόβλεψη, ότι αυτό δεν θα συμβεί πριν από το Πάσχα. Θα συμβεί μετά το Πάσχα.

Για αυτό όμως και εμείς προνοήσαμε και για τον κλάδο της εστίασης, πέρα και πάνω από τα οριζόντια μέτρα από τα οποία ωφελούνται όλες οι ελληνικές επιχειρήσεις και όλοι οι έλληνες εργαζόμενοι, να ανακοινώσουμε ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα, ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ, το οποίο δίνει κεφάλαιο κίνησης στις επιχειρήσεις ώστε να προμηθευτούν πρώτες ύλες όταν ξανανοίξουν.

Το κάναμε τώρα ώστε εφόσον οι επιχειρήσεις, που πιστεύω ότι αυτός είναι ένας ρεαλιστικός στόχος, ανοίξουν ξανά μετά το Πάσχα, να έχει τρέξει το πρόγραμμα ΕΣΠΑ, να έχουν πάρει τα λεφτά, να μπορούν να προμηθευτούν τις πρώτες ύλες και να μην έχουν ταμειακό πρόγραμμα στη δύσκολη αυτή μετάβαση από την εποχή που είναι κλειστοί ή λειτουργούν -γιατί πολλές επιχειρήσεις λειτουργούν με take away και delivery- στη φάση όπου θα είναι πάλι ανοιχτοί και θα λειτουργούν κανονικά, να εξυπηρετούν τους πελάτες τους.

Μάρα Ζαχαρέα: Τώρα εμείς είμαστε σε ένα παρατεταμένο lockdown, παρότι πολλοί λένε ότι δεν τηρείται όπως ετηρείτο στο παρελθόν. Ωστόσο τα στοιχεία δεν είναι ενθαρρυντικά. Δηλαδή είδα ότι τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες τα κρούσματα αυξήθηκαν 34%, οι θάνατοι 72% και οι διασωληνωμένοι 55%. Τι φταίει κατά τη γνώμη σας;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κοιτάξτε, η αλήθεια είναι ότι περιμέναμε ότι το lockdown το οποίο μας είχαν εισηγηθεί οι ειδικοί και το οποίο επιβάλαμε σχετικά νωρίς θα είχε καλύτερα αποτελέσματα.

Είμαι απολύτως πεπεισμένος, κα Ζαχαρέα, ότι εάν δεν είχαμε επιβάλει αυτό το lockdown τα αποτελέσματα θα ήταν καταστροφικά. Ως καταστροφικό ορίζω το αποτέλεσμα εκείνο όπου δεν αντέχει πια το σύστημα υγείας μιας χώρας. Το είδαμε σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες αυτό να συμβαίνει. Αυτό στην Ελλάδα δεν έγινε.

Γιατί το lockdown δεν είχε την ίδια αποτελεσματικότητα; Για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι η μετάλλαξη του ιού, η οποία τον κάνει πολύ πιο μεταδοτικό. Και ο δεύτερος λόγος είναι η φυσική κούραση του κόσμου. Και στη φυσική κούραση του κόσμου είναι πάρα πολύ δύσκολο κανείς να απαντήσει με παραπάνω καταστολή. Θέλω να είμαι πολύ ειλικρινής μαζί σας στο κομμάτι αυτό…

Μάρα Ζαχαρέα: Μήπως, όμως, ο κόσμος κουράστηκε γιατί έχει διαρραγεί η εμπιστοσύνη πια ανάμεσα στον κόσμο και στα κυβερνητικά μέτρα -τα οποία ανακοινώνονται από τους ειδικούς και ενστερνίζεται στην πορεία η κυβέρνηση- γιατί ενέχουν μέσα τους πολλές αντιφάσεις;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω πως όχι, χωρίς να θέλω να υπερασπιστώ τις περιπτώσεις εκείνες όπου όντως υπήρχαν αλλαγές πορείας. Γιατί υπήρχαν αλλαγές πορείας. Και είναι λογικό ο κόσμος…

Μάρα Ζαχαρέα: Και αντιφατικές δηλώσεις.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Και αντιφατικές δηλώσεις. Για τις αντιφατικές δηλώσεις των κυβερνητικών στελεχών αναλαμβάνω εγώ την ευθύνη. Δεν θα έπρεπε να υπάρχουν. Από εκεί και πέρα, για τις διαφοροποιήσεις των ειδικών, αυτό δεν είναι δική μου δουλειά.

Όμως δεν πιστεύω ότι είναι αυτός ο κύριος λόγος. Ο κύριος λόγος είναι η κούραση. Ο κόσμος είναι 14 μήνες σε αυτή την περιπέτεια. Στο πρώτο κύμα της πανδημίας υπήρχε φόβος, υπήρχε απόλυτη συμμόρφωση. Τώρα πολλοί αισθάνονται ότι αυτό το ζήτημα δεν τους αφορά πια τους ίδιους, ειδικά οι νέοι θεωρούν ότι κι αν αρρωστήσουν δεν πειράζει, θα το περάσουν στο πόδι.

Είναι πάρα πολύ δύσκολο να μπορεί κανείς μέσω της καταστολής να επιβάλει τέτοιου είδους μέτρα. Για αυτό και επιλέξαμε, ως κεντρική στρατηγική από πλευράς κυβέρνησης, να επενδύσουμε σε αυτό που ονομάζουμε ανάσες ελευθερίας.

