Το ενδιαφέρον από τις αποφάσεις των Πρωτοδικείων, τις οποίες αποκαλύπτει το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις», είναι ότι δημοσιεύτηκαν ενώ είναι σε εκκρεμότητα η απόφαση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου για τα αναδρομικά των Δώρων στις επικουρικές συντάξεις.

Οι υπ’ αριθμόν 4193/2024 και 4493/2024 αποφάσεις του 30ού και του 15ου Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθήνας, αντίστοιχα, δημοσιεύτηκαν στις 29 Μαρτίου και στις 5 Απριλίου 2024, και επιδικάζουν αναδρομικά σε συνταξιούχους του Δημοσίου με ομαδικές προσφυγές για τις μειώσεις των επικουρικών τους συντάξεων στο 11μηνο Ιουνίου 2015-Μαΐου 2016.

Οι δύο αποφάσεις σημαίνουν ότι τα αναδρομικά από την επιστροφή των περικοπών στις επικουρικές συντάξεις δεν επηρεάζονται από την απόφαση που εκκρεμεί από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ).

Στην πράξη, τα δικαστήρια προχωρούν ένα βήμα μπροστά από το ΑΕΔ και δεν περιμένουν την απόφασή του για να καταλήξουν στο τι δικαιούνται οι συνταξιούχοι, καθώς τα αναδρομικά από τις μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις δεν επηρεάζονται κατ’ ουδένα τρόπο, ό,τι και αν αποφασίσει το ΑΕΔ. Μάλιστα, όπως αποκαλύπτεται και από την εισήγηση του ΑΕΔ, το πιο πιθανό είναι ότι και τα Δώρα θα παραμείνουν στο πλαίσιο των διεκδικήσεων, που σημαίνει ότι αργά ή γρήγορα η κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει τις αποφάσεις της και να τερματίσει την ταλαιπωρία των συνταξιούχων καταβάλλοντας τα αναδρομικά με νομοθετική ρύθμιση (οι δύο αποφάσεις και τα αναδρομικά των επικουρικών συντάξεων δημοσιεύονται στις σελίδες 4-5).

Αν τελικώς οι ανώτατοι δικαστές του ΑΕΔ αποφασίσουν να μπουν στην ουσία της υπόθεσης και δεν αφήσουν τα πράγματα όπως έχουν ήδη κριθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας, τότε το μόνο θέμα πάνω στο οποίο θα κληθούν να αποφασίσουν είναι για τα Δώρα στις επικουρικές συντάξεις. Το επίμαχο ζήτημα είναι ότι θα πρέπει να αποφασίσουν αν η περικοπή τους είναι αντισυνταγματική για όλους τους συνταξιούχους, όπως έχει κρίνει το ΣτΕ, ή αν νομίμως περικόπηκαν τα Δώρα επικουρικών, όπως έκρινε ο Αρειος Πάγος, όσον αφορά στους συνταξιούχους της Τραπέζης της Ελλάδος, και για το λόγο αυτόν ζητήθηκε να πάρει θέση το ΑΕΔ.

Η απόφαση του ΣτΕ για το ΝΑΤ εκδόθηκε πρόσφατα με αριθμό Α 406/2024 επί αίτησης αναίρεσης που είχε καταθέσει ο ΕΦΚΑ τον Μάιο του 2019, ζητώντας να ακυρωθεί η απόφαση Α563/2019 του Εφετείου Πειραιά με την οποία το Δικαστήριο έκρινε ότι η μείωση 7% από τις κύριες συντάξεις του ΝΑΤ είναι αντισυνταγματική.

Το ΣτΕ με την 406/2024 απόφασή του, την οποία αποκαλύπτει το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις», απέρριψε την αίτηση του ΕΦΚΑ συμφωνώντας με το Εφετείο, ότι δηλαδή η μείωση 7% που επιβλήθηκε -πέραν των άλλων περικοπών- στις κύριες συνάξεις του ΝΑΤ είναι αντισυνταγματική.

Στην αίτηση που είχε καταθέσει ο ΕΦΚΑ ζητούσε να ακυρωθεί η απόφαση του Εφετείου, προβάλλοντας, ανάμεσα σε άλλα, το επιχείρημα ότι για τη μείωση 7% δεν υπάρχει απόφαση από το ΣτΕ που να την κρίνει αντισυνταγματική.

Τώρα, όμως, που ήρθε και η απόφαση του ΣτΕ, ανοίγει θέμα νέων αναδρομικών για τους συνταξιούχους του ΝΑΤ, όχι όμως για όλους, αλλά για όσους προσέφυγαν δικαστικά για να τα διεκδικήσουν με αγωγές πριν την απόφαση του Εφετείου που εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2019.

Σημειωτέον ότι, λόγω της απόφασης του Εφετείου, η κυβέρνηση, όταν κατέβαλε, τον Οκτώβριο του 2020, τα αναδρομικά κύριων συντάξεων σε 1,2 εκατ. συνταξιούχους, συμπεριέλαβε στο νόμο 4714/2020 και τα αναδρομικά 11 μηνών από τη μείωση 7% στους συνταξιούχους του ΝΑΤ, πέραν των αναδρομικών που πήραν για τις περικοπές που έκρινε αντισυνταγματικές το ΣτΕ στις κύριες συντάξεις.

Τι σημαίνει για τους συνταξιούχους του ΝΑΤ η απόφαση του ΣτΕ;

Η απόφαση είναι σημαντική για τρεις λόγους, όπως μας εξηγεί η δικηγόρος Μαρία-Μαγδαληνή Τσίπρα, που χειρίστηκε την υπόθεση: Πρώτον, διότι το ΣτΕ επισφραγίζει την αντισυνταγματικότητα της μείωσης 7% στις κύριες συντάξεις του ΝΑΤ. Δεύτερον, γιατί εξαφανίζει οριστικά τις αμφισβητήσεις του ΕΦΚΑ ως προς την ισχύ της εφετειακής απόφασης. Τρίτον, επειδή αναβιώνουν -και πλέον θεωρείται βέβαιο ότι θα τελεσιδικήσουν υπέρ των συνταξιούχων- όλες οι αγωγές που είχαν κατατεθεί ως το 2018 από συνταξιούχους του ΝΑΤ με τις οποίες διεκδικούσαν αναδρομικά ως και μια 5ετία πίσω, τα οποία με την απόφαση του ΣτΕ τα κερδίζουν χωρίς να χρειαστεί να γίνουν οι δίκες.

Ποιοι συνταξιούχοι του ΝΑΤ διεκδικούν αναδρομικά 5ετίας

Το «ψαλίδι» 7% στις κύριες συντάξεις του ΝΑΤ θεσπίστηκε με υπουργική απόφαση το 2012. Η μείωση αυτή επιβλήθηκε από το πρώτο ευρώ σύνταξης και για το λόγο αυτόν οι συνταξιούχοι του ΝΑΤ εξαιρέθηκαν από την περικοπή του νόμου 4051/12, τόσο στην κύρια όσο και στην επικουρική σύνταξη.

Η μείωση του 7% στις κύριες συντάξεις του ΝΑΤ κρίθηκε αντισυνταγματική με εφετειακή απόφαση το 2019 και τον Οκτώβριο του 2020 επιστράφηκαν σε περίπου 75.000 συνταξιούχους του ΝΑΤ αναδρομικά 11 μηνών. Η μείωση, ωστόσο, δεν απαλείφθηκε από τις συντάξεις αλλά νομιμοποιήθηκε, όπως και όλες οι άλλες μνημονιακές περικοπές, καθώς με τον επανυπολογισμό των συντάξεων που κρίθηκε συνταγματικός από το ΣτΕ, παρότι αυτός (ο επανυπολογισμός) έγινε με τις περικοπές που κρίθηκαν αντισυνταγματικές.

Το γεγονός ότι η απόφαση του ΣτΕ επιβεβαιώνει την αντισυνταγματικότητα της μείωσης 7% εκ των υστέρων, δημιουργεί τη βάση για να διεκδικήσουν οι συνταξιούχοι του ΝΑΤ επιπλέον αναδρομικά για την ίδια περικοπή πέρα από το 11μηνο που πληρώθηκαν.

Κερδισμένοι θα βγουν όσοι είχαν καταθέσει προσφυγές πριν το 2019, που νομιμοποιήθηκε η μείωση 7% στις επανυπολογισμένες συντάξεις, και κυρίως όσοι προσέφυγαν πριν την απόφαση του Εφετείου. Οι διεκδικήσεις αυτές ανάγονται ως μια 5ετία πριν, δηλαδή από το 2014 ως και το 2018, και ισχυροποιούνται λόγω της απόφασης του ΣτΕ. Αν δεν υπήρχε η απόφαση του ΣτΕ, οι συνταξιούχοι θα έπρεπε να περιμένουν να δικαστούν οι υποθέσεις τους, που και πάλι θα τις κέρδιζαν λόγω της εφετειακής απόφασης, αλλά με καθυστέρηση.