Όταν, παραδείγματος χάρη, επιτρέψαμε τις διαδημοτικές μετακινήσεις είπαμε κάτι απλό: Από το να συνωστίζεται ο κόσμος στην πλατεία της γειτονιάς του είναι πολύ καλύτερο να τον αφήσουμε να κάνει μια βόλτα στην παραλία ή να πάει στους ορεινούς όγκους της Αττικής, όπου υπάρχει πάρα πολύς χώρος και δεν υπάρχει ουσιαστικά κανένας κίνδυνος μετάδοσης του ιού. Και πιστεύω ότι το μέτρο αυτό λειτούργησε σωστά. Όταν ανοίξαμε το λιανεμπόριο…

Μάρα Ζαχαρέα: Άρα θα γίνει και τις καθημερινές, θα επιτραπεί η διαδημοτική μετακίνηση;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι κάτι το οποίο θα μας το υποδείξουν οι ειδικοί. Εφόσον δουλεύει καλά τα Σαββατοκύριακα μπορεί, πιστεύω, να γίνει και τις καθημερινές.

Όταν ανοίξαμε το λιανεμπόριο είπαμε ότι θα το ανοίξουμε με κανόνες. Και να σας πω κάτι, στο λιανεμπόριο κανείς δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να ξεφύγει από το πλαίσιο το οποίο έχουμε βάλει. Διότι ο μαγαζάτορας θα ελέγξει τον πελάτη και ο πελάτης θα ελέγξει τον μαγαζάτορα.

Όταν μαζευόμαστε όμως σε σπίτια -γιατί γίνεται αυτό, ας μην κοροϊδευόμαστε- εκεί είναι που χάνεται ο έλεγχος. Ή στους χώρους εργασίας ο έλεγχος είναι πιο δύσκολος από ότι είναι στο λιανεμπόριο, όπου υπάρχει αυτή η διαδικασία του αυτοελέγχου.

Κατά συνέπεια θεωρώ ότι και η απόφαση των ειδικών να επιτρέψουν με αυτές τις δικλίδες ασφαλείας το άνοιγμα του λιανεμπορίου είναι σωστή και λογική από υγειονομικής πλευράς. Προσέξτε, από οικονομικής πλευράς προφανώς είναι αυτονόητη, θέλουμε να δουλεύει η αγορά, αλλά είναι σωστή πιστεύω και από υγειονομικής πλευράς. Με άλλα λόγια, ο Ιανουάριος δεν είναι Απρίλιος.

Και βέβαια κάτι τελευταίο, μην ξεχνάμε, ότι κοιτάμε και τα απόλυτα κρούσματα με πολλά, πολλά περισσότερα τεστ. Και όσο μπαίνουν τα self-test μέσα θα έχουμε περισσότερα κρούσματα. Και αυτό το οποίο είδαμε στο Ισραήλ, παραδείγματος χάρη, είναι ότι οι εμβολιασμοί είχαν αποτέλεσμα πρώτα και πάνω από όλα στις νοσηλείες, στους διασωληνωμένους και στους θανάτους και δευτερευόντως στα κρούσματα. Και εκεί, τελικά, θέλουμε να φτάσουμε εμείς.

Μάρα Ζαχαρέα: Αποκλιμάκωση της πανδημίας έτσι όπως την βιώνουμε τώρα και ανοσία της αγέλης στον πληθυσμό, δηλαδή να έχει εμβολιαστεί περίπου το 70%, πότε το βλέπετε να συμβαίνει;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κοιτάξτε, αυτή τη στιγμή με βάση τις παραδόσεις των εμβολίων που έχουμε, και αν δεν έχουμε κάποια δυσάρεστη έκπληξη, θα έχουμε ήδη καταφέρει τον Ιούνιο να εμβολιάσουμε με μία δόση ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού. Και θα προχωράμε ανάλογα με την…

Μάρα Ζαχαρέα: Η μία δόση αρκεί για την ανοσία της αγέλης ή πρέπει να έχουν γίνει και οι δύο;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Εμείς έχουμε από την πρώτη στιγμή τηρήσει τη στρατηγική των δύο δόσεων. Για αυτό και βλέπετε ότι κλείνουμε τα ραντεβού πάντα για τη δεύτερη δόση εντός των χρονοδιαγραμμάτων που μας υποδεικνύουν οι ειδικοί. Άρα πάμε σε μία στρατηγική δύο δόσεων. Κάποιοι όμως τον Ιούνιο δεν θα έχουν προφτάσει να κάνουν την δεύτερη δόση και θα έχουν εμβολιαστεί με μία δόση.

Πιστεύω ακράδαντα, κα Ζαχαρέα, ότι η ταχύτητα με την οποία προχωράμε στους εμβολιασμούς -έχουν δώσει οι αρμόδιοι τα στοιχεία για το πόσα περισσότερα εμβόλια θα έρθουν τον Απρίλιο, τον Μάιο και τον Ιούνιο- σε συνδυασμό με τον καιρό, ο οποίος το ξέρουμε επιστημονικά ότι μειώνει τη μεταδοτικότητα, θα μας επιτρέψει να κάνουμε όχι απλά ένα κανονικό καλοκαίρι αλλά να είμαστε σε μία κατάσταση -γιατί κανονικό καλοκαίρι όπως το κάναμε το 2019 δεν θα είναι, θα υπάρχουν πάντα κάποια μέτρα προστασίας- αλλά να μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι μειώνεται τόσο γρήγορα η πίεση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας που να μπορούμε με ασφάλεια πια να προχωρήσουμε στην επαναλειτουργία της κοινωνίας και της οικονομίας.