Μετά την απόφαση του ΣτΕ όμως δεν μπορεί κανένας συνταξιούχος του ΝΑΤ να προσφύγει για αναδρομικά, γιατί έχει ήδη συμπληρωθεί η 5ετής παραγραφή των αξιώσεών τους από το 2019 που ισχύει ο επανυπολογισμός των συντάξεων με τον οποίο νομιμοποιήθηκαν οι περικοπές.

Ως 10.584 ευρώ οι επιστροφές από τη μείωση 7% στις συντάξεις ΝΑΤ

Αναδρομικά ως 10.584 ευρώ μπορούν να διεκδικήσουν οι συνταξιούχοι του ΝΑΤ που έχουν καταθέσει αγωγές ως το 2018 για την ακύρωση της μείωσης 7% που είχε επιβληθεί στις κύριες συντάξεις τους από τον Ιούνιο του 2012 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018, που οι παλιές συντάξεις μετατράπηκαν σε εθνική και ανταποδοτική σύνταξη με τον επανυπολογσμό του νόμου Κατρούγκαλου.

Οι μόνοι που δικαιώθηκαν μέχρι στιγμής με αναδρομικά είναι περίπου 40 συνταξιούχοι που κέρδισαν τη δίκη και στο Εφετείο με επιστροφές από 2.000 ευρώ ως 8.900 ευρώ, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για αναδρομικά σε όλους όσοι έχουν κάνει ανάλογες προσφυγές με όπλο την απόφαση του ΣτΕ.

Με το που θα δημοσιευτεί η απόφαση του ΣτΕ, ο ΕΦΚΑ θα πρέπει υποχρεωτικά να προχωρήσει σε πληρωμές αναδρομικών για το 7% στις συντάξεις του ΝΑΤ που έχουν προσφύγει στα δικαστήρια.

Σύμφωνα με τον ενδεικτικό πίνακα που επεξεργάστηκε και δημοσιεύει το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις», τα αναδρομικά που έχουν λαμβάνειν όσοι διεκδικούν 5ετία διαμορφώνονται ως εξής:

*Συνταξιούχοι με αρχική μικτή σύνταξη (προ μειώσεων) 2.800 ευρώ και 1.800 ευρώ σήμερα (μαζί με τυχόν προσωπική διαφορά) είχαν περικοπή σύνταξης κατά 176 ευρώ από τη μείωση 7% και τα αναδρομικά για μια 5ετία φτάνουν στις 10.584 ευρώ.

*Συνταξιούχοι με αρχική μικτή σύνταξη (προ μειώσεων) 2.655 ευρώ και 1.736 ευρώ σήμερα (μαζί με τυχόν προσωπική διαφορά) είχαν περικοπή σύνταξης κατά 169 ευρώ από τη μείωση 7% και εφόσον διεκδικούν με αγωγή τα αναδρομικά για μια 5ετία, δικαιούνται 10.147 ευρώ.

*Συνταξιούχοι με αρχική μικτή σύνταξη (προ μειώσεων) 2.220 ευρώ και 1.511 ευρώ σήμερα (μαζί με τυχόν προσωπική διαφορά) είχαν περικοπή σύνταξης κατά 145 ευρώ από τη μείωση 7% και τα αναδρομικά για μια 5ετία φτάνουν στις 8.671 ευρώ.

*Συνταξιούχοι με αρχική μικτή σύνταξη (προ μειώσεων) 1.350 ευρώ και 1.117 ευρώ σήμερα (μαζί με τυχόν προσωπική διαφορά) είχαν περικοπή σύνταξης κατά 95 ευρώ από τη μείωση 7% και τα αναδρομικά για μια 5ετία φτάνουν στις 5.670 ευρώ.

Τα αναδρομικά στις συντάξεις ΝΑΤ από τη μείωση 7%

(*) Σύνταξη προ φόρου, μετά από όλες τις μειώσεις και μετά την εισφορά ασθένειας, με τυχόν προσωπική διαφορά.