Μάρα Ζαχαρέα: Άρα τον Ιούνιο βλέπετε να ανοίγει η οικονομία συνολικά και να μην ξανακλείνει;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Προφανώς και δεν θέλουμε να ξανακλείσει, γιατί μετά θα πρέπει να συζητήσουμε τη λογική του εμβολιασμού από το Σεπτέμβριο, Οκτώβριο διότι είναι πολύ πιθανόν πια για τον Covid, όπως και για τη γρίπη, να χρειαζόμαστε ένα εμβόλιο κάθε χρόνο. Αυτό θα μπορούμε να το προγραμματίζουμε και δεν θα είναι ζήτημα, γιατί θα πρέπει να το κάνουμε…

Μάρα Ζαχαρέα: Κοίταξα τα στατιστικά και θέλω να σας ρωτήσω, υπάρχουν ηλικιωμένοι συμπολίτες μας οι οποίοι δεν έχουν εμβολιαστεί είτε γιατί νιώθουν κάποιο φόβο είτε γιατί δεν έχουν πρόσβαση. Υπάρχουν και υγειονομικοί σε ορισμένα νοσηλευτικά ιδρύματα που δεν έχουν εμβολιαστεί. Με αυτά τα ζητήματα τι θα κάνετε;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κοιτάξτε, δύο διαφορετικές κατηγορίες. Πρώτον, θέλω να σας πω ότι και σήμερα που μιλάμε και για τον Απρίλιο και για τον Μάιο υπάρχουν ακόμα πολλά διαθέσιμα ραντεβού.

Ένα ποσοστό των συμπολιτών μας που είναι ηλικιωμένοι δεν έχουν εμβολιαστεί. Τους καλώ, τους παρακαλώ, σας παρακαλώ να πάτε να εμβολιαστείτε τo συντομότερο δυνατόν. Και το λέω αυτό διότι οι ηλικιωμένοι συμπολίτες μας είναι αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο από τον κορονοϊό, κινδυνεύουν οι ίδιοι.

Για τους νέους το επιχείρημα είναι διαφορετικό: «Προσέξτε μην κολλήσετε τον παππού σας ή τον πατέρα σας, τη γιαγιά σας ή τη μητέρα σας». Για τους ηλικιωμένους δεν είναι το ίδιο πράγμα. Ξέρουμε πια και το αποδεικνύουν όλα τα στατιστικά στοιχεία -και σε λίγο θα μπορούμε να δώσουμε στοιχεία και από την Ελλάδα- ότι ο εμβολιασμός μειώνει δραματικά την πιθανότητα να κολλήσεις Covid. Ή αν τον κολλήσεις μειώνει δραματικά την πιθανότητα να διασωληνωθείς και φυσικά την πιθανότητα να χάσεις, τελικά, τη ζωή σου.

Είναι ασπίδα προστασίας το εμβόλιο. Υπάρχουν εμβόλια διαθέσιμα αυτή την στιγμή για τις μεγάλες ηλικίες που ακόμα δεν έχουν κάνει το βήμα να πάνε να εμβολιαστούν. Πρέπει να πάνε να εμβολιαστούν το συντομότερο δυνατό, ώστε το τείχος ανοσίας να ξεκινήσει από τους ηλικιωμένους, όπως ήδη έχει ξεκινήσει, προς τους νεότερους.

Είναι στοιχειώδης κίνηση αυτοπροστασίας. Δεν είναι μόνο μια κίνηση που διευκολύνει όλους μας γιατί τελικά θα επιβαρύνει λιγότερο το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Υπάρχουν άνθρωποι, σήμερα, που πεθαίνουν. Κάθε μέρα πεθαίνουν. Είναι κατά κανόνα ηλικιωμένοι συμπολίτες μας οι οποίοι δεν έχουν εμβολιαστεί. Μπορεί να πεθάνεις, υπάρχει μικρή πιθανότητα να πεθάνεις και όντας εμβολιασμένος. Αλλά στατιστικά η πιθανότητα είναι πολλαπλάσια εάν είσαι ανεμβολίαστος.

Έκκληση, λοιπόν, από μένα, προσωπική έκκληση, ειδικά στους ηλικιωμένους συμπολίτες μας που δεν έχουν εμβολιαστεί: Μπείτε στην πλατφόρμα, εμβολιαστείτε το συντομότερο δυνατό.

Μάρα Ζαχαρέα: Για τους υγειονομικούς.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Για τους υγειονομικούς. Εδώ τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Θέλω να σας πω ότι με απασχολεί πολύ το ζήτημα αυτό. Στην παρούσα φάση δεν θέλω να δημιουργήσω εστίες έντασης μέσα στα νοσοκομεία αλλά πρέπει να σας πω ότι τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να το ξαναδούμε το θέμα από διαφορετική οπτική γωνία.

Μάρα Ζαχαρέα: Εννοείτε, δηλαδή, ακόμα και να κάνετε υποχρεωτικό τον εμβολιασμό, όπως έγινε στην Ιταλία;

Κος ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Βεβαίως, θα πρέπει να το συζητήσουμε πολύ σοβαρά και κατά την άποψη μου σε ουδέτερο χρόνο, όταν δεν θα έχουμε τόση πίεση στο σύστημα υγείας, πρέπει να καταστήσουμε απόλυτα σαφές ότι δεν μπορείς να είσαι υγειονομικός, να έχεις την ιερή αποστολή να φροντίζεις συμπολίτες μας οι οποίοι είναι άρρωστοι και εσύ ο ίδιος να μην προστατεύεσαι. Και με το να μην προστατεύεσαι εσύ και αφενός να κινδυνεύεις αλλά να κινδυνεύεις να διασπείρεις και τον ιό μέσα στον χώρο που είναι ταγμένος να παρέχει υπηρεσίες υγείας.

Κατά συνέπεια, ναι, πιστεύω ότι η συζήτηση πρέπει να ανοίξει. Δεν θέλω να ανοίξει τώρα αλλά πιστεύω ότι σε ουδέτερο χρόνο, το φθινόπωρο, πρέπει να ξαναδούμε το ζήτημα αυτό από την αρχή.

Μάρα Ζαχαρέα: Ο κ. Τσιόδρας είπε χθες ότι πιθανώς υπάρχει το ενδεχόμενο για 1.000 διασωληνωμένους μέχρι το Πάσχα. Το ΕΣΥ, όπως ξέρετε, δοκιμάζεται σκληρά και η ΠΟΕΔΗΝ λέει ότι υπάρχουν συμπολίτες μας που μένουν εκτός ΜΕΘ αρκετές μέρες μέχρι να μπορέσουν να βρουν κάποιο ελεύθερο κρεβάτι. Ποια είναι η κατάσταση στο ΕΣΥ;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κοιτάξτε, η κατάσταση στο ΕΣΥ είναι ακριβώς η κατάσταση η οποία παρουσιάζεται από το Υπουργείο Υγείας. Ποια είναι αυτή λοιπόν; Ένα ΕΣΥ το οποίο πιέζεται. Ένα ΕΣΥ το οποίο έχει προσθέσει όμως ένα πολύ μεγάλο αριθμό κλινών Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, και μόνιμων. Αρκεί να δείτε τα μεγάλα μας νοσοκομεία, τις καινούργιες πτέρυγες Μονάδων Εντατικής Θεραπείας που αποτελούν μία μόνιμη προίκα για το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αλλά και προσωρινές κλίνες ΜΕΘ. Μιλάμε για χειρουργεία, αίθουσες ανάνηψης που έχουν μετατραπεί αυτή τη στιγμή σε προσωρινές κλίνες ΜΕΘ.

Πιέζεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ελπίζουμε να μην επιβεβαιωθούν αυτές οι προβλέψεις. Θέλω να τονίσω ότι είναι οι απαισιόδοξες προβλέψεις, διότι υπάρχουν και αισιόδοξες προβλέψεις προφανώς, που δείχνουν ότι τα πράγματα πηγαίνουν πολύ καλύτερα. Αλλά έχει αποδείξει το Σύστημα Υγείας ότι έχει τη δυνατότητα όταν πιέζεται να προσθέτει και…

Μάρα Ζαχαρέα: Χρειάζονται Εντατική οι πολίτες και δεν βρίσκουν;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι. Θέλω να είμαι απολύτως σαφής. Υπάρχει πράγματι μία αναμονή μικρή, όχι από συμπολίτες μας οι οποίοι δεν μπορούν να διασωληνωθούν. Όπως είπατε από διασωληνωμένους συμπολίτες μας οι οποίοι δεν είναι αυτή τη στιγμή σε ΜΕΘ.

Θέλω να σας πω ότι και σήμερα η κατάσταση είναι καλύτερη από την κατάσταση που υπήρχε πριν από τρία και τέσσερα χρόνια, όταν με μία απλή γρίπη το φαινόμενο αυτό ήταν ακόμα πιο έντονο.

Καταβάλλεται κάθε ανθρωπίνως δυνατή προσπάθεια για να ενισχύσουμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας και προσωρινά και μόνιμα. Αλλά προφανώς καταλαβαίνετε ότι υπάρχουν κάποια όρια στο πού μπορούμε να φτάσουμε.

Μάρα Ζαχαρέα: Επίταξη μεγάλων ιδιωτικών νοσοκομείων που μετ’ επιτάσεως σας ζητά και ο κ. Τσίπρας και η κα Γεννηματά, το εξετάζετε;

Κυριάκος Μητσοτάκης:  Κοιτάξτε να δείτε, η συνεργασία μας με τον ιδιωτικό τομέα έχει δομηθεί και πάνω στην οικειοθελή συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, με αποζημίωση φυσικά πάντα, και η επίταξη με αποζημίωση είναι, θέλω να το διευκρινίσω αυτό, αλλά και αξιοποιώντας το ύστατο εργαλείο…

Μάρα Ζαχαρέα: Χωρίς αποζημίωση δεν μπορεί να είναι;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι. Και στο ύστατο εργαλείο της επίταξης. Μα το ζήτημα εδώ είναι να φτάσουμε σε ένα σημείο να δουλέψει το Δημόσιο και ο ιδιωτικός τομέας ως ένα εθνικό σύστημα υγείας.

Θέλω να σας θυμίσω, ίσως δεν το γνωρίζουν οι τηλεθεατές σας, ότι από τα 230 περίπου κρεβάτια που διαθέτει ο ιδιωτικός τομέας στην Αττική τα 170 χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες του Εθνικού Συστήματος Υγείας, έχοντας υποδεχθεί ασθενείς non-Covid για να απελευθερώσουν κρεβάτια Covid στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Διότι εδώ δεν έχουμε μετατρέψει το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε ένα -όπως ακούω- μονοθεματικό ΕΣΥ. Έχουμε έκτακτα περιστατικά τα οποία αντιμετωπίζονται και αντιμετωπίζονται με απόλυτη επάρκεια. Έχουμε καρκινοπαθείς οι οποίοι πρέπει να πάρουν τη θεραπεία τους, έχουμε έκτακτα καρδιακά επεισόδια, εγκεφαλικά τα οποία χρειάζονται άμεσα χειρουργεία και άμεσα ΜΕΘ, προφανώς, αμέσως μετά.

Κατά συνέπεια, πρέπει να σας πω πως ό,τι χρειάζεται ως προς τη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα έχει γίνει. Εάν χρειαστεί να αξιοποιηθεί και πάλι το εργαλείο της επίταξης, όπως έγινε επίταξη υπηρεσιών για ιδιώτες γιατρούς, δεν θα διστάσω καθόλου να το κάνω.

Προς στιγμήν θεωρώ ότι το σχήμα αυτό δουλεύει πολύ καλά. Να δώσω ένα παράδειγμα: Υπάρχουν νοσοκομεία ιδιωτικά τα οποία έχουν μπει στην τακτική εφημερία του ΕΣΥ για πρώτη φορά. Δεν έχει ξαναγίνει αυτό στην ιστορία του ΕΣΥ. Το «Ερρίκος Ντυνάν», παραδείγματος χάρη, είναι στην τακτική εφημερία του ΕΣΥ.  Έγινε με ένα πλαίσιο συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα.

Κατά συνέπεια θεωρώ ότι είναι μία πάρα πολύ απλοϊκή ανάλυση η οποία υποκρύπτει και μια λογική της αντιπολίτευσης που ουσιαστικά λέει «όχι σε όλα», σε ό,τι κάνει αυτή η κυβέρνηση. Πλην όμως δεν θα είχε κανένα απολύτως πρακτικό αποτέλεσμα.

Σας διαβεβαιώνω ότι αν υπήρχε έστω και ένα κρεβάτι, έστω και ένας γιατρός ο οποίος θα μπορούσε να τεθεί στη διάθεση του συστήματος υγείας και δεν το κάνει θα χρησιμοποιήσω όλα τα μέσα για να προσφέρει τις υπηρεσίες του.

Μάρα Ζαχαρέα: Σας άκουσα στη Βουλή που είπατε ότι έγιναν και λάθη στη διαχείριση της πανδημίας από τον Γενάρη και μετά. Πού τα εντοπίζετε αυτά τα λάθη και τι θα κάνατε διαφορετικά;

Υποθέτω ότι μιλάγατε για το μείγμα των μέτρων που ακολουθήθηκαν. Μήπως, δηλαδή, έχετε σκεφτεί ότι θα ήταν καλύτερα να πηγαίναμε όλο το Φεβρουάριο σ’ ένα ολικό lockdown, να μην είχαμε δηλαδή σαν μαρτύριο της σταγόνας να το πω φτάνοντας σιγά-σιγά μέχρι εδώ;

Κυριάκος Μητοστάκης: Κοιτάξτε, εκ των υστέρων μπορεί κανείς προφανώς να ισχυριστεί ότι κάποια άλλα… -δεν ξέρουμε ποτέ αν κάποιο άλλο μείγμα μέτρων θα δούλευε καλύτερα ή χειρότερα.

Αυτό το οποίο μπορώ να σας πω μετά βεβαιότητας είναι ότι πάντα ακολουθήσαμε τις υποδείξεις των ειδικών. Όταν κλείσαμε τον Ιανουάριο κλείσαμε σχετικά νωρίς αλλά διαπιστώσαμε στην πορεία ότι υπήρχε ένα σχετικό πρόβλημα συμμόρφωσης το οποίο επιδεινώθηκε από τον καιρό, γιατί είχαμε τους πιο κρύους μήνες προφανώς Ιανουάριο και Φεβρουάριο, και από το γεγονός ότι είχαμε να κάνουμε με ένα πιο μεταδοτικό στέλεχος.

Δεν θα μπορούσαμε να πάμε σε πιο αυστηρό lockdown, δεν θα το άντεχε ούτε η κοινωνία. Τι σημαίνει αυστηρό lockdown; Σημαίνει ότι κάθεσαι στο σπίτι, κλείνει κάθε παραγωγική δυνατότητα. Καμία χώρα, θέλω να το τονίσω, καμία χώρα δεν έκανε τέτοιου είδους lockdown.

Μάρα Ζαχαρέα: Προσπαθήσατε να επιβάλετε τις απόψεις της κυβέρνησης στην Επιτροπή; Είναι κάτι για το οποίο σας κατηγορεί η αξιωματική αντιπολίτευση για αυτό κιόλας ζητά και τα πρακτικά.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Μιλάμε για σοβαρούς επιστήμονες οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να συνομιλούν με την παρουσία του Γενικού Γραμματέα και Υπουργών της κυβέρνησης όποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο για να μπορούν να τους δίνουν στοιχεία και οι οποίοι είναι απολύτως ελεύθεροι να αποφασίζουν και να μας εισηγούνται. Εμείς παίρνουμε τις αποφάσεις, να το τονίσω αυτό. Η Επιτροπή εισηγείται, εμείς αποφασίζουμε ως κυβέρνηση και εμείς αναλαμβάνουμε τελικά και την πολιτική ευθύνη. Με τον Σωτήρη Τσιόδρα συνομιλώ σχεδόν καθημερινά.

Μάρα Ζαχαρέα: Λείπει από την ενημέρωση;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα έρθω σε αυτό. Συνομιλώ σχεδόν καθημερινά με τον Σωτήρη, τρεις φορές τη βδομάδα έχουμε πρωινή σύσκεψη όπου βλέπουμε όλα τα δεδομένα, τα οποία δεδομένα θέλω να τονίσω είναι δημόσια δεδομένα, έχουμε κάνει πάρα πολύ μεγάλη πρόοδο ώστε να έχουν όλοι πρόσβαση στα δεδομένα που έχουν να κάνουν με την πανδημία για να γνωρίζουν τις πραγματικές τάσεις. Και να δίνουμε τη δυνατότητα και σε επιστήμονες που δεν συμμετέχουν στην Επιτροπή να μπορούν να τρέχουν τα δικά τους μοντέλα. Υπάρχουν πολλοί επιστήμονες που τρέχουν επιδημιολογικά μοντέλα στηριζόμενοι στα στοιχεία τα οποία έχουν στη διάθεσή τους.

Εμείς εκθέτουμε στην Επιτροπή βασικές πολιτικές κατευθύνσεις και, ναι, δίνουμε στοιχεία. Η Επιτροπή πρέπει να γνωρίζει ποιο είναι το κόστος από το κλειστό λιανεμπόριο. Και η Επιτροπή, παραδείγματος χάρη, πρέπει να γνωρίζει ότι η προτίμηση της κυβέρνησης σε αυτή τη συγκυρία, εάν μιλάμε για άνοιγμα σχολείων, είναι πρώτα τα λύκεια και όχι πρώτα τα δημοτικά γιατί έχουμε το πρόβλημα των πανελληνίων εξετάσεων.

Και γιατί τα παιδιά του λυκείου έχουν μείνει το περισσότερο διάστημα εκτός σχολείου. Και γιατί αλήθεια είναι, κα Ζαχαρέα, σας το λέω γιατί έχω παιδί 17 χρονών, ότι όταν το παιδί 16-17 χρονών δεν είναι στο σχολείο, γιατί στο σχολείο θα είναι με μάσκα, είναι πολύ πιο πιθανό να είναι σε μία πλατεία χωρίς μάσκα. Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο το καταλαβαίνουν όλοι όσοι μας ακούνε.

Τώρα, με ρωτήσατε αν λείπει ο Σωτήρης Τσιόδρας από την ενημέρωση. Πιστεύω ότι λείπει αλλά ο ίδιος πήρε την απόφαση, την οποία σέβομαι απόλυτα, να συμβουλεύει την κυβέρνηση και εμένα προσωπικά χωρίς να εκτίθεται στα φώτα της δημοσιότητας.

Αν θέλετε την άποψή μου, πιστεύω ότι ένας από τους λόγους που έγινε αυτό είναι γιατί και ο ίδιος στοχοποιήθηκε χυδαία όταν είχε πολύ μεγάλη επικοινωνιακή έκθεση.

Μάρα Ζαχαρέα: Θα λέγατε όμως ότι η Επιτροπή, με τους επιστήμονες κύρους που προσέφεραν για μακρύ χρονικό διάστημα πολλά, έκλεισε τον κύκλο της όπως λειτουργεί και ίσως θα έπρεπε από εδώ και πέρα να πάμε σε κάποιο άλλο σχήμα;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι.  Όχι γιατί αυτή η Επιτροπή μάς οδήγησε μέχρι εδώ, με τις διαφωνίες, με τις καθυστερήσεις. Και με ρωτήσατε πριν τι θα έκανα διαφορετικά. Η απάντηση είναι ξεκάθαρη, ότι θεωρώ πως τους τελευταίους δύο μήνες το μήνυμα δεν ήταν όσο καθαρό θα ήθελα. Και γι’ αυτό έχουμε ευθύνη και εμείς. Υπάρχει μια ευθύνη προφανώς και δική σας, των μέσων, γιατί φιλοξενείτε με πάρα πολύ μεγάλη άνεση πάρα πολλούς ειδικούς των οποίων οι απόψεις δεν συμπίπτουν πάντα, υπάρχει μία ευθύνη και όσων συμμετέχουν στην Επιτροπή γιατί άπαξ και η Επιτροπή παίρνει μία απόφαση πρέπει, νομίζω, όλοι να υπερασπίζονται αυτή την απόφαση και να μην μεταφέρουν την προσωπική τους άποψη, αλλά ναι, σίγουρα αυτό το οποίο θα έκανα διαφορετικά θα ήταν να προσπαθήσουμε να μην μπερδεύουμε…

Μάρα Ζαχαρέα: Οι δημοσιογράφοι είναι θεμιτό, νομίζω, να καλούν και Υπουργούς και κυβερνητικά στελέχη και εκπροσώπους της Επιτροπής. Το θέμα είναι να μην υπάρχει αλαλούμ απόψεων.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Λοιπόν, προσοχή, οι διαφορετικές απόψεις, όταν μιλάμε για ένα δυναμικό επιστημονικό φαινόμενο είναι όχι απλά θεμιτές, είναι απολύτως αναμενόμενες. Όπως είπαμε και για το ζήτημα των σχολείων, υπήρχαν επιστήμονες οι οποίοι μειοψήφησαν.

Θεωρώ όμως πολύ πιο χρήσιμο αυτοί οι οποίοι μειοψήφησαν -να δώσω ένα παράδειγμα- να μην βγουν στα κανάλια και να εξηγήσουν γιατί μειοψήφησαν από την στιγμή που υπάρχει μια απόφαση της Επιτροπής.

Άρα εγώ καταλαβαίνω απόλυτα -και εκεί αναλαμβάνω κι εγώ το δικό μας μερίδιο ευθύνης- ότι πράγματι τους τελευταίους δύο μήνες δόθηκε μια  εικόνα μιας σύγχυσης ως προς το μήνυμα, που δεν είχε σε τίποτα να κάνει με το σχέδιο μας, με την αποτελεσματικότητα μας στη λήψη των μέτρων. Ήταν καθαρά ένα ζήτημα επικοινωνίας.

Παραδείγματος χάρη, εκεί που χρειάστηκε να παρέμβουμε με σημαντικές πολιτικές παρεμβάσεις -που ήταν ευθύνη της κυβέρνησης- πιστεύω ότι τα έχουμε καταφέρει μια χαρά. Δείτε την Επιχείρηση «Ελευθερία». Δύο εκατομμύρια εμβόλια σήμερα, σήμερα. Δεν θέλω να θυμίσω τι έλεγε η αντιπολίτευση. Τον Νοέμβριο μας έλεγε ότι δεν υπάρχουν εμβόλια. Ότι πουλάμε φύκια για μεταξωτές κορδέλες.

Τον Ιανουάριο, η αντιπολίτευση, ο κ. Τσίπρας, μας έλεγε ότι το να κάνουμε 25.000 εμβόλια είναι όνειρο θερινής νυκτός. Και τώρα ξεπερνάμε σταθερά τα 60.000 εμβόλια και θα ανέβουμε ακόμη πιο πάνω. Μία πάρα πολύ μεγάλη επιτυχία η Επιχείρηση «Ελευθερία», διότι συνδυάζει την ψηφιακή τεχνολογία με το χαμόγελο του νοσηλευτή, του στρατιωτικού γιατρού. Και όσοι έχουν εμβολιαστεί αισθάνονται πραγματικά μια εμπιστοσύνη ότι το κράτος τους αντιμετωπίζει με αξιοπρέπεια και με επαγγελματισμό.

Μάρα Ζαχαρέα: Θα σας διακόψω για να προλάβουμε την οικονομία. Ταμείο Ανάκαμψης. Πότε θα έρθουν τα πρώτα λεφτά; Πώς θα διασφαλίσετε ότι δεν θα πάνε όλα στους μεγάλους αλλά θα επωφεληθούν και οι μικροί; Και σας το ρωτώ αυτό διότι η οικονομία και η αγορά, όταν ανοίξει, πιθανώς να δούμε πολλά λουκέτα. Πιθανώς να δούμε ανεργία. Σας φοβίζει η εξέλιξη αυτή;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς πρέπει να σας πω ότι έχουμε διαθέσει πολλά, δεκάδες εκατομμύρια, για να στηρίξουμε όλη την οικονομία. Πρωτίστως τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες.

Όταν, παραδείγματος χάρη, τώρα, για τις επιχειρήσεις που με κρατική εντολή είναι κλειστές τον Απρίλιο δίνουμε ποσά 1.000, 2.000, 4.000 ευρώ, αυτά είναι για τις μικρές επιχειρήσεις. Και είναι ποσά τα οποία κάνουν μία διαφορά. Δεν θα καλύψουν όλο τους τον τζίρο αλλά είναι ποσά τα οποία θα στηρίξουν μία επιχείρηση και ελπίζουμε ότι θα μπορέσουν να την κρατήσουν ζωντανή.

Αλλά όλο αυτό το διάστημα το μέλημα μας ήταν να προστατεύσουμε θέσεις εργασίας και να στηρίξουμε τη μικρομεσαία επιχείρηση. Παραδείγματος χάρη, ένα άλλο παράδειγμα, γιατί είναι στη λογική του Ταμείου Ανάκαμψης. Μόλις είδα τα στοιχεία από ένα ΕΣΠΑ το οποίο ολοκληρώθηκε σχετικά με τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό: 11.000 επιχειρήσεις -εκ των οποίων πάρα πολλές μικρές- παίρνουν σημαντικά ποσά για να φτιάξουν e-shop. Εκσυγχρονίζονται και οι μικρές επιχειρήσεις. Αυτά δεν αφορούν τους μεγάλους, αφορούν τις μικρές επιχειρήσεις, τα συνοικιακά καταστήματα της γειτονιάς μας, τα οποία και αυτά εκσυγχρονίζονται. Και για αυτά η πανδημία ήταν μία ευκαιρία να περάσουν στο μέλλον, το οποίο μέλλον εκ των πραγμάτων πρέπει να ενσωματώνει τεχνολογία.

Και τώρα το Ταμείο Ανάκαμψης πρέπει να σας πω ότι επειδή έχουμε προκαταβολές ήδη κάποια από τα προγράμματα, όπως το «Εξοικονομώ», τα οποία τρέχουν, θα χρηματοδοτηθούν τελικά από το Ταμείο Ανάκαμψης, από το οποίο περιμένουμε να εισπράξουμε τα πρώτα 4 δισεκατομμύρια εντός του 2021.

Και αυτό το σχέδιο το οποίο λέμε «Ελλάδα 2.0» είναι ένα σχέδιο το οποίο αφορά όλη την οικονομία, όλη την κοινωνία, όλους τους εργαζόμενους. Δεν αφορά μόνο τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Έχουμε πολλά χρήματα για τον εκσυγχρονισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, πάρα πολλά χρήματα για τον κόσμο της εργασίας, χρήματα για την κατάρτιση, για τους ανέργους, χρήματα για την πρωτοβάθμια υγεία, για το πώς θα την εκσυγχρονίσουμε. Στην οποία πρωτοβάθμια υγεία έχουν πρόσβαση όλοι οι πολίτες…

Μάρα Ζαχαρέα: Θα συνεχίσετε την οικονομική στήριξη από το φθινόπωρο; Μπορείτε να δεσμευτείτε και για κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και την επόμενη χρονιά;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν θα υπάρχει εισφορά αλληλεγγύης την επόμενη χρονιά. Αυτή είναι η εκτίμησή μου, αλλά πιστεύω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο θα αποτυπωθεί στον προϋπολογισμό στο τέλος του έτους. Αλλά εάν έπρεπε να κάνω μία πρόβλεψη σήμερα θα σας έλεγα ότι δεν θα έχουμε εισφορά αλληλεγγύης ούτε το 2022. Εξάλλου, θέλω να θυμίσω την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης αποτελούσε βασικό στόχο του προγραμματικού λόγου της Νέας Δημοκρατίας.

Και η Νέα Δημοκρατία ως προς τις δεσμεύσεις της για μείωση φορολογίας ήταν συνεπής. Μειώσαμε τον ΕΝΦΙΑ, καταργούμε την εισφορά αλληλεγγύης, μειώσαμε τον φόρο στις επιχειρήσεις, μειώσαμε τον φόρο στην εργασία. Η μείωση ασφαλιστικών εισφορών είναι πάρα πολύ σημαντική για να μπορέσουμε να κρατήσουμε και να δημιουργήσουμε καινούργιες θέσεις εργασίας.

Μάρα Ζαχαρέα: Θα κλείσω με μία ερώτηση για την οποία έχετε τοποθετηθεί. Είναι το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών. Ωστόσο, η πανδημία μπορεί να δημιουργεί νέα δεδομένα και στο πολιτικό σκηνικό και θέλω να σας ρωτήσω ευθέως εάν φλερτάρετε καθόλου με την ιδέα για πρόωρες κάλπες το φθινόπωρο.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι. Σας κοιτώ στα μάτια και σας λέω «όχι» κατηγορηματικά. Και θα εξηγήσω το σκεπτικό μου. Πρώτον, έχω εκφραστεί πάρα πολλές φορές δημόσια υπέρ της ανάγκης οι κυβερνήσεις να ολοκληρώνουν την τετραετία τους. Άρα θα ήμουν ασυνεπής ως προς αυτά έχω πει ο ίδιος…

Μάρα Ζαχαρέα: Έχετε αποφασίσει εξάντληση της τετραετίας δηλαδή.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχω αποφασίσει εξάντληση της τετραετίας. Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με το γεγονός ότι η κυβέρνηση αυτή, παρά τις αναταράξεις, παρά τις δυσκολίες, παρά τη φθορά η οποία μπορεί να υπάρχει και η οποία θεωρώ ότι είναι αναμενόμενη, αισθάνομαι ότι απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού.

Έχει 158 βουλευτές, μία άνετη κυβερνητική πλειοψηφία, και έχει τη δυνατότητα -τελειώνοντας με την πανδημία- να οδηγήσει τη χώρα σε ένα δρόμο δυναμικής ανάκαμψης.

Θέλω να κριθώ στο τέλος της τετραετίας όχι μόνο για το πώς αντιμετώπισα τις κρίσεις που μας έτυχαν και ήταν πολλές, ξεκινώντας από τον Έβρο, τα ελληνοτουρκικά, τις κρίσεις στο Αιγαίο, φυσικά τον κορονοϊό και την οικονομική κρίση.

Θέλω να κριθώ και για τη δυνατότητά μας ως χώρα, ως κοινωνία, να βάλουμε ξανά την Ελλάδα σε μια δυναμική τροχιά ανάκαμψης. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο στο τέλος της τετραετίας.

Και στο τέλος της τετραετίας οι πολίτες θα αποφασίσουν και θα συγκρίνουν την τετραετία Κυριάκου Μητσοτάκη με την προηγούμενη τετραετία Αλέξη Τσίπρα. Και θα πρέπει να διαλέξουν αν θα θέλουν να συνεχίσουν σε αυτόν το δρόμο ή αν θα θέλουν να επιστρέψουν σε κάτι το οποίο είναι πολύ διαφορετικό και το οποίο θεωρώ ότι πήγε τη χώρα πίσω. Άρα και το δίλημμα, πιστεύω, στο τέλος της τετραετίας για τους πολίτες θα είναι πάρα πολύ καθαρό.

Άρα καμία κουβέντα για εκλογές. Είναι το τελευταίο που χρειάζεται η χώρα σήμερα.

Και μου κάνει μάλιστα εντύπωση γιατί κάθε φορά κατηγορηματικά και όλο και πιο κατηγορηματικά κλείνω αυτή τη συζήτηση και η συζήτηση επανέρχεται. Αν κάποιοι φοβούνται εκλογές και την ανακινούν αυτή τη συζήτηση είναι δικό τους πρόβλημα, δεν είναι δικό μου.

Μάρα Ζαχαρέα: Κύριε Πρωθυπουργέ, ευχαριστώ πολύ για τη συνομιλία που είχαμε.

Κυριάκος Μητσοτάκης:  Εγώ σας ευχαριστώ.

 

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις

Ειδήσεις σήμερα

• Οριστικό: Ανοίγουν 12 Απριλίου τα λύκεια σε όλη τη χώρα
• Κορωνοϊός 07/04: 3.445 νέα κρούσματα, 75 νεκροί και 749 διασωληνωμένοι
• Εμβόλιο AstraZeneca: Οι θρομβώσεις είναι παρενέργεια αλλά σπάνια, λέει ο ΕΜΑ
• Κυπαρισσία: Αυτός είναι ο 39χρονος πατέρας ενός παιδιού που δολοφονήθηκε στο κατάστημά του
• Λύκεια: Προς άνοιγμα και των τριών τάξεων σε όλη την Ελλάδα στις 12 Απριλίου τείνουν οι Λοιμωξιολόγοι

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